title

TÍN DỤNG 

Tâm An

·

Sống ở Mỹ điều gì là quan trọng hơn cả tiền bạc, danh lợi, sắc đẹp?

TÍN DỤNG - Credit score - hay còn gọi là Uy Tín một con người trong XÃ HỘI.

Nhiều người, nhất là người Việt ta khi mới sang Mỹ từ xứ con Lừa (lừa đảo nhiều từ cấp Chính quyền tới cấp dân đen, nên tui gọi là xứ lừa) thì đã không hiểu cái ý nghĩa to lớn của Credit Score là gì? Uy tín là thứ nghe xa vời, không quy được ra tiền. Cho nên nhiều người vì cái lợi trước mắt mà bán rẻ uy tín của mình, bằng cách xài cho đã thẻ credit card rồi trốn nợ, không trả.

Và họ thấy vui vì ăn quỵt được dăm ba chục ngàn. Nhưng rồi, từ đó, họ đã trở thành người bad credit. Và tất nhiên, để build lại credit thì mất khoảng 5 -10 năm mới được xoá cái record quỵt này. Thấy lâu quá nên họ nản. Và suốt cuộc đời họ, chấp nhận kiếp "gà què ăn quẩn cối xay", tức là chỉ kiếm hạt thóc lép vung ra từ cái cối xay lúa (thời xưa xay lúa giã gạo bằng tay đó mà), chứ không thể nào cất cánh bắt mồi to như chim Đại Bàng cho được.

Credit score đối với những người có tư duy Đại Bàng tung cánh, rất quan trọng, nó chính là bàn đạp để cất cánh. Vì thế, có thể bạn mất job, mất nhà, mất xe...đó là cái mất tạm thời. Mất uy tín thông qua Credif Score mới là mất cơ hội mãi mãi để có job, có nhà, có xe trở lại.

Hãy để tôi kể câu chuyện về 2 anh em một nhà nọ.

Hai anh em đều tốt nghiệp đại học và ra trường đi làm kỹ sư với mức lương khá. Điểm credit score của ông Anh cao ngút trời bởi vì ông ấy chuyên ngành về Tech Finance, nên hiểu rõ cách nào build credit tốt nhất cho mình. Còn ông em thì điểm thấp hơn nhưng cũng ở mức trên 650, là mức phổ biến ở Mỹ.

Rồi khi đợt khủng hoảng 2008 kéo đến, hai ông đều phá sản. Chỉ khác là, ông anh phá sản vì bị động, do thời thế, mất job, nên kéo theo mất nhà, mất tài sản, chứng khoán teo héo... Ông chẳng còn gì ngoài cái xe hơi đang đi. Còn ông em, phá sản là chủ động: chủ động ăn xài, chủ động chi tiêu, rút cash và cuối cùng là quỵt nợ.

Hai anh em trở thành bad credit, xuất phát điểm như nhau vào 2010.

Sau khi phá sản, ông em còn 1 số tiền mặt ăn quỵt được nên sung sướng, tiếp tục ăn hưởng không chịu đi làm vì chê "toàn việc không đúng chuyên ngành". Dần dần 2-3 năm không đi làm tiền cũng cạn. Record 3 năm không job, bad credit, tuổi đã ngoài 35, bắt đầu khó kiếm job hơn. Bad credit nên muốn mua xe mới cũng không mua nổi vì phải trả full tiền, không bank nào cho vay trả góp. Đành mua xe cũ đi. Muốn đi thuê nhà cũng không ai cho thuê, vì bị check credit thấy mất uy tín rồi ai mà cho mướn. Anh đành đi share phòng vì không đứng tên để thuê được dù là có tiền mặt đầy túi.

Thấy thằng bạn kia nó bán bảo hiểm ngon quá, anh tính thi cái certificate bán giống nó. Nhưng không ổn vì lúc cấp chứng chỉ chính quyền cũng hỏi mày có bankcruptcy trong 10 năm qua không? Nếu có, thì không có cửa. Với lại mất uy tín rồi, ai mà tin mà bán bảo hiểm?

Rồi anh tính hùn vốn cùng thằng bạn chung hội gà què để mua cái tiệm bán nước lọc và vé số, vì anh hay ra đó mua vé số cào, thấy ham quá. Nhưng ngặt nỗi lúc chồng tiền sang tên, cần đứng hợp đồng thuê mặt bằng với Landlord, lại không thể đứng được vì điểm credit scrore bad ai mà cho mướn?

Anh nhận ra mình đã khác với trước kia rất nhiều. Không còn cơ hội gì lớn lao. Đành phải giao lưu với những thành phần bad credit để tồn tại.

Gần mực thì đen...riết rồi anh học được nhiều mánh sống chui lủi kiếm vài đồng bạc cắc: họ rủ nhau đi kiếm tiền bằng việc vặt như là bẻ khoá iphone, ship hàng lậu, mua đi bán lại vài đồ hiệu cũ, bán hàng đa cấp, nhất là rủ rê người quen join vào mấy hệ thống mua tiền ảo, rồi cũng banh xà lầu. Mất uy tín thêm. Bất quá thì đành đi làm chui chạy bar, nhà hàng, cashier chợ Việt, lãnh cash để đủ mức low income xin food stamps, medicaid ...vv...

Còn người anh trai, thì chọn con đường khác chỉ một tí ở lúc khởi đầu, nhưng 10 năm sau, anh đã cất cánh ở phương trời cao