title

'Tàn phá xóm thôn nhỏ bé'

Hôm nọ, trên máy bay, tôi sốc khi nghe phiên bản Việt của ca khúc 'Bonjour Vietnam' do Marc Lavoine sáng tác.

Sốc vì phiên bản tiếng Việt có những câu:

"Và qua phim Coppola

Lòng thấy xót thương quê hương

Bầy trực thăng bay trên cao

Tàn phá xóm thôn nhỏ bé"

Thật ra, bản tiếng Pháp và tiếng Anh không có những câu đó.

Chẳng biết ai dịch sang tiếng Việt mà sai như thế. Quá sai.

Không có 'phim Coppola'. (Đó là phim nhan đề 'Apocalypse Now' do Francis Coppola làm đạo điễn).

Không có chữ nào để dịch là 'Lòng thấy xót thương quê hương.'

Không có chữ nào để dịch là ‘Bầy trực thăng trên cao'.

Không có chữ nào để dịch là ‘Tàn phá xóm thôn bé nhỏ.'

Nguyên bản tiếng Pháp của đoạn đó là:

"Je ne sais de toi que des images de la guerre,

Un film de Coppola, des hélicoptères en colère.

Un jour, j’irai là-bas, un jour dire bonjour à ton âme,

Un jour, j’irai là-bas, pour[te] dire bonjour, Vietnam."

Có nghĩa (văn viết) là:

"Tất cả tôi biết về bạn đều là những hình ảnh của chiến tranh,

Một cuốn phim của Coppola, và tiếng gầm của trực thăng,

Một ngày nào đó, tôi sẽ đến đó; một ngày nào đó [tôi sẽ] nói lời chào với linh hồn bạn,

Một ngày nào đó, tôi sẽ đến đó, để nói lời chào bạn, Việt Nam."

Tôi không rõ tại sao người dịch nhét câu ‘Bầy trực thăng’ và ‘Tàn phá xóm thôn bé nhỏ’ vào ca khúc?

Cách dịch đó hoàn toàn sai so với nguyên bản. Nó hoàn toàn làm lệch ý của tác giả và làm cho lời ca có vẻ mang tính ... tuyên truyền.

Gần đây, có ‘trào lưu’ sửa lời ca những ca khúc xưa cho … phải đạo.

Trước đây, anh ca sĩ Tuấn Ngọc hát bài Tình Bơ Vơ như sau:

'Trời vào thu chiều nay buồn lắm em ơi'.

Thiệt là bậy!

Nhạc sĩ Lam Phương viết ca khúc đó vào năm 1973 để phản ảnh tâm trạng của ông khi ca sĩ Bạch Yến (người ông thương thầm nhớ trộm) về thăm nhà ở Việt Nam rồi lại sang Ba Lê / Paris. Lam Phương cảm thấy bơ vơ nên viết câu:

'Trời vào thu Việt Nam buồn lắm em ơi,

Về làm chi, rồi em lặng lẽ ra đi…’

Câu 'Trời vào thu chiều nay buồn lắm em ơi' thật là … trớt quớt.

Và, nhiều kiểu chỉnh sửa lời ca đối với nhiều ca khúc khác.

Có khi trong văn học, người ta đổi tên tác giả luôn!

Không rõ nhạc sĩ Marc Lavoine biết bài ca nổi tiếng của anh bị diễn dịch sai?

Những gì hay đẹp khi về Việt Nam thì đôi khi bị 'biến dạng'.

——

Phạm Quỳnh Anh trình bày ca khúc Bonjour Vietnam nổi tiếng khắp thế giới.

(Nguyễn Tuấn)