title

Úc cần học gương Nam Hàn

April 1, 2020 

Cổ Nhuế

Trong những ngày cuối tháng Hai, số người dính con Corona ở Nam Hàn từ hàng chục đã vọt lên hàng ngàn. Thật vậy, chỉ trong một ngày 29 tháng Hai đã có thêm 909 người dính. Con số này thật ghê hồn so với dân số chừng 50 triệu ở phiá Nam bán đảo Triều Tiên.

Vậy là chính phủ Nam Hàn lập tức ra tay. Và ra tay mạnh mẽ. Kết quả: bốn ngày sau đó, số người dính con Corona chỉ tăng lên phân nửa. Và cứ thế mỗi ngày một giảm xuống phân nửa. Vào thứ Hai đầu tuần này, ở Nam Hàn chỉ có thêm 64 người mắc dịch. Nghĩa là chưa bằng tổng số người mắc dịch trong cả tháng Ba năm nay. Khi dịch nhem nhúm ở Nam Hàn thì cũng bắt đầu lan ra ở Ý. Chuyện gì xảy ra kế tiếp cho 60 triệu người dân Ý thì thế giới đều biết. Chỉ trong một ngày Chủ nhật đầu tuần này Ý đã chết 793 người. Cũng trong ngày ấy ở Nam Hàn chỉ có 2 người chết vì bị con Corona cắn.

Khi năn nỉ người Úc tuân theo các lệnh giới hạn do chính phủ liên bang ra – ông Daniel Andrews, thủ hiến Victoria, đã nói ‘if people don’t want to take my word for it, turn your TV on – have a look at Italy, have a look at Spain, have a look at France, nếu người dân không muốn nghe lời tôi nói thì xin bật máy truyền hình mà coi chuyên xảy ra ở Ý, Tây ban nha và ở Pháp’. Chắc bẩm bạn đọc Việt Luận đã coi những thước phim ghê hồn chiếu lại cảnh bên trong bệnh viện Ý và hàng dãy dài quan tài chờ sẵn…

Thế giới được quyền theo chưn Nam Hàn hay theo chưn Ý. Nếu nước nào muốn theo chưn Ý thì cần đóng ngay thật nhiều quan tài. Ngược lại, nước nào chọn con đường Nam Hàn đã đi thì đây là những bước chưn. Những bước chưn này thật dễ dàng: Một là nhanh chóng ra tay. Hai là: cho thật đông người thử và theo dõi người đã dính. Ba là toàn dân đồng lòng uýnh con Corona.

Thời sự hôm nay xin được nói qua từng bước chưn Nam Hàn.

Một là nhanh chóng ra tay

Chỉ một tuần lễ sau khi có người Nam Hàn đầu tiên dính con Corona — lúc đó vào cuối tháng Giêng, chính phủ Hán Thành gặp các công ty dược phòng và yêu cầu họ lập tức sản xuất thật nhiều bộ đồ nghề (kit) để thử con Corona. Chỉ cần sản xuất bộ đồ nghề thô sơ nhất. Chính phủ còn nhanh chóng bỏ bớt thủ tục rườm rà để các công ty rộng tay sản xuất. Trong khi đó, ở Úc có hãng bia sẵn sàng chế thuốc rửa tay thì than trời vì phải chờ 55 ngày mới được các quan trong bàn giấy ở Úc đóng con mộc tổ. Hu! Hu.

Trong vòng hai tuần lễ đầu tiên, số người bị nghi dính con Corona chỉ hàng chục thì mỗi ngày Nam Hàn đã làm được hàng trăm bộ đồ nghề để thử. Mỗi ngày Nam Hàn sản xuất một nhiều bộ đồ nghề này. Hiện nay, Nam Hàn làm ra ít nhất mỗi ngày 100 ngàn bộ đồ nghề sống chết này. Và ít nhất 17 nước trên thế giới đã muốn mua đồ nghề thử con Corona ‘Made in Korea’. Vậy là không những Nam Hàn cứu dân mình mà còn kiếm ra tiền nhờ … con Corona!

Ở Úc, nhiều người e rằng mình dính con Corona đã chạy xin được thử. Tiếc thay! vì không có đủ bộ đồ nghề nên nhiều nơi đã từ chối. Thí dụ nghị si Rex Patrick đã xin thử vì đã tiếp xúc với nghị si Andrew Bragg đã bị từ chối, mặc dù chính ông Andrew Bragg đã dính…Cho đến chiều tối thứ Hai đầu tuần này, bác si phụ tá trưởng ban y tế Paul Kelly mới nới lỏng điều kiện để được thử. Trước đây, chỉ người mới du lịch từ mấy nước có đông người mắc dịch mới được thử. Nay ai có triệu chứng (hình như) cũng được thử.

Nhanh chóng tìm dụng cụ đã thử con Corona, Nam Hàn cũng rất nhanh cô lập con quỷ quái ác này. Ở thành phố Daegu có 2 triệu rưỡi dân bị coi là ổ dịch vì giáo phái Shincheonji không chịu cho tín đồ đeo mặt nạ và cứ tiếp tục ngồi gần nhau khi hành lễ. Chính phủ Nam Hàn đã mạnh tay với giáo chủ Shincheonji bằng cách doạ truy tố về tội giết người. Mạnh tay là chìa khoá thành công khi uýnh con Corona.

Rõ ràng, Nam Hàn đã đánh phủ đầu con Corona. Đánh ngay từ khi nó chưa xuất hiện. Ngược lại, Úc và các nước phương Tây …. (Thôi! chả nói nhiều. Nói thêm chỉ buồn thêm …)

Hai là: cho thật đông người thử và theo dõi người đã dính

Nhờ có nhiều bộ đồ nghề để thử con Corona, Nam Hàn đã thử hơn 300 ngàn người. Nếu tính tỷ lệ, số người được thử ở Nam Hàn đông gấp 40 lần so với dân Mỹ. Ngoại trưởng Nam Hàn Kang Kyung-wha đã nói với phóng viên đài BBC: Thử quan trọng vì giúp sớm khám phá, giảm bớt lan tràn và nhanh chóng chữa trị. Ông này khẳng định người Nam Hàn ít mất mạng vì con Corona là nhờ có đông người được thử. Ở bển có hơn 9 ngàn người dính con Corona mà đã có hơn 3 ngàn rưỡi người bình phục.

Tất cả người sống ở Nam Hàn đều được thử con Corona (nếu muốn), kể cả người ở lậu. Khi thử, không ai phải trả một cắc. Ở Nam Hàn có đến 600 địa điểm thử con Corona. Ở địa điểm thử, người dân bước vào một cái khung trông như cái nhà nho nhỏ để gọi điện thoại công cộng. Y tá đứng bên ngoài dùng bộ đồ nghề thử nước bọt, đờm…. và gởi cho phòng thí nghiệm. Ngoài ra, Nam Hàn còn lập ra 50 chỗ thử ‘drive-through’, nghĩa là tài xế lái xe qua và ngồi yên trong xe mà vẫn được thử. Khi thử, người ta chỉ cần mất chừng 10 phút và trong vòng vài tiếng đồng hồ sau đó là có kết quả. Ngoài các địa điểm thử con Corona, chính phủ Nam Hàn còn dùng nhiều máy quay phim ở các nơi có đông người như văn phòng, khách sạn, nhà ga, phi trường, vân vân để đo nhiệt độ của người dân. Nhiều nhà hàng ở Nam Hàn còn đo nhiệt độ của khách trước khi họ bước vào. Úc mà làm thế thì các nhóm tranh đấu cho nhân quyền la làng.

Ở Úc, thoạt đầu chỉ những du lịch về từ mấy nơi có đông người mắc dịch và những ai tiếp xúc với người bị dính mới được thử. Vào thứ Hai đầu tuần này, chính phủ đã nới lỏng điều kiện này. Cho đến nay ở Úc đã có gần 150 ngàn người được thử con Corona (0.5% dân số). Trong nay mai chắc chắn chính phủ Úc sẽ thử cho nhiều người hơn vì nghe nói vừa tới Úc thêm 63 ngàn bộ đồ nghề để thử. Số này cộng thêm chừng trăm ngàn đã nhập kho Úc vào tuần trước. Dù sao Úc cũng vẫn chỉ vuốt đuôi con Corona; trong khi Nam Hàn đánh phủ đầu ngay khi con quỷ này chưa ló đầu ra. Ngoài ra, có lẽ chính phủ sẽ khuyên dân Úc đeo mặt mạ. Cũng vào đầu tuần này ông tổng trưởng y tế Greg Hunt cho hay mới về Úc thêm 30 triệu mặt mạ và từ nay cho đến cuối tháng Tư Úc sẽ có chừng 54 triệu mặt mạ. Một lần nữa Úc chỉ vuốt đuôi con Corona.

Ở bển, rủi có ai bị nghi dính con Corona, lập tức được chữa trị. Đầu tiên là cô lập. Ai bị cô lập thì phải gắn một app vào máy điện thoại di động. App này sẽ báo động khi người đó vượt qua những giới hạn. Nếu phạm luật cô lập, người dân Nam Hàn có thể bị phạt lên đến $2,000 Đô la. Nếu bị nặng, người mắc dịch được đưa thẳng vào bệnh viện. Trường hợp chỉ bệnh nhẹ thì có thể phải vào những trung tâm ‘sống cô lập’. Ở Nam Hàn bây giờ 99% người mắc dịch chỉ bệnh nhẹ.

Hơn nữa, chính phủ theo dõi những nơi người bị dính đã qua, những người đã tiếp xúc. Nam Hàn theo dõi bằng cách lấy lời khai đã vậy mà con coi lại những thước video đã quay trong mấy tuần qua, kiểm soát các nơi người ấy rút tiền từ máy ATM nào,và coi đường đi nước bước của họ đã ghi trong máy GPS và điện thoại di động. Ông ngoại trưởng Nam Hàn không giấu diếm khi ví von ‘Chúng tôi theo dõi con vi khuẩn này giống như thám tử điều tra tội phạm’. Nhờ vậy, bác sỹ có thể vạch ra những đường đi nước bước con quỷ quái ác này đã qua.

Trong khi có nước giấu diếm, Nam Hàn công khai số người mắc dịch. Ở trong khu vực nào có người bị dính thì điện thoại di động của tất cả người dân sống trong vùng đó rung lên, báo tin ‘có người bị dính’. Ngoài ra, chính phủ lập ra nhiều trang Web, trang Facebook và nhiều app gắn vào máy điện thoại di động để cập nhập tin tức. Cập nhật từng giờ. Từng phút. Hơn nữa, chính phủ còn cho người dân biết bệnh nhân ấy đã qua những nơi nào, có đi xe buýt, xe lửa hay máy bay nào. Họ đã lên xe xuống ngựa ở chỗ nào, hồi mấy giờ, vân vân. Toàn là những chuyện rất riêng tư nên có lẽ dân Úc sẽ mạnh mẽ phản đối!

Nhờ các biện pháp rất mạnh mẽ và minh bạch kể trên, ở Nam Hàn chỉ có 120 người hui nhị tì vì bị con Corona cắn. Còn người bình phục lên đến hơn 3 ngàn rưỡi. Một điều chúng ta hay quên là không phải ai dính là tiêu đời. Thông thường 80 % người dính chỉ bệnh nhẹ. 20% còn lại bệnh nặng. Số người phải nằm trong phòng cấp cứu khá thấp. Và chưa tới 3% đi đứt. Úc còn may mắn với số người mất mạng rất thấp nhưng nhịp độ người dính khá chóng mặt.

Ba là toàn dân đồng lòng uýnh con Corona

Chính phủ Nam Hàn thường xuyên nhắc nhở người dân mang mặt mạ, giữ vệ sinh, giữ khoảng cách an toàn và hướng dẫn phải làm gì khi e rằng mình bị dính. Chính phủ Hán Thành đã động viên được toàn dân như thể đất nước lâm nguy. Ngược lại, chính dân chúng Nam Hàn cũng nhất lòng nghe theo. Các cuộc thăm dò dân ý cho thấy dân Nam Hàn ủng hộ các biện pháp mạnh do chính phủ đưa ra. Nhờ tin tưởng chính phủ, ở Nam Hàn không có nạn dân chúng vét hét hàng hoá trong siêu thị như đã xảy ra ở Úc và nhiều nước phương Tây khác. Thật vậy, người sống Úc và nhiều nước phương Tây khác đã vét sạch giấy vệ sinh, thức ăn, thuốc men (và bia) khỏi kệ hàng vì không tin tưởng vào chính phủ. Chính phủ và chủ tiệm có nói gì nói mà kệ hàng còn trống trơn thì có nói cũng bằng thừa. 

Ở Mỹ, tổng thống Donald Trump phải ký nghị định ngăn chận nạn đầu cơ tích trữ. Ông bộ trưởng tư pháp Mỹ William Barr nói ‘Nếu nhà quý vị chứa đầy giấy vệ sinh chúng tôi không ‘ke’. Nhưng nhà quý vị thành cái kho chứa mặt nạ thì coi chừng có tiếng gõ cửa à nghe’. Vậy là Mỹ dám cử đặc nhiệm truy lùng mặt nạ như đã cử hùng binh dũng tướng sang tận Iraq truy lùng ‘vũ khi giết người hàng loạt’ lắm đa.

Ở Nam Hàn, trong thời đại thổ tả, an toàn của xã hội phải được đặt lên trên quyền tự do cá nhân — đó là nhận xét của ông ngoại trưởng Kang Kyung-wha.

Kinh nghiệm Nam Hàn

Thế giới đang mắc dịch. Mỗi nơi áp dụng những biện pháp chống dịch khác nhau. Trong số này, thành công là ở Nam Hàn. Sao các nơi khác không học kinh nghiệm ở bển? Thật ra trước hàng hàng lớp vi khuẩn Vũ Hán xâm nhập vào xã hội, người ta chỉ có ba cách phản ứng: một là khoang tay cho nó cắn chết. Hai là dùng biện pháp mạnh chận nó ngay khi nó chưa lú đầu. Ba là để cho nó tràn vào từ từ. Hình như Úc theo lối thứ ba. 

Thủ tướng Scott Morrison nói nhiều đến mấy chữ ‘flatten the curve’. Nghĩa là Úc chịu cho con vi khuẩn này vào đây cắn người Úc. Nhưng chỉ được cắn từ từ để cho các bệnh viện Úc có chỗ chứa. Vì theo đường lối, chính phủ Úc từ từ ra những biện pháp từ ‘level 1’ sang ‘level 2’ và chậm chạp vài ba ngày mới thêm một ‘level mới’. Ngược lại, Nam Hàn lập tức dùng biện pháp mạnh. Người Úc có thể cười vì ở bển vi phạm quyền riêng tư của người dân.

Nam Hàn không phải là nước giàu như Úc nhưng biết dùng những gì có trong tay. Để thử con Corona, Úc đang loay hoay chế ra bộ đồ nghề đắt tiền. Trong khi đó, Nam Hàn đã bắt đầu với một đôi găng tay và cục bông goòng. Phương tiện rất hạn hẹp nhưng đồng lòng rất mênh mông. Chính phủ mạnh mẽ và nhanh chóng ra biện pháp. Và toàn dân đồng lòng với chính phủ. Trong khi đó, Úc bắt đầu bằng lời khuyên ‘tự cô lập’, ‘tự giữ khoảng cách’, ‘tự ….’, và ‘tự…’. Đến khi có đông người không ý thức trách nhiệm với cộng đồng, Úc mới cử cảnh sát hay doạ phạt nặng.

Cuối cùng, có lẽ Úc cũng phải áp dụng gần hết biện pháp mạnh như Nam Hàn đã làm ngay từ đầu. Vì chậm chạp, đại dịch ở Úc có thể kéo dài lâu hơn và tác hại về nhân mạng cũng như về kinh tế sẽ nặng hơn.

Cổ Nhuế

Source:vietluan.com.au