title

TỪ FREE ĐẾN... TAG SALE, GARAGE SALE, GARDEN SALE!

Chính Vũ

Người Việt mới qua Mỹ, hoặc sống ở Mỹ, thường hay ngạc nhiên khi một buổi sáng đi trên đường, bắt gặp trên vĩa hè, hoặc trước hiên một căn nhà, người ta bày ra những bộ bàn ghế, cái tủ, nệm, áo quần... thậm chí là cái lò vi sóng, cái tivi, Computer... cũ với tờ giấy ghi chữ “ Free”, có nghĩa là những đồ cũ... đã bỏ ra (hầu hết, còn tốt, sử dụng được) ai cần, hay thiếu có thể “tự do” tới lấy mang về mà không cần phải hỏi qua gia chủ?

Đây có lẽ là thói quen rất lâu đời của những gia đình người Mỹ bản xứ, mỗi khi thay mới các vật dụng hay đồ dùng sử dụng trong nhà, thay vì “bỏ đi” thì người ta lại có ý muốn “san sẻ” cho những người thiếu thốn hay cần dùng theo phương châm... tự nhiên, mang, lấy về dùng. Phải chăng đây cũng là một nghĩa cử mang tính nhân văn của hai từ “chia sẻ”, mà không làm người nhận phải bận tâm suy nghĩ hay mặc cảm “mang ơn” vì của... giữa đàng, ai xin ai lấy cũng tự nhiên? Và có lẽ, chủ nhân của các đồ dùng ấy, cũng chẳng ai màng sự chia sẻ, hay “vật cho” cần lấy một tiếng cảm ơn hay một cử chỉ chịu ơn của người nhận. Bố thí, mà không phải “bố thí”, của cho nhưng chẳng hề hàm ý cho, tặng. Cứ để ngoài đường ai cần dùng thì cứ thế mang về, nếu không thì những người làm công tác vệ sinh, cũng phải nhọc công thu gom chất lên xe đổ rác để mang đi... tiêu hủy!

Cũng là một cách “Thi ân bất cầu báo” theo cái đạo của những người phương Đông xưa nhưng chẳng cần phải ra mặt vì... tiện cả đôi đường, kẻ muốn...bỏ đi hay đổi mới đồ dùng và kẻ thiếu hay cần thì cứ lấy dùng. Hai bên đều vui và có lợi!

Cũng từ cái sự tự do, free này, lại nảy sinh ra một cái nghề... mới, mà phần lớn là những người Việt, cũng có một số người Mễ, người da đen. Đó là nghề... chạy chiếc xe tải nhỏ, loanh quanh các khu phố, tìm lựa trong đám các đồ “Free” ấy, những vật dụng, máy móc hư cũ, đem về gia công sửa chữa lại, sơn phết lau chùi và... bán lại cho những ai cần dùng, cũng kiếm được đồng ra, đồng vào, khỏi phải lao động cực nhọc, căng thẳng trong các hãng xưỡng, hay cũng kiếm thêm chút thu nhập cho gia đình và cuộc sống, lại hoàn toàn tự do, thoải mái.

Bên cạnh việc... cho free các đồ dùng, vật dụng cũ, thì có nhiều gia đình, do cần sắp xếp lại nhà kho, dư dôi nhiều đồ dùng cũ, hay thay đổi nhà cửa, hoặc cần move sang một chỗ ở khác, thậm chí là... phá sản, cần bán đi hết những vật dụng trong gia đình, người ta không thể “free” quá nhiều vật dụng, đồ dùng mà cần... bán để thu hồi lại một số tiền, trang trãi cho việc mua sắm, di chuyển hay công nợ, thế là có hình thức... Tag sale, Garage sale, Garden sale v.v...vào những ngày cuối tuần thứ bảy và Chủ nhật.

Tag sale, Garage sale, Garden sale... dịch ra tiếng Việt, không phải là “bán nhãn”, “ bán nhà để xe” hay “ bán vườn” v.v... mà là nếu bạn để đồ dùng, vật dụng cũ ra bán ở trước nhà, bên hàng hiên thì gọi là “Tag sale” thông thường thì ở các khu vực nhà cũ, không có garage để xe, như ở vùng Đông Bắc nước Mỹ, nhà hầu hết đều có basement ( hầm nhà), nên không làm nhà để xe, nên thường sử dụng từ “Tag sale”? Nếu bày bán đồ dùng, vật dụng ở nhà để xe thì gọi là “Garage sale”, tương tự, nếu ông chủ nhà bày bán ở khu vườn nhà thì gọi là “Garden sale”...

Ở Mỹ, trừ những khu thương mại, còn khu vực nhà ở thì tuyệt đối không có hàng quán nào được phép mở bán hay kinh doanh bất cứ thứ gì, khác hẵn với quê hương xứ sở xa lắc, xa lơ của người Việt, nơi nào càng đông dân cư, nhà ở, thì càng tranh thủ mở quán nhậu, quán cà phê, hay chí ít, các quầy chạp phô, tạp hóa ở trước nhà, hay bày cái chợ chồm hỗm cũng kiếm được tiền rau cháo mỗi ngày!

Chính vì lẽ không thể lẫn lộn hàng quán với nhà ở như vậy, nên việc tổ chức bán Tag sale, Garage sale hay Garden sale... cần phải xin phép và khi được cấp giấy phép mua bán mới được phép tổ chức, và cũng chỉ được phép bán trong hai ngày thứ bảy và Chủ nhật, do vậy, khi người chủ nhà, cầm được tờ giấy phép bán Tag sale, hay Garage sale thì cần phải PR, quảng cáo ngay, để nhiều người biết mà tìm đến mua.

Thông thường việc quảng cáo cũng rất đơn giản, chủ nhà chỉ cần mươi tờ giấy bìa cứng, trên đó có ghi dòng chữ lớn như “Tag sale” hay “Garage Sale”, phía dưới ghi địa chỉ thời gian tổ chức bán và cái... “mũi tên” chỉ hướng đến nơi bán và dán ở các ngã ba, ngã tư dẫn đến địa chỉ nhà, nơi bày bán và... yên chí ngồi chờ tới ngày bán, khách sẽ đến mua...

Song việc đứng hay ngồi bán Tag sale hay Garage sale cũng không hề... đơn giản như trí... tưởng tượng của mọi người. Như đã viết ở trên, Tag sale và Garage Sale, là bày bán đồ dùng, vật dụng cũ, từ thượng vàng đến hạ cám: Áo quần, giày, dép, mũ mão, đến máy giặt, máy sấy, máy lạnh, máy cắt cỏ... cho đến tranh ảnh, sách vở, va ly, cặp, túi sách, thậm chí cả đồ trang sức từ giả cho đến thật, rồi lu hủ, bình lọ, chén bát v.v và v.v...

Các đồ dùng, vật dụng, thì tùy vào gia chủ, có đồ xưa, cũ từ hồi não hồi nao, cho đến thời hiện tại, có đồ dùng cũ cần thay mới, có đồ dùng là vật kỷ niệm, thậm chí là đồ dùng của người... đã khuất, còn để lại! Với từng ấy đồ dùng, phải trình bày và để sao cho có thứ tự, lớp lang ở ngoài hiên nhà, chái nhà, hay phải để trong khu vườn là cả một sự tính toán, xếp đặt... kỳ công, của gia chủ, người bán. Cho nên, vấn đề khí hậu, thời tiết là hết sức quan trọng, gặp hôm thời tiết xấu, tuyết rơi, hay có một cơn mưa thì chỉ có từ mếu đến khóc, lại phải dọn dẹp, thậm chí chẳng có ma nào đến... ngó hay tìm mua, thì quả là điều xui xẻo!

Garage sale thì đơn giản hơn, vì chỉ cần dọn dẹp cái garage cho có chỗ trồng, rồi bày biện đồ cần bán ra là xong, không sợ mưa gió hay trời tuyết, song thời tiết xấu sẽ không có khách tìm đến để mua, cũng là điều nan giải, bởi thường giấy phép cho “bán hàng” chỉ gói gọn trong 2 ngày cuối tuần. Hết hạn phải xin phép lại, tốn công lại mất thời gian vô ích.

Người tìm mua Tag Sale, Garage sale, Garden sale là những ai? Họ đa phần là dân... nghèo? Ít tiền, cần mua những thứ mình thiếu, mình cần, song trong số họ cũng không ít người... có tiền, nhưng muốn tiết kiệm, sử dụng những đồ vật dụng cũ nhưng có giá trị, và cũng không thiếu những người thích sưu tầm đồ cũ, đồ cổ... Có người may mắn còn mua được những bức tranh cũ có giá trị hay chiếc đồng hồ Thụy Sĩ có niên hiệu trước thế chiến lần thứ I, người viết bài, do tò mò, và cũng hứng thú với việc sưu tầm các lọ độc bình, các ấm trà cổ, cũng đã may mắn mua được vài thứ đồ khá ưng ý có từ thời nhà Thanh, hay các thời vua chúa của Châu Âu để làm... kỷ vật, hay tặng bạn bè cùng sở thích!

Thực ra, ở nước Mỹ, không những chỉ có Tag sale, Garage sale hay Garden sale là có bán những đồ dùng, vật dụng cũ đã qua sử dụng mà còn có hệ thống cửa hàng Good Will, chuyên bán áo quần cũ, mà người Việt Nam khi còn ở quê nhà hay gọi là hàng...Sida! Ngoài quần áo cũ, các cửa hàng này cũng bán thêm rất nhiều đồ dùng cũ khác như vali, mắt kiếng, đồng hồ, hộp quẹt Zippo và những thứ linh tinh khác, hên xui cũng có thể kiếm, sưu tầm mua được những đồ dùng cũ có giá trị! Trước đây, khi hàng hóa còn mắc mỏ, khó khăn, nhiều người Việt, thường vào đây mua đồ dùng để mang về nước... biếu tặng bạn bè, người quen! Nay thì ít thấy.

Trở lại việc đứng bán Tag sale, Garage sale... người bán cần phải kiên trì và luôn vui vẻ, chào mời nhiệt tình mỗi khi thấy một người khách xuất hiện, dù là người đi ngang qua, hay tò mò muốn ghé lại... dòm ngó một chút cũng phải...”hello hoặc...Hi nhiệt tình” và mời mua vài món hàng mà mình chưng bán. Phần nhiều những món hàng đều có giá trị không cao, chỉ từ 1, 2 cho đến chừng 100 USD, người mua, dù là Mỹ, Ta hay Mễ... cũng đều biết... trả giá như các bà nội trợ sành điệu ở... chợ Bến Thành. Ví dụ món hàng, người bán kêu giá $5, người mua có thể trả giá... xuống từ $1 trở lên đến khi “thuận mua, vừa bán” đôi bên đều hài lòng thì tiền trao, cháo múc, vui vẻ cả hai!

Bán hàng Tag sale, Garage sale cũng như việc... kiếm bạc cắc, “của đổ hốt lại” nhiều khi đứng bán rã rời cả ngày trời chỉ thu vào được chừng vài ba chục đô, có khi... xui, cả ngày chẳng bán được đồng nào, còn phải tốn công thu dọn, song dường như đây cũng là một nếp văn hóa hay một thói quen của người bản xứ một khi muốn, dọn dẹp nhà cửa, kho bãi hay phải move đi nơi khác, nhân tiện... giải quyết bớt những đồ dùng cũ, dư thừa trong gia đình mà chưa đến nỗi phải đem ra lề đường, trước cổng nhà, gắn bảng hiệu “Free”.

Một ngày đẹp trời cuối tuần, bạn muốn biết cảm giác của mình ra sao, cứ thử chạy xe tà tà, theo hướng chỉ của mũi tên trên những tấm bảng đề “Tag sale” hay “Garage sale” và ghé vào để thử lựa chọn một món đồ, cam đoan bạn sẽ cũng cảm thấy... thư giãn và là lạ, vui trong ngày...

Chính Vũ