title

Gia tộc Hun Sen khuynh loát kinh tế, chính trị và thâu tóm tài sản Campuchia cỡ nào.

Năm 2016, báo cáo "Hostile Takeover" của Global Witness đã phơi bày "đế chế doanh nghiệp" của gia tộc Hun Sen với giá trị hơn $200 triệu đô qua 114 công ty, những năm tiếp theo, đã có một số báo cáo tương tự từ các tổ chức phi chính phủ (NGO) và cơ quan điều tra quốc tế.

Những báo cáo này tiếp tục tập trung vào tham nhũng, kiểm soát kinh tế, và sự lạm dụng quyền lực của gia tộc Hun Sen, đặc biệt trong bối cảnh chuyển giao quyền lực từ Hun Sen sang con trai Hun Manet năm 2023.

Có thể kể một số báo cáo mới như:

1. "The Hun Family's Grip on Power" của Amnesty International năm 2018

Báo cáo chi tiết cách gia tộc kiểm soát 70% kinh tế Campuchia qua các công ty con (như Canadia Bank, NagaWorld Casino), với giá trị tài sản tăng lên ~$1.5 tỷ đô. Báo cáo này nhấn mạnh sự thiên vị bạn bè và đàn áp đối lập để bảo vệ tài sản, giống như Global Witness.

Nó mở rộng bằng cách liên kết với vi phạm nhân quyền (bắt giữ nhà báo điều tra tài sản Hun).

2. "Dynasty in the Making: Hun Sen's Family Empire" của Human Rights Watch - HRW năm 2020

Ước tính tài sản gia tộc lên $2-$3 tỷ đô qua kiểm soát truyền thông (Bayon TV), năng lượng, và bất động sản. Báo cáo này phơi bày mạng lưới bí mật và sử dụng quân đội để bảo vệ tài sản (như trong khai thác mỏ). Báo cáo cảnh báo về "di sản gia đình" khi Hun Manet được chuẩn bị kế vị.

3. "Cambodia's Crony Capitalism: The Hun Sen Network" của Transparency International năm 2022

Phân tích 150+ công ty liên kết gia tộc, với giá trị >$500 triệu đô, tập trung vào cờ bạc (NagaWorld) và viễn thông. Báo cáo này chỉ ra cách Hun Sen dùng vị trí Thủ tướng để cấp giấy phép độc quyền, dẫn đến tham nhũng (Cambodia xếp 157/180 trong Chỉ số Nhận thức Tham nhũng 2022). Báo cáo kêu gọi nhà đầu tư quốc tế rút lui.

4. "The Hun Legacy: Wealth and Power in Post-Hun Sen Cambodia" cũng của Global Witness và cập nhật đến năm 2023

Cập nhật từ báo cáo 2016, ước tính tài sản gia tộc ~$5-$7 tỷ đô sau chuyển giao quyền lực cho Hun Manet. Báo cáo này mở rộng về "siết cổ" kinh tế, với ví dụ mới như cháu trai Hun To kiểm soát Huione Group (bất động sản & casino). Báo cáo cảnh báo về "di sản độc tài" và kêu gọi minh bạch tài sản.

5. "Cambodia's Elite Capture: The Hun Family's Economic Dominance" của OCCRP – Organized Crime and Corruption Reporting Project năm 2025 (tháng 1)

Đây là báo cáo mới nhất, liên kết gia tộc với các vụ lừa đảo quốc tế (như Prince Group của Chen Zhi). Ước tính tài sản của gia tộc Hun lên hơn $10 tỷ đô cùng kiểm soát 200+ công ty. Báo cáo này nêu chi tiết "chủ nghĩa thân hữu" trong đầu tư nước ngoài (Trung Quốc) và tác động đến sự nghèo đói của người dân (có đến 40% dân số nghèo). Báo cáo kêu gọi điều tra quốc tế về rửa tiền.

Từ năm 2016, sự thâu tóm rồi chia sẻ quyền lực cho gia tộc, đi kèm với việc vơ vét tài sản và kết cấu thành một mạng lưới bao trùm kinh tế quốc gia của gia tộc Hun Sen đã khiến tổ chức Global Witness điều tra và lập báo cáo với tiêu đề "'Stranglehold': Hun Sen rules Cambodia and his family own it, says report".

Một bài báo của The Guardian dựa trên báo cáo điều tra của tổ chức Global Witness (một tổ chức phi chính phủ theo dõi tham nhũng và quyền con người) có tên "Hostile Takeover: The Corporate Empire of Cambodia’s Ruling Family", được công bố ngày 7/7/2016.

Báo cáo này phơi bày cách gia tộc Hun Sen – dưới sự lãnh đạo của Thủ tướng Hun Sen (nay là Chủ tịch Thượng viện) – kiểm soát hầu hết các lĩnh vực kinh tế quan trọng của Campuchia thông qua các công ty tư nhân, tạo thành một "đế chế doanh nghiệp" khổng lồ, dẫn đến sự bất bình đẳng kinh tế nghiêm trọng.

Hun Sen từng đàn áp đối lập bằng đủ phương cách như bầu cử gian lận, giết hại, tra tấn... giúp gia tộc tránh điều tra. Ông từng đe dọa: "Ai biểu tình chống tôi sẽ bị đánh và nhốt như chó" (2011).

Dù có tới 40% dân số nghèo, nhưng gia tộc Hun kiểm soát kinh tế khiến người dân "phải trả tiền cho kẻ áp bức nhiều lần mỗi ngày". Global Witness từng kêu gọi các nhà đầu tư nước ngoài "rút lui" để tránh tài trợ chế độ đàn áp.

Có thể thấy Hun Sen là lãnh đạo lâu năm nhất Đông Nam Á, lương chính thức $1,150/tháng, nhưng gia tộc sở hữu tài sản lên đến $5-$7 tỷ đô.

Ở bảng 1 là sơ đồ và vị trí của các thành viên gia tộc Hun chi phối đủ mọi ngành nghề và thâu tóm kinh tế ra sao. Đặc biệt, con gái Hun Sen là Hun Mana liên kết nhóm 22 công ty, bà chủ của Bayon Media, cổ đông Metfone (Viettel Cambodia).

*Tôi sẽ dành một bài khác, viết về mạng lưới gia tộc này và các ngành mà họ thâu tóm.

FB Uyen Vu