title

TÔI LÀ NGƯỜI NƯỚC NÀO ĐÂY?

--(FB Trang Văn Chương Miền Nam) 

Dĩ nhiên, tôi là Đỗ Chiêu Đức, sanh ra ở xã Thường Thạnh và lớn lên ở xã Thường Thạnh Đông, chợ vườn chồm hổm Cái Chanh, 5 giờ sáng nhóm đến khoảng 9-10 giờ sáng thì tan chợ.

Cái Chanh cách Thị Trấn Cái Răng khoảng 5 cây số đường đất với 'cầu ván đóng đinh' cũng có, mà 'cầu tre lắt lẻo' cũng nhiều, như câu hát ru em quen thuộc:

"Ví dầu cầu ván đóng đinh,

Cầu tre lắt lẻo gập ghình khó đi..."

Mặc dù là người Việt gốc Hoa (Triều Châu), tôi chỉ biết gọi Cha Mẹ Anh Chị bằng Pá Má Hia Chế và các từ thông dụng như Ăn cơm, ăn cháo là " Chìa bừng, chìa múi..." còn ngoài ra, toàn bộ sinh hoạt đều bằng tiếng Việt của Nam kỳ Lục Tỉnh.

Năm 7 tuổi, tôi vào trường làng lớp Đồng Ấu, học đánh vần với quyển Con Gà Con Chó, với các thành ngữ sau khi đã qua vần ngược:

* Dùi đánh đục, đục đánh săng.

* Ách giữa đàng , mang vào cổ.

* Ăn bữa giỗ, lổ bữa cày.

* Đặng buồng nầy, xây buồng nọ.

* Ăn thì có, ó thì không...

Tôi lại nổi tiếng đánh Cờ Nhào giỏi nhất đám con nít ở Cái Chanh. Một hôm, Bác Ba ở xóm Ông Cò Nhỏ nghe tiếng tôi tìm đến đánh thử. Ghìm tôi chừng nửa tiếng, rồi cũng bị tôi lừa thế nhào đôi, bác chỉ còn có 8 con cờ; đang tìm cách gở gạt, Bác đi lầm một nước, tôi lại được dịp nhào ba, còn có 5 con cờ - thua là cái chắc. Bác Ba xô bàn cờ đứng dậy, xoa đầu tôi và khen : " Con Tùa Hia thông minh thiệt !". Tôi nổi tiếng từ đó ! 10 tuổi (1958) ra chợ Cái Răng học chữ Hoa, cậu tôi mới dạy cho tôi đánh cờ Tướng, và câu chuyện bắt đầu...

Trước 10 tuổi, lớn lên và học chữ Việt, tôi là một đứa bé nhà quê Việt Nam thuần túy. Khi ra Thị Trấn Cái Răng học chữ Hoa ở Trường Tiểu học Tân Triều, tôi mới thấy được chiếc xe hơi Traction chạy đưa khách từ Cái Răng đi Cần Thơ, phố xá nhà lầu hai ba từng. Và điều làm tôi ngạc nhiên nhất là một hôm, đang trên đường tới trường, thì mấy đứa nhỏ đi học ở trường Việt gần đó, chỉ trỏ và nói rằng: -Mấy đứa "Ba Tàu" giàu hơn, đi học phải mang giày, còn mình thì đi chân không thôi! Tôi không biết "Ba Tàu" là gì, nhưng rồi cũng phải biết, vì 2 tiếng "Ba Tàu" nầy theo tôi suốt thời niên thiếu.

Khi học luyện thi bằng Tiểu Học ba tháng, lớp 11 đứa đậu được 10 đứa, thì các bạn ở trường Việt lại khen: - Mấy đứa "Ba Tàu" nầy giỏi thiệt. Một tháng sau, tôi đậu luôn vào Đệ Thất trường Trung học Phan Thanh Giản, Cần Thơ, thì lại nghe : Cái thằng "Ba Tàu" đó giỏi qúa! Hai năm sau (1964), tôi đi thi ẩu ... mà đậu bằng Trung Học Đệ Nhấp Cấp. Mấy anh học Đệ Tứ thi rớt, lại mĩa mai một cách thán phục: Cái thằng "Ba Tàu" mới học Đệ Lục, sao mà đậu bằng Trung Học được ha?!

16 tuổi (1964), Tôi và ông bạn Liêu Chương Cầu lên Chợ Lớn làm lao công trong trường Phước Đức ở số 226 đường Khổng Tử (nay là trường Trần Bội Cơ). Chợ Lớn là nơi kinh doanh buôn bán của người Quảng Đông. Tôi là người Tiều Châu, tiếng Tiều còn nói không rành, làm sao biết tiếng Quảng. Tôi và ông bạn Cầu chỉ lỏm bỏm được vài câu Quan Thoại cà trật cà vuột, nên nhiều khi văn phòng hoặc thầy cô giáo sai biểu, nhờ cậy điều gì, phải nói tới nói lui mấy lần hoặc phải ra dấu, thì mới hiểu được. Các thầy bà đó gọi chúng tôi là "Ón Nàm Chẩy 安南仔" (tiếng Quảng nghĩa là "Thằng An Nam"). Và khi đi mua đồ, đi ăn cơm ở các sạp cơm bình dân, vì đang tập nói tiếng Quảng Đông nên phát âm không chuẩn, họ vẫn gọi chúng tôi là "Ón Nàm Chẩy" như thường.

50 tuổi (1998), định cư ở Mỹ, rồi phải chạy theo cuộc sống, đâu có thời giờ để mà đi học tiếng Anh. 

56 tuổi (2004) nhập quốc tịch Mỹ, nhưng nói chuyện với Mỹ vẫn "mõi tay"! Và mấy người Mỹ làm chung ở trường học vẫn gọi tôi là 'Vietnamese' mặc dù tôi đã là công dân Hoa Kỳ, nghĩ có tức không?! Nhưng mình có nói rành tiếng Mỹ đâu mà câu mâu !?

Nhưng, đây cũng là điều bất công rất tự nhiên trên nước Mỹ : Người Đức, Người Ý, Người Pháp, người Anh... nói chung người da trắng, khi nhập tịch Mỹ là thành ngay Mỹ trắng. Người Châu Phi bất kể nước nào, nhập tịch Mỹ, thì thành Mỹ Đen. Nhưng người "da vàng mũi tẹt" nhập tịch Mỹ, lại không ai gọi là "Mỹ Vàng" cả! Ngay cả người da vàng gặp nhau, cũng hỏi : where do you come from ?( (Bạn từ đâu đến đây?). Ý muốn hỏi, bạn đến từ Đài Loan, Nhựt Bổn, Việt Nam, Đại Hàn, Phi Luật Tân...

Dưới 10 tuổi ở Cái Chanh, tôi là em bé quê Việt Nam, khi ra đến chợ Cái Răng thì thành "Ba Tàu", lên Chợ Lớn lại thành "Ón Nàm Chẩy". Qua Mỹ, mặc dù đã nhập tịch rồi, vẫn bị gọi là 'người Việt'!

Người Việt chê, gọi tôi "Ba Tàu", nhưng chưa chắc đã giỏi tiếng Việt bằng tôi. Cũng như người Tàu chê, gọi tôi là "Thằng An Nam", nhưng họ cũng đâu có giỏi tiếng Tàu bằng tôi! Chỉ có Mỹ chê, gọi tôi là Vietnamese thì tôi chịu thua vì tôi nói tiếng Anh " mõi tay".

Rốt cuộc, nhờ các tiền bối, thân hữu "xử" dùm xem, Đỗ Chiêu Đức là người nước nào?

Nay kính,

Đỗ Chiêu Đức

* TB: Hỏi chơi thôi! Chớ tôi là người Việt chính hiệu! Sanh ra và lớn lên ở VN, nơi chôn nhau cắt rún là VN, mồ mả ông bà tổ tiên ở VN, cha mẹ, anh em con cháu còn ở VN ... Chỉ có "gốc Hoa" mà thôi! Mà đã là "gốc", thì mình đâu có chọn lựa được!

Qua Mỹ 20 năm (98-2018) tôi không về thăm xứ "gốc" lần nào cả, vì biết ai bên đó đâu mà "thăm", cũng có ai biết mình là ai đâu mà "viếng"! Nhưng, tôi lại về VN đến 10 lần, cứ mót 2 năm, chắc chiu đủ tiền mua vé máy bay là vợ chồng tôi về VN, thăm Cha Mẹ, em út, con cháu và bà con cô bác. Đặc biệt, 2013 về VN đến 2 lần vì Ba tôi mất ...

Không phải chỉ riêng tôi, mà tất cả người Việt gốc Hoa đều như thế cả! Viếng Trung Quốc chỉ là đi du lịch khi dư dả, còn về thăm thân nhân ở VN mới là chánh... Người Hoa ở VN cho con cái học tiếng Hoa vì sợ mất gốc, cũng giống như người Việt chúng ta- hiện nay ở Mỹ- cho con cái học tiếng Việt, cũng chỉ vì sợ mất gốc mà thôi !   

Hỡi ôi ! Buồn thay cho " Cái thứ Ba Tàu !"