title

Estonie: Quốc Gia Điện Toán, Chính Phủ Điện Tử

Trần Mộng Lâm

Thế Giới chúng ta đang tiến vào một giai đoạn đặc biệt. Có những tiến bộ mà người dân thường không thể hiểu rõ cách vận hành nhưng cũng không có phương tiện nào thoát ra khỏi được, vì một khi bộ máy đã chạy, rất khó bắt nó ngừng lại hay đổi hướng. 

Bài viết này có mục đích trình bầy những sự kiện này và ước mong người đọc thấu hiểu một phần nào cái mà người Âu Châu gọi là état plateforme hay état numérique trong đó bộ máy chính quyền thâu gọn lại như một sàn tin học và những công dân của các quốc gia số này có thể làm gần như bất cứ chuyện gì qua Internet. 

Để mọi người dễ hiểu, chúng ta hãy cùng nhau nghiên cứu về một quốc gia rất nhỏ bé nhưng lại được coi như là tân tiến nhất hoàn cầu về vấn đề này: Estonie. Ngày 19 tháng 3 vừa qua, Urve Palo, bộ trưởng coi về xí nghiệp số của Estonie tuyên bố với diễn đàn La Tribune là tại nước ông, người dân có thể làm bằng cách bấm nút trên đường dây điện toán mọi việc trừ kết hôn, ly dị và mua bán nhà cửa.

Nhưng trước hết xin nói về Estonie.

Estonie hay Esthonie là một quốc gia nhỏ thuộc Bắc Âu. Thủ đô là Tallinn, diện tích chỉ có 45.339 Km vuông, 1/10 diện tích Việt Nam, dân số chỉ có 1 triệu 315 ngàn 635 dân, trong đó chỉ có 2/3 có quốc tịch. Phần còn lại là dân Nga, xâm chiếm Estonie vào giai đoạn Estonie bị sáp nhập vào đế quốc Nga (Liên Bang Sô Viết). 

Ngày 20 tháng 8 năm 1991, Liên Bang Sô Viết sụp đổ, Estonie trở thành một quốc gia độc lập dưới chế độ Công Hoà. Để xóa đi những kỷ niệm đau buồn bị Nga thống trị, Estonie phế bỏ bức tượng người lính Hồng Quân Nga. Việc này bị những người gốc Nga phẫn nộ và mới đây Poutine còn có những hành động phản kháng việc trao trả độc lập cho Estonie là bất hợp Pháp. Poutine lại muốn thêm một lần nữa đô hộ Estonie. 

Cách đây không lâu, như tất cả những quốc gia phụ thuộc vào Nga trước đó và đã từng áp dụng Xã Hội Chủ Nghĩa, Estonie lâm vào một cuộc khủng hoảng Kinh Tế và nạn thất nghiệp lên đế 14%. Đứng trước nguy cơ đó, chính phủ Estonie canh tân các hạ tầng cơ sở, kỹ nghệ và tư do mậu dịch. Ngày nay, PIB của Estonie (2014) lên đến 26.998,783 $ /người, trên trung bình so với người dân Âu Châu.Estonie là 1 hội viên của OTAN và UE (Union Européenne).

Sau đây là kết quả của sự canh tân này: Mỗi người dân Estonie được phát một thẻ điện toán ( une carte d’identité numérique). Với thẻ đó, họ thị thực chữ ký cũng bằng điện toán (signature électronique). Làm xong 2 việc đó, tất cả các dịch vụ công cũng như tư đều tiến hành qua một cửa duy nhất mở ra cho người dân 24/24, bất cứ giờ phút nào. Các dịch vụ được gọi là e-services và gui-sê phục vụ mang tên Eesti.ee.

Tất cả những dữ kiện về người dân được ghi lại một cách chính xác. bởi thế cho nên chính phủ phải bảo vệ bí mật một cách tuyệt đối nhưng năm 2007, Estonie cũng bị bọn tin tặc tấn công. Nhờ ở sự cải cách này, số công chức của Estonie chỉ còn 2% so với nước Pháp 9% và những sự lừa đảo, tham nhũng biến mất.

Những cái máy điện toán không biết Tham Nhũng, đó là cái lợi cho Estonie.

Để người dân có thể tham gia chương trình e-services này, dĩ nhiên phải huấn luyện người dân, nhất là những người già. Cuộc huấn luyện mang tên Bước Nhẩy của Con Cọp (Saut du Tigre) hoàn toàn miễn phí. Tại các trường học,tràn ngập các máy vi tính kết hợp với internet. Sinh viên Estonie chọn chuyên môn về vi tính với tỷ số 1/10, thứ nhất Âu Châu, thứ 3 toàn cầu (Sau Singapour và Nhật).

Những dịch vụ có thể làm bằng Internet tại Estonie :

Sau đây là một vài dịch vụ tượng trưng :

-Bầu Cử

-Di Chuyển Công Cộng.

-Khai và đóng Thuế

-Theo dõi việc học của con cái.

-Xin trợ cấp (Nông, công nghiệp, xí nghiệp nhỏ…)

-Toa thuốc, mua thuốc tại dược phòng

-Đầu Tư cho người ngoại quốc: Từ 2014, Estonie cho phép các người nước ngoài được hưởng quy chế e-reésident. Hiện nay có tới 33.000 người. Những người này có thể ở tại nước của họ (Thí dụ Án Độ) thiết lập, quản trị những Cty của họ tại Estonie và hưởng những quy chế về thuế rất phải chăng. Chỉ trong vòng 4 năm, đã có tới 3000 xí nghiệp mới được thành hình trong đó có rất nhiều người Anh không thích Brexit và muốn tiếp tục kinh doanh trong UE. Đánh hơi được nhu cầu này, chính quyền tạo hẳn ra một site mà họ gọi là howtostayin.eu để phục vụ giới kinh doanh Anh.

Tóm lại, một nước rất nhỏ, chỉ bằng 1/10 Việt Nam mà chỉ trong một thời gian rất ngắn, đã tiến được những bước tiến nhẩy vọt,trong khi đó chúng ta chỉ biết lẽo đẽo theo đuơi đàn anh Trung Quốc, rồi tự an ủi rằng mình nhỏ bé, không có phương tiện, nên phải nhờ vào các đàn anh như Nga, Tầu hay ngay cả Mỹ nữa. Hãy nhìn Estonie và Singapour, chúng ta sẽ rút ra được những bài học thiết thực.

Trần Mộng Lâm.

Tham Khảo :

-Wikipedia ; Estonie.

-Wikipedia : ếtat Plateforme

-Atelier Europe : L’Estonie et la transformation numérique de l’Etat

-La Tribune : L’Estonie, royaume du tout-numérique par Anaiis Cherif et Pierre Manière

© Diễn Đàn Người Dân ViệtNam