title

TỔNG THỐNG MIKE PENCE?

Cuộc chiến đảng Dân Chủ và đồng minh TTDC đánh TT Trump ngày càng tăng cường độ. Bây giờ đã có thêm một anh ‘thổi còi báo động’ thứ hai ra mắt nhưng chưa ra mặt. Cũng chẳng đáng ngạc nhiên. Trong guồng máy công chức với cả triệu nhân viên, kiếm ra dăm ba anh phản thùng trong khối Nhà Nước Ngầm #NeverTrump không có gì khó, nhất là sau khi nhẩy ra làm ‘Lê Lai cứu đảng DC’ thì tên tuổi sẽ nổi như cồn, được TTDC tôn vinh như thần tượng, viết sách sẽ thu vài triệu, có khi còn được Hồ Ly Vọng mời đóng phim nữa. Mai mốt, có thêm vài ba anh chị thổi còi nữa cũng không lạ.

Cuộc chiến gọi là ‘vớt đầm lầy’ của TT Trump ngay từ đầu ai cũng biết là không dễ khi có quá nhiều sâu bọ, ruồi nhặng, vi khuẩn phải vớt, và chúng sẽ không ngồi yên để chịu chết.

Nhưng hình như cuộc chiến của TT Trump còn khó khăn hơn dự đoán.

Nước chẩy đá mòn. Khi mà đảng đối lập cùng với toàn thể hệ thống truyền thông phe đảng ào ào tát nước xuyên tạc, bóp méo tấn công TT Trump trong suốt ba năm qua thì dân Mỹ cũng phần nào bị ảnh hưởng.

Khi việc đắc cử danh chính ngôn thuận bị xuyên tạc là nhờ Nga giúp bất kể chẳng có bằng chứng nào, khi thành quả kinh tế bị vặn vẹo thành ‘di sản của Obama’, khi giảm thuế cho hai phần ba dân Mỹ bị mô tả là cắt thuế cho nhà giàu, khi tạo công ăn việc làm cho dân được so sánh với Hitler đã làm cho dân Đức, khi cuộc chiến mậu dịch bảo vệ kinh tế và lao động Mỹ bị chu chéo là có hại cho kinh tế Mỹ, khi nói chuyện với Bắc Hàn để tìm cách tránh đại chiến nguyên tử cứu cả chục triệu người bị bôi bác thành quy hàng độc tài, khi tránh né một cuộc chiến cục bộ của Trung Đông bị la ó là phản bội đồng minh, khi tất cả các bí mật an ninh quốc gia nhạy cảm nhất bị khui ra và bóp méo nhân danh bảo vệ thể chế dân chủ, khi tìm cách bổ nhiệm những quan tòa chủ trương tôn trọng Hiến Pháp và luật pháp bị tố là lũng đoạn hệ thống tư pháp, khi cả đảng đối lập và cả hệ thống truyền thông tự trao cho mình trách nhiệm đi lùng hay chế tạo tội từ nhỏ đến lớn, khi ông kinh doanh chê chính trị gia tham nhũng, bất tài, tệ hại, tạo bao nhiêu vấn đề và tai tiếng cho Hoa Thịnh Đốn nên cần phải thanh lọc thì lại bị chụp cái mũ “Ông Ác” lên đầu, khi tất cả những thành quả cho cả nước bị khỏa lấp bởi ‘tư cách cá nhân tệ hại’,… thì cuối cùng cũng khó cho dân Mỹ nhìn thấy sự thật, nhất là đại đa số dân Mỹ không phải là chuyên gia chính trị theo dõi kỹ mọi biến cố thời cuộc và hiểu rõ vấn đề.

Thái độ phe đảng của đảng DC và đồng minh TTDC nhiều khi giả dối đến độ thô bạo, nhưng nhờ sách lược cả vú lấp miệng em, nhiều người vẫn không thấy hay không muốn thấy cái giả dối đó.

Câu chuyện Ukraine mà ‘phe ta’ đang khai thác để đánh TT Trump là một ví dụ không thể nào rõ ràng hơn. ‘Phe ta’ tố TT Trump phạm nửa tá đại tội đáng đàn hặc và truất phế.

Nghe cũng khá hợp lý. Chỉ có 3 vấn đề: 

1) chỉ là tố suông mà chưa đưa ra được bất cứ một bằng chứng nào hết; 

2) cuộc điều tra tiến hành trong bí mật tuyệt đối, vi phạm tất cả tiêu chuẩn pháp lý sơ đẳng nhất, và 

3) tất cả những việc TT Trump làm, gọi là ‘áp lực nguyên thủ ngoại quốc giúp mình trong mùa tranh cử nội bộ’, thì TT Clinton, TT Obama, bà Hillary, cụ Biden, và ít nhất 3 thượng nghị sĩ DC cũng đã làm trước đây mà ‘phe ta’ không thấy có vấn đề gì hết. Việc chính trị Mỹ có hai thước đo hình như là chuyện đương nhiên mà ‘phe ta’ không thắc mắc gì hết. Bất cứ chiến lược, chiến thuật, mánh mung, vu cáo, fake news,... nào giúp hạ được Trump đều là chính đáng và chính danh.

Trong câu chuyện ‘hai thước đo’, một cụ tỵ nạn cuồng chống Trump giải thích rất ‘khoa học’: chuyện Clinton, Obama, Hillary là chuyện quá khứ, bây giờ ta nói về Trump, là chuyện hiện tại. Cần bàn thêm về cách cãi chầy cãi cối này không nhỉ? Cụ này hình như cũng chưa đậu tới bằng... lái xe, nên chưa bao giờ biết trong tư pháp, có cái gọi là ‘tiền lệ”, một phán quyết dựa trên một phán quyết đã lấy trong một trường hợp tương tự trước đây. Quá khứ, nhất là trong ngành tư pháp, luôn luôn là mẫu mực cho hiện tại.

Tất cả rồi sẽ đi đến đâu?

Trong chính trị Mỹ, chuyện gì cũng có thể xẩy ra.

TT Trump có thể sẽ vượt qua mọi khó khăn vì cuối cùng sẽ có dịp vạch trần cho cả nước những trò múa rối của đảng đối lập đang loay hoay tìm cách gạt bỏ kết quả bầu cử của năm 2016, và ít ra cũng để cưỡng chiếm lại Tòa Bạch Ốc năm tới bằng mọi giá.

Xét cho cùng, dân Mỹ hiển nhiên là dân có mức dân trí và nhất là ý thức chính trị cao nhất thế giới, hơn rất xa các cụ tỵ nạn cuồng chống Trump. Nhìn vào hai năm khua chiêng trống về ‘thông đồng với Nga’ thì biết dân Mỹ không ngu ngơ, nhắm mắt tin vào những cáo buộc không bằng chứng, cho dù nhai đi nhai lại cả mấy năm trời.

Thực tế mà nói, Hạ Viện rất có thể khai thác hay xuyên tạc đủ chuyện, vận động đủ phiếu của các dân biểu phe ta để bắt đầu thủ tục đàn hặc TT Trump, rồi sau đó sẽ chính thức biểu quyết đàn hặc, tức là kết tội TT Trump. Với DC nắm đa số kiểm soát Hạ Viện, việc này không có gì khó khăn.

Bước tới sẽ là Thượng Viện biểu quyết kết án. Bản án chỉ cho hai lựa chọn: 67 thượng nghị sĩ (hay 2/3 hiện diện) biểu quyết TT Trump có tội là ông bị truất phế ngay lập tức và PTT Pence lên thay thế; không đủ túc số đó, TT Trump ‘vô tội’, tiếp tục làm tổng thống, chấm hết. 

Cho đến nay, kịch bản TT Trump bị Thượng Viện truất phế coi như có zero triển vọng thành sự thật. Trong lịch sử Mỹ đã có hai tổng thống bị Hạ Viện đàn hặc, nhưng cả hai đều thoát cửa ải Thượng Viện truất phế. Hiện nay phe DC có 47 ghế, nếu như tất cả đều nhất loạt biểu quyết truất phế, là điều không có gì chắc chắn, vẫn còn cần thêm 20 phiếu của thượng nghị sĩ CH, là điều hầu như không thể xẩy ra được. Những thăm dò mới nhất cho thấy cử tri CH ủng hộ TT Trump gần 90%, rất khó cho một thượng nghị sĩ CH phản TT Trump nếu họ biết đếm phiếu cử tri của họ.

Theo một nghiên cứu của báo phe ta Washington Post, bên CH hiện nay không có một thượng nghị sĩ nào ủng hộ đàn hặc trong khi 38 vị nhất quyết ủng hộ TT Trump đến cùng. Tuy nhiên, cũng phải nói có 15 vị chấp nhận điều tra thêm về vụ Ukraine. Trong kịch bản lạc quan nhất cho đảng DC thì có thể có 15 thượng nghị sĩ CH biểu quyết chống TT Trump, vẫn còn thiếu 5 phiếu để truất phế TT Trump.

Tóm lại, kịch bản nhiều triển vọng nhất là Hạ Viện sẽ đàn hặc, nhưng Thượng Viện sẽ không truất phế TT Trump. Công dã tràng.

Báo Washington Post loan tin hầu hết các chuyên gia kinh tế của các tổ chức nghiên cứu chính trị như Moody’s Analytics, Trend Macrolytics (đã tiên đoán trúng tất cả các cuộc bầu tổng thống từ 1952), Oxford Economics (của Anh),… tiên đoán TT Trump chẳng những sẽ không bị đàn hặc, mà sẽ đại thắng trong kỳ bầu cử tổng thống năm tới, thu được nhiều phiếu cử tri đoàn hơn năm 2016. 

Ta cứ chờ xem.

Đó là lý luận... bình thường. Bây giờ ta thử lý luận... bất bình thường xem sao?

Hiện nay, dân biểu DC chiếm đa số tại Hạ Viện nhưng không phải tất cả dân biểu DC đều ủng hộ đàn hặc. Có một yếu tố rất quan trọng mà họ phải cân nhắc: đàn hặc sẽ kích động khối cử tri của TT Trump, sẽ khiến họ đổ xô đi bầu thì sẽ nguy to cho DC. Ta đừng quên dân da trắng vẫn còn là khối đa số, 70% dân Mỹ. Một số lớn lười đi bầu vì phần lớn là dân trung lưu hay giàu có, không lệ thuộc chính phủ hay trợ cấp nên bất cần chính phủ, lơ là chuyện chính trị, lo làm ăn, không rảnh đóng cửa bi-zi-nét đi xếp hàng cả mấy tiếng đồng hồ để bỏ phiếu, nhưng với tình trạng kinh tế phát triển mạnh hiện nay, công ăn việc làm tràn ngập, thuế má nhẹ đi nhiều, thủ tục kinh doanh bớt rườm rà nhiêu khê, có thể họ sẽ cảm thấy quyền lợi cá nhân bị đe dọa nếu Trump bị truất phế, họ sẽ phản ứng đổ xô đi bầu để bảo vệ TT Trump thì DC sẽ vỡ nợ.

Có 32 dân biểu DC phải ra tranh cử tại các vùng CH, họ sẽ phải cân nhắc kỹ. Chỉ cần 18 người lo bảo vệ cái ghế của mình, chống đàn hặc là sẽ không đủ túc số đàn hặc. Như đã từng viết trên diễn đàn này, chính trị gia Mỹ chẳng cần biết quyền lợi tối thượng đất nước hay của đảng ta gì ráo mà chỉ lo cho cái ghế của mình thôi.

Việc bà chủ tịch Hạ Viện không cho tổ chức biểu quyết của toàn thể Hạ Viện về quyết định mở cuộc điều tra là bằng chứng hiển nhiên nhất là bà Pelosi biết là không đủ túc số biểu quyết cho mở điều tra đàn hặc chứ đừng nói đến túc số để đàn hặc. Nôm na ra, trái với suy luận ‘bình thường’, chưa chắc đã có đủ túc số phiếu để đàn hặc TT Trump.

Mặt khác, về phiá Thượng Viện, cũng chẳng có gì chắc chắn họ sẽ sống chết bảo vệ TT Trump.

Như đã bàn, sẽ cần 20 thượng nghị sĩ CH biểu quyết truất phế. Có thể có thượng nghị sĩ CH nào phản TT Trump không? Dĩ nhiên là có.

Ta không nên quên là trong nội bộ đảng CH, có một nhóm ít nhất 3 hay 4 thượng nghị sĩ CH, chống TT Trump từ ngày ông còn tranh cử, và sau này thường biểu quyết chống ông. Ngay trong vụ lộn xộn Ukraine hiện nay, TNS Mitt Romney, cựu ứng cử viên tổng thống, đã công khai lên tiếng công kích TT Trump và nhìn nhận ông có thể sẽ biểu quyết truất phế. Ít ra cũng là dịp trả thù TT Trump đã không cho ông Romney làm ngoại trưởng. Không kể ông Romney, cũng đã có 14 vị chấp nhận điều tra để đàn hặc. nếu tất cả trở mặt chống TT Trump thì tuy còn thiếu 5 phiếu, không phải là chuyện quá khó khăn đâu.

Khối CH chống Trump, với sự hậu thuẫn của phe DC và TTDC mới đây đã tung ra một bong bóng thăm dò dư luận mới, theo đó, phe bảo thủ CH muốn sống còn, hay muốn thực hiện các chương trình bảo thủ của họ, cần phải nghĩ đến chuyện... đổi ngựa, thí TT Trump để đưa PTT Mike Pence lên.

Theo quan điểm của khối này, dù muốn hay không, khó có thể chối cãi TT Trump là một tổng thống độc đáo nhất lịch sử Mỹ. Các chính sách của ông đã đưa đến nhiều thành quả hiển nhiên, như sự đắc cử của ông, giảm thuế cho cả nước, tăng trưởng kinh tế, và việc cả thế giới đã thấy rõ ông đã và sẽ tiếp tục là người coi quyền lợi của Mỹ lớn hơn tất cả mọi chuyện, và sẵn sàng cứng rắn với cả kẻ thù lẫn đồng minh, là người dám nói và dám làm bất chấp hậu quả cá nhân.

Nhưng cách hành xử của ông đã khiến ông ngày càng khó chu toàn trách nhiệm, đặc biệt là thực hiện những chương trình bảo thủ của ông. Khó ai có thể phủ nhận thái độ chống Trump gần như vô điều kiện của đảng DC đối lập cũng như cả hệ thống TTDC, nhưng cũng khó phủ nhận TT Trump cũng đã ‘đóng góp’ vào việc tạo kẻ thù cho chính mình, tạo hiềm khích lung tung với những người chung quanh, bạn cũng như thù, kể cả những người có uy tín lớn và kinh nghiệm nhiều đã từng hợp tác mật thiết nhất với ông.

Cái nguy hại lớn nhất của khối bảo thủ là TT Trump đang chính mình tự hại mình, và trong tiến trình đó, có thể sẽ hại luôn quyền lợi của khối bảo thủ.

Hai mục tiêu quan trọng nhất của khối bảo thủ là:

1) Mang hệ thống tư pháp Mỹ trở về với những giá trị xã hội, văn hoá cổ truyền của Mỹ, bằng cách bổ nhiệm những quan tòa bảo thủ tôn trọng Hiến Pháp, từ cấp liên bang đến Tối Cao Pháp Viện. TT Trump đã thành công, bổ nhiệm cả trăm thẩm phán liên bang và hai thẩm phán TCPV rồi, nhưng con đường vẫn còn dài. Trong vài năm tới, ít ra sẽ có hai thẩm phán TCPV sẽ cần phải thay thế vì quá lớn tuổi hay sức khỏe yếu kém, nếu đảng DC chiếm lại được quyền, sẽ thay thế họ bằng hai vị thẩm phán có khuynh hướng cấp tiến, trong khi nếu CH giữ Tòa Bạch Ốc và Thượng Viện thì khối bảo thủ có thể có thêm một hay hai thẩm phán bảo thủ trong TCPV, khóa cổng TCPV và cả khối tư pháp với cả trăm quan tòa liên bang không cho khuynh hướng cấp tiến hó hé gì nữa.

2) Mục tiêu quan trọng khác của khối bảo thủ là chính sách kinh tế dựa trên tăng trưởng chứ không phải dựa trên tái phân phối lợi tức và trợ cấp, chống phát triển. TT Trump đã đạt những thành quả vượt mọi dự đoán. Nhưng nếu đảng DC nắm quyền sẽ lật ngược lại hết, cho chính sách kinh tế Obama tái sinh với tăng thuế, tăng luật lệ thủ tục kinh doanh, tăng trợ cấp,...

Theo quan điểm của khối bảo thủ này, họ có thể nhắm mắt đưa chân theo Trump, tiếp tục ủng hộ TT Trump gần như vô điều kiện, bảo vệ ông tối đa trong vụ đàn hặc và truất phế. Nhưng đây là chiến thuật nhiều rủi ro lớn. Nếu TT Trump thoát qua cửa ải truất phế của Thượng Viện, nhưng vì sự tấn công quá mạnh bạo của DC và đồng minh TTDC, bị đa số dân Mỹ nghi ngờ, bất tín nhiệm, không bầu cho ông năm tới, thì sao? Kịch bản đảng DC tái sinh, mang nước Mỹ về thời đại Obama sẽ là một đại họa khổng lồ cho khối bảo thủ. Chưa kể nguy cơ lớn hơn là các cụ xã nghĩa Sanders hay Warren có thể vào Tòa Bạch Ốc được.

Thế thì phải làm gì bây giờ?

Quan điểm bảo thủ ‘mới’ chủ trương chấp nhận... ‘thí’ TT Trump, chấp nhận đàn hặc và truất phế TT Trump trước ngày bầu cử luôn. Vì lý do căn bản là việc thực hiện những chính sách bảo thủ quan trọng hơn xa việc bảo vệ cá nhân một ông Trump.

Họ đang suy tính việc nếu thay thế TT Trump bằng PTT Pence có thể giúp gia tăng triển vọng CH tiếp tục nắm Tòa Bạch Ốc, thực hiện được những chương trình bảo thủ, thì việc thí ông Trump vì quyền lợi bảo thủ có thể là đáng làm. Ta nên nhớ trong văn hoá Mỹ nói chung, cá nhân một người không bao giờ là yếu tố quan trọng, chỉ có thành quả tối hậu mới là điều quan yếu.

Điều tất cả các quan sát viên chính trị Mỹ nhận thấy là TT Pence sẽ nguy hiểm hơn cho khối đối lập cấp tiến gấp ngàn lần TT Trump.

Quan trọng nhất, ông Pence là người có quan điểm bảo thủ chắc nịch, có thể nói bảo thủ hơn xa ông Trump. Thứ nhì, ông Pence là con người trầm tĩnh, không hung hãn và ít sơ hở cá nhân hơn ông Trump để bị phe DC và TTDC tấn công. Thứ ba, ông Pence không có tỳ vết chuyện gái gú hay nói tục, được hậu thuẫn gần như tuyệt đối của khối Thiên Chúa giáo Evangelist, là khối cử tri rất quan trọng trong chính trị Mỹ.

Dĩ nhiên, ông Pence không thể là người hoàn hảo, cũng có nhược điểm, chẳng hạn như quá ‘hiền lành’ có thể sẽ khó chống đỡ các tấn công tàn bạo của DC và TTDC, cũng có thể sẽ vất vả với những tay độc tài cứng cựa như Putin, Tập hay ngay cả cậu Ấm Ủn. Ông Pence cũng không phải là loại chính trị gia có tài ăn nói, thu hút hậu thuẫn mạnh, có thể khích động một hội trường như ông Trump có thể làm.

Dù vậy, nhiều ông bà bảo thủ CH cũng đặt lên bàn cân việc TT Trump bị chống đối quá mạnh, sẽ khó có thể thực hiện được những kế hoạch bảo thủ cho dù thoát được đàn hặc và được bầu lại. Đặc biệt là sẽ khó có thể thông qua những chương trình mà khối bảo thủ chủ trương như tiếp tục giảm thuế, tiếp tục cắt giảm luật lệ thủ tục kinh doanh, tiếp tục cản làn sóng di dân, và tiếp tục bổ nhiệm các thẩm phán bảo thủ, nhất là trong TCPV.

Trong bài toán đó, họ nghĩ nếu đàn hặc và truất phế TT Trump trước ngày bầu cử, thì có nhiều triển vọng dân Mỹ sẽ coi như vậy quá đủ rồi, chấp nhận bầu cho ông Pence. Nếu đàn hặc và truất phế sau khi TT Trump tái đắc cử, ông Pence lên thay thế thì ít nhất DC sẽ phải để yên TT Pence ngồi hết nhiệm kỳ, đến đầu 2025. Từ đây tới đó, phe bảo thủ sẽ có thể có thêm cả trăm thẩm phán bảo thủ liên bang, và ít nhất một hay hai thẩm phán bảo thủ trong Tối Cao Pháp Viện. Và ít nhất chính sách tăng trưởng kinh tế sẽ kéo dài thêm được 5 năm.

Nói cách khác, nếu đảng CH nhất quyết cản trở đàn hặc và truất phế TT Trump, ông Trump có thể thua ngay trong cuộc bầu cử năm tới, hoặc nếu tái đắc cử thì cũng sẽ bị chống đối còn tàn bạo hơn nữa trong nhiệm kỳ tới, khiến ông hoàn toàn tê liệt, không làm được gì nữa, không thực hiện được một chương trình bảo thủ nào nữa. Trong khi nếu TT Trump bị đàn hặc và truất phế sớm, có thể ông Pence sẽ có dịp lên làm tổng thống, chống đối của đảng DC sẽ xì hơi phần nào, và TT Pence sẽ có dịp thực hiện những cải cách theo hướng bảo thủ dễ dàng hơn, mạnh hơn và hữu hiệu hơn.

Phe DC nêu vấn đề NẾU Hạ Viện biểu quyết đàn hặc, rồi NẾU Thượng Viện phải biểu quyết việc truất phế TT Trump – hai chữ NẾU thật lớn-, các thượng nghị sĩ CH sẽ tính toán như thế nào?

Chính trị Mỹ quả là... đau đầu phải không? Thưa không đâu!

Thật ra, giải pháp ‘thí Trump’ để đưa PTT Pence lên là chuyện TT Trump sẽ gọi là... bad idea!

Tính toán việc ‘thí’ TT Trump thoáng nghe có vẻ hợp lý, nhưng đã không ghi nhận 3 yếu tố hết sức quan trọng: 

1) nhiều cử tri CH, nhất là khối trung thành với TT Trump, sẽ không chấp nhận phản một người đã có nhiều đại công vĩ đại cho quan điểm bảo thủ trong ba năm qua, có thể sẽ làm tan vở đảng CH thành hai khối, khiến ngư ông DC thủ lợi; 

 2) không có gì bảo đảm phe DC và TTDC sẽ không đánh ông Pence còn mạnh hơn đánh Trump nữa, 

3) ông thần Trump sẽ không bao giờ ngồi yên để bị ‘thí’. Đây là những nan đề không nhỏ mà cử tri và chính khách CH sẽ phải cân nhắc kỹ.

TTDC đã có vẻ như muốn khai thác ý kiến này để phân hóa đảng CH rồi. Anh bình loạn gia Scarborough của MSNBC nổi tiếng chống Trump đến chết, đã khẳng định nếu các thượng nghị sĩ CH được biểu quyết kín, họ sẽ bầu cho PTT Pence ngay bây giờ. Báo Washington Post cũng có một bài bình loạn dài có vẻ khuyến khích cử tri CH nên ‘thí’ TT Trump đi.

Vũ Linh