Nam Hàn: Minh chứng rằng thể chế dân chủ có thể chống dịch bệnh tốt.
Josh Rogin
Khoa Lê (Lược dịch)
Đang có những ý kiến cho rằng thành công của TQ trong việc ngăn chặn dịch cúm Covid-19 cho thấy sự ưu việt của chế độ độc tài trong quản trị và xử lý khủng hoảng. Tuy nhiên, Rogin chỉ ra 2 vấn đề với lập luận này.
Thứ nhất, rất khó để tin vào lời nói của Bắc Kinh rằng họ đã ngăn chặn dịch bệnh thành công, dựa vào những sự gian dối họ đã và đang thể hiện.
Thứ hai, khen ngợi phản ứng của TQ là một chiến thắng có nghĩa là bỏ qua nhiều tháng trời họ chối bỏ, che đậy dịch bệnh và những sai lầm trong khâu chống dịch của họ - những thứ đóng vai trò quan trọng giúp virus lan rộng ra toàn cầu.
Có những quốc gia dân chủ rõ ràng không đối phó tốt với dịch bệnh này, như Ý hay Mỹ. Nhưng đây là những sai sót của riêng những chính quyền đó chứ không phải lỗi hệ thống của mô hình xã hội mở. Một đất nước dân chủ đang thành công chống dịch chính là Nam Hàn.
Ở Nam Hàn, các cơ quan công quyền đang ghi nhận tỉ lệ mắc bệnh đang giảm xuống dần đều trong tuần qua sau khi một loạt những biện pháp quyết đoán được thi hành. Những biện pháp này tập trung vào giáo dục, sự minh bạch và huy động xã hội dân sự - mà không dùng đến chiến thuật cưỡng ép cách ly tại gia và bịt miệng những tiếng nói chỉ trích của Bắc Kinh.
Vũ khí lợi hại nhất để chống lại virus của Nam Hàn là mở rộng xét nghiệm nhanh chóng. Hiện tại nước này đang xét nghiệm cho 15,000 người mỗi ngày, dựa trên số liệu chính thức; từ ngày 3 tháng 1 đã có 210,000 người Nam Hàn đã được xét nghiệm so với 6,500 người được xét nghiệm tại Mỹ cho đến ngày 10 tháng 3. Dĩ nhiên những đợt xét nghiệm hàng loạt này khiến số ca nhiễm bệnh của Nam Hàn tăng vọt lên 7,513 ca cho đến ngày 10 tháng 3, nhưng họ chỉ có 54 ca tử vong, tương ứng với tỉ lệ tử vong là 0.71%. Tuy việc theo dõi và định vị bằng GPS những ca nhiễm bệnh của Nam Hàn bị coi là một sự xâm phạm riêng tư, nhưng vẫn khá hơn việc chính quyền dùng máy bay do thám đo thân nhiệt và phun thuốc ở một số vùng tại TQ.
Cùng với phản ứng nhanh chóng của chính phủ Nam Hàn, xã hội dân sự của nước này cũng tình nguyện tương trợ. Các sự kiện lớn đã bị huỷ bỏ, thánh lễ nhà thờ được cử hành qua mạng, và chính quyền đã thuyết phục thành công người dân tránh xa ổ dịch Daegu mà không cần phải biến thành phố này thành nhà tù cỡ lớn. Để ngăn chặn virus lan ra nước ngoài, Nam Hàn đã lắp đặt một hệ thống ba bước để rà soát khách du lịch sang Mỹ và phát hiện những ca nhiễm bệnh. Chính quyền Seoul muốn thuyết phục thế giới tiếp tục làm ăn với Nam Hàn và cho phép công dân Nam Hàn nhập cảnh bằng sự cởi mở và minh bạch, khác với những hành vi bóp méo thông tin và đánh lạc hướng của chính quyền Bắc Kinh.
Công bằng mà nói, có những thứ chính quyền TQ làm đúng. Báo cáo ngày 28 tháng 2 của WHO khen ngợi nỗ lực huy động cơ quan công quyền và tập trung nguồn lực khoa học vào chống dịch của Bắc Kinh. Chúng ta hoàn toàn có thể hợp tác với TQ, miễn là họ chịu hợp tác trung thực. Nhưng cũng theo báo cáo trên của HQ, công lớn hơn thuộc về người dân TQ, không phải chính quyền. TQ không thể đạt được thành công trong việc khoanh vùng dịch chặt chẽ và rộng khắp nếu không có sự đồng lòng và quyết tâm của người dân TQ trước mối đe doạ chung này.
Nếu TQ cũng thực hiện một chính sách giáo dục cộng đồng và thông tin cởi mở, trung thực sớm trước 7-8 tuần thì dịch bệnh chưa chắc đã tệ như đã và đang xảy ra. Những biện pháp cực đoan của TQ có tác dụng hay không? Có, nếu bỏ qua những thương tổn khủng khiếp mà chúng đã gây ra một cách không cần thiết. Liệu pháp của Nam Hàn tốt hơn vì họ vẫn đón nhận chỉ trích và xét lại. Vì vậy kinh tế và sức khoẻ người dân Nam Hàn có thể sẽ cải thiện nhanh hơn. Trump có thế muốn học theo Tổng thống Nam Hàn Moon Jae-in trước khi nói rằng Covid-19 sẽ “biến mất”, vì sự thành công của Nam Hàn cũng đang khiến cho uy tín chính trị của Moon lên cao.
Trong những nền dân chủ thì sự cân bằng giữa tự do cá nhân và trách nhiệm chính quyền là then chốt. Người dân có cuộc sống tốt hơn bởi vì họ được bảo đảm có nhân phẩm và thông tin trung thực. Những giá trị của chúng ta không khiến chúng ta yếu đi; đó là nguyên nhân chúng ta mạnh mẽ. Chỉ cần chúng ta sống đúng với những giá trị đó.
No comments:
Post a Comment