title

Bay từ Mỹ về Việt Nam, Việt kiều kêu trời

Châu Quang

Một câu chuyện của Việt kiều bay từ thủ đô Washington, Mỹ đến phi trường Tân Sơn Nhất, VN. Rất chi tiết kể về câu chuyện transit qua Nhật thế nào. Sự lộn xộn bắt đầu từ lúc máy bay hạ cánh xuống phi trường Tân Sơn Nhất.

Dulles Airport

Phi trường Dulles ở thủ đô Washington DC (đọc giống như Dallas của Texas, nhiều người hay nhầm) vừa là trạm khởi hành đầu tiên, vừa là trạm chuyển tiếp cho nhiều đường bay. Người Việt trong vòng bán kính 30 cây số quanh thủ đô đang sống trong hai tiếu bang Virginia, Maryland và DC thường dùng Dulles như trạm khởi hành đầu tiên để về Việt Nam. Những người ở ngoài vùng bán kính này, ví dụ đang sống trong khu vực cực bắc của Maryland hoặc từ thủ phủ Richmond phía Nam của Virginia thường chọn giải pháp ngủ nhờ nhà bạn bè đêm hôm trước, sáng sớm hôm sau nhờ bạn chở ra phi trường cho kịp.

Đa số người Việt trong vùng đều chọn các hãng máy bay Á châu để về Việt Nam. Khởi hành trong những ngày cận Tết thì giá thật đắt, còn nếu chịu khó chờ qua mùng 10 thì giá rẻ cực kỳ, bởi vì sau Tết, hãng máy bay cần trở lại Việt Nam đón những khách ăn Tết trở về, chẳng lẽ để máy bay trống, thôi thì chào giá rẻ, kiếm được đồng nào hay đồng nấy.

Thây kệ, một bác lớn tuổi thổ lộ, Tết bây giờ đâu còn vui như ngày xưa, chờ qua Tết một chút về cũng được, miễn là có dịp về thăm bà con, giá vé thích hợp cho những người nhận trợ cấp tiền già như mình.

Nhật Bản có hai hãng bay quốc tế, Japan Airlines (JAL) và All Nippon Airways (ANA); từ Mỹ về cả hai đều ghé trạm chuyển tiếp ở Tokyo để đổi máy bay. Năm nay, giá vé của ANA đi từ Dulles về Việt Nam ngoài Tết là 650 đô, phân nửa giá thường lệ hoặc giá đi gần Tết.

Nhìn hành khách xếp hàng trước các quày ANA là biết ngay ai gốc Việt Nam. Các thùng bằng giấy cứng to đùng, dán băng keo trong chằng chịt, nhãn đề tên nơi đi và nơi đến to bằng tờ giấy trắng văn phòng, có khổ chữ bự bằng ngón trỏ, như sợ nhân viên chuyển vận đọc không ra. Chủ nhân những thùng cạc tông này sẵn sàng chịu phạt quá cân để có thể mang những món quà chọn lọc từ Walmart hay Costco về cho người thân quen bên quê nhà. Thực phẩm chức năng bổ gân, bổ cốt, bổ xụn, bổ khớp ở Costco rất có giá trị bên nhà.

Tại thời điểm năm con gà này, hành khách về Việt Nam ăn Tết muộn gồm nhiều thành phần: nhớ nhà, thăm người thân khỏe mạnh hay ốm yếu, dẫn con cháu đi du lịch, học sinh sinh viên du học, người du lịch từ Việt Nam, các cụ muốn thay đổi không khí sau một năm trông cháu cho con đi làm, trâu già định gặm cỏ non, về để chơi gái rẻ, về để được trọng vọng vì bên này mình chẳng là cái thá gì… Tất cả đều giống nhau một điểm: những lời kêu gọi đừng về Việt Nam, đừng mang đô về Việt Nam, đừng vỗ béo cộng sản… đều chẳng có kí lô nào với họ.

Nhiều người không phải về Việt Nam lần đầu. Có người nói với nhân viên phát hành vé lên tàu cho mình ngồi ghế bìa, ghế ở lối đi, có người nói cho mình ngồi hàng ghế phía trước không có ai để có thể chịu đựng suốt chuyến bay đến Tokyo hơn 10 tiếng. Có người biết nhờ đẩy xe lăn cho mình đến tận cổng máy bay để được lên trước. Người đẩy xe đa số là gốc Trung Đông hoặc Phi châu, đẩy đến nơi đều nhận được tip của các khách gốc Việt.

Nhìn cách ăn mặc ta có thể đoán đúng 95 phần trăm người nào về lần đầu, người nào đã từng về. Người về hơn một lần thì ăn mặc lè phè, thoải mái để dễ xoay sở với chuyến đi dài giờ; người về lần đầu thì đi hia đội mão, cà vạt áo vét áo khoác khăn quấn đầy đủ chỉnh tề, như thể sắp đi kinh lý hoặc quanh năm mới có dịp này để đóng bộ, áo sơ mi bỏ trong thùng.

Máy bay cất cánh chưa lâu nhưng cụ bà ngồi ghế bìa bên phải đã làm quen được với cụ ông, cũng ghế bìa bên trái. Xuyên qua lối đi ở giữa, cụ bà nói non-stop, nói như chưa được nói bao giờ, mà lại nói oang oang, không cần biết những người ngồi chung quanh. Chẳng mấy chốc, những người chung quanh dù không muốn nghe cũng biết nhà cụ bà có mấy phòng, trong nhà có mấy xe, con cháu cụ có mấy người tốt nghiệp đại học bốn năm, mấy người tốt nghiệp sáu năm, có mấy bác sĩ, nha sĩ…

Sau bản tự khai bằng miệng về gia cảnh đến phần tư vấn về chỗ ở không chặt chém, chỗ ăn ngon và sạch hết xảy ở Sài Gòn… Cụ ông ngồi ghế bìa bên kia lối đi lúc đầu còn chăm chỉ theo dõi câu chuyện, về sau thấy gật gù ừ ào cho xong. Đến đây, có lẽ phần thấy cụ ông không hăng hái lắng nghe, phần thấy khác giới, nên cụ bà tạm ngưng nói về chuyện nối mi, xâm lông mày, nâng mông sửa ví chỉnh bướm giá hạ chất lượng cao ở Sài Gòn.

Theo đúng quy đinh của một hãng máy bay của Nhật khởi hành từ Mỹ, các thông báo qua loa đều phát bằng tiếng Nhật và theo sau là tiếng Mỹ với giọng Nhật rất khó nắm bắt hết; nhưng vì biết hành khách có nhiều người không rõ tiếng Nhật và Mỹ nên hãng ANA đã có những cách giải quyết sáng tạo.

Một phần ăn trên máy bay hãng ANA

Ví dụ trước khi dọn ăn, tiếp viên phát cho hành khách thuộc diện này tấm menu có hai cột, một cột có hình con cá/con heo, một có hình con gà/con bò. Khách có quyền dùng bàn tay năm ngón chọn một trong hai khay thức ăn mình muốn. Thế là xong.

Nói chung, mọi chuyện đều ổn trên chặng đường 13 tiếng, ai ai, kể cả cụ bà phát thanh non-stop, cũng cố dỗ giấc ngủ nếu không xem xi-nê trên màn hình trước mặt. Cảnh tượng màn trần máy bay chiếu ghế máy bay bày ra la liệt. Chỉ có một tai nạn nho nhỏ. Một cụ bà da vàng vào phòng vệ sinh quên khóa cửa, một bà da trắng trờ tới tưởng không có ai bên trong, đẩy cửa và giật bắn người, đưa hai bàn tay lên má, miệng há hốc tròn vo vì gặp cảnh bất ngờ, đỡ không kịp, khép cửa cái rụp.

Có đi thì có đến. Phi cơ đáp nhẹ nhàng xuống phi trường Narita của Tokyo. Trước đó, những hành khách nào có đăng ký xe lăn đã được tiếp viên đến tận ghế nhắc nhở chờ mọi người ra hết thì mình sẽ ra sau.

Bước ra khỏi máy bay để vào đường ống dẫn vào bên trong đã có sẵn hơn một chục chiếc xe lăn có người Nhật mặc đồng phục đứng sẵn để chờ, mỗi người đẩy xe có cầm một tờ giấy trắng khổ văn phòng có in tên bằng mực đen người sẽ ngồi chiếc xe lăn đó. Liếc nhìn bảng tên toàn thấy Đinh Lê Lý Trần dù không bỏ dấu.

Lần lượt những người ngồi xe lăn sẽ được ưu tiên, khỏi xếp hàng, đẩy đi qua máy soi an ninh của Narita trước khi được đẩy đến khu vực ngồi chờ ở cổng chuẩn bị cho chuyến bay kế tiếp đi Tân Sơn Nhất. Khách ngồi xe lăn định tip cho người đẩy cho mình qua một đoạn đường khá dài, nhưng họ nhất định không nhận, theo đúng phong tục của người Nhật.

Thời gian chờ đợi ở Narita vừa đủ để hành khách thoải mái đi vệ sinh, kiếm chút gì bỏ bụng, nằm ngồi gật gà gật gù trên những chiếc ghế quanh cổng soát vé lên máy bay, hoặc tìm mua hàng miễn thuế nơi các cửa hàng lung linh đầy màu sắc.

Narita cũng là nơi gom khách của ANA, ví dụ chuyến bay từ đó về Tân Sơn Nhất là chuyến tập trung các khách từ khắp các phi trường lớn của Mỹ như Houston, San Francisco hoặc Los. Do đó, trong chặng này, khách gốc Việt rất đông, bên cạnh thiểu số sắc dân khác, trong đó có cả người Nhật đi du lịch, làm ăn, hoặc công chức làm cho các gói viện trợ ODA của Nhật cho Việt Nam.

Những khách này thế chỗ cho những người trong chuyến bay Dulles-Narita xem Tokyo là điểm đến cuối cùng hoặc điểm chuyển tiếp cho các thành phố khác.

Giờ lên tàu đã điểm cho chặng chót, Narita – Tân Sơn Nhất. Khách hạng nhất được qua cổng soát vé trước, kế tiếp là khách hạng thương gia. Khách hạng phổ thông phải nhường cho khách có con nhỏ, người có khuyết tật hoặc người ngồi xe lăn lên trước.

Cụ bà phát thanh non-stop trong chuyến trước thấy có mặt trong nhóm ngồi xe lăn để được đẩy từ cổng soát vé đi qua đường ống dẫn tới cửa máy bay. Trong chuyến trước, cụ này sinh động, nhanh nhẹn, thao thao bất tuyệt bao nhiêu thì lần này mặt cụ trông thê thảm, mệt mỏi, tiều tụy, chán đời không muốn sống bấy nhiêu. Kinh nghiệm đi Việt Nam nhiều lần đã biến cụ thành một diễn viên thượng thặng của Holywood, có thể đề cử Oscar. Chặng bay hơn 6 tiếng này cũng chẳng có "sự cố" nào xảy ra. Nhờ tấm menu có hình hai món ăn chọn một, các tiếp viên người Nhật đỡ phải giải thích, tránh xảy ra chuyện ngôn ngữ bất đồng. Một số hành khách được tiếp viên nhắc nhở đẩy lưng ghế ra phía trước để người ngồi sau được ăn uống thoải mái hơn. Ngoài thời gian ăn uống thì khách ngủ tiếp hoặc xem xi-nê trước mặt.

Tuy ngủ gật gà gật gù, nhiều người còn cho cả hai chân lên ghế, nhưng mọi người đều bừng tỉnh khi có thông báo máy bay sắp hạ cánh xuống Tân Sơn Nhất. Nhiều bà trang điểm lại mái tóc, làn môi, đôi mắt; cũng có bà xoay sở thay bộ áo mới, bảnh hơn.

Mặc dù đã được thông báo là ở đâu ở yên đó cho tới khi máy bay ngừng hẳn, dường như không ai muốn nghe. Chưa có tiếng bon, rất nhiều người đã tháo dây an toàn và đứng lên với tay lấy hành lý trên đầu.

Một người đàn ông trung niên không để được hành lý trong khoang trên đầu, phải đề sau đó mấy hàng ghế, hùng hổ bước về phía sau, lấn cô bé Nhật Bản mười mấy tuổi, đạp vào chân cô bé này, khiến cô kêu oai oái. Người đàn ông trung niên không rút chân ra được vì khó mà nhúc nhích nơi lối đi đông chật người. Người cha cô bé phân trần bằng tiếng Nhật với người đàn ông trung niên, hy vọng người này buông tha cho con mình, nhưng chẳng đi tới đâu. Chỉ nghe người đàn ông trung niên quát lại bằng tiếng Việt: “Tôi phải lấy hành lý phía sau này, ông đừng có lộn xộn.”

Một người đàn ông trung niên thứ nhì xen vào, cũng bằng tiếng Việt: “Anh à, anh chờ cho cô bé này một chút được không?”

Hổn chiến thỉnh thoảng xảy ra trên máy bay

Người đàn ông trung niên thứ nhất: “Tao làm gì kệ mẹ tao, mày cứ lo chuyện của mày đi, láng cháng xen vào tao uýnh thấy mẹ mày.” Người kia mặt đỏ bừng: “À, mày ngon hả?”

Thế chiến thứ ba tưởng như sắp nổ ra tới nơi nếu không có một giọng nữ quát lớn: “AAAA…N.H! Anh làm kí dì dậy, bộ anh muốn tụi công an nó giữ vợ chồng mình ở sân bay luôn hay sao?”

Thế là trong nháy mắt, người đàn ông trung niên thứ nhất đang từ con hổ hung hăng biến thành con mèo cú rũ, riu ríu vâng lời bà vợ, tạm nhường lối đi cho cô bé Nhật Bản.

Hai tiếng “công an” làm anh sáng mắt sáng lòng, thay vì nhận ra mình đã có hành vi bất lịch sự, chừ gọi là kém văn hóa; mạnh hiếp yếu, chừ gọi là chủ nghĩa bá quyền nước lớn.

Thì ra bà vợ cũng hiểu luật hàng không. Chỉ cần một cú gọi của nhân viên phi hành là an ninh phi trường sẽ ập đến xử lý người gây rối trên chuyến bay chở khách.

Mà an ninh phi trường của cộng sản thì có cả một rừng luật để áp dụng. Công an có thể xem anh là người của thế lực thù địch muốn gây mất trật tự công cộng trên đất nước XHCN giàu đẹp, độc lập tự do hạnh phúc, trẻ em được đi học, người già được chăm sóc, người bệnh được chữa trị, tất cả đều miễn phí, đã có đảng lo. Nếu anh may mắn hơn, công an có thể hù dọa để lột hết số đô la anh có trong người trước khi thả anh ra, vì họ biết anh là Việt kiều, giấy xanh thơm phức đầy túi, một con mồi béo bở. Chuyến về thăm quê của anh bỗng có trải nghiệm mất vui, mất hứng.

Kết cuộc, tạ ơn Chúa lòng lành, mặt trận miền Tây vẫn yên tĩnh, mọi người lần lượt ra khỏi phi cơ, trong đó có bước đi thoăn thoắt của cụ bà nói non-stop.

Bây giờ thì cụ không cần xe lăn nữa. Cụ cần chiếm chỗ tốt để đưa hộ chiếu cho hải quan kiểm tra. Cụ cần nhanh nhanh để ra vòng xoay kiếm mớ hành lý xem có bị cắt ổ khóa không. Trước đó nghe cụ nói trong mấy ngày cận Tết hành lý mới bị rạch nhiều, còn bây giờ người ta đã no nê rồi, không thèm rạch nữa. Cụ còn dẫn chứng trên i-te-nét người ta đánh giá Tân Sân Nhất là phi trường tệ hại nhất thế giới về cái khoản rạch hành lý.

Trước quày hải quan, chỉ có cụ và người hải quan mới biết trong hộ chiếu của cụ có kẹp tờ giấy xanh nào hay không.

Châu Quang