title

BẦU CỬ TỚI: NGHĨ GÌ?

Vũ-Linh

Còn chưa tới nửa năm nữa là bầu quốc hội giữa mùa, tức là kỳ bầu không có bầu tổng thống. Toàn thể Hạ Viện và một phần ba Thượng Viện bầu lại. 36 thống đốc và hàng ngàn chức vụ tiểu bang và địa phương cũng được bầu lại. Ai cũng hiểu trong chính trị Mỹ, sáu tháng dài như sáu thế kỷ. Bất cứ chuyện gì cũng có thể xẩy ra đảo lộn tình hình chính trị.

Nhất là trong lần bầu cử này còn có yếu tố Mueller. Ông đúc kết điều tra, tuyên bố TT Trump vi phạm vài tội tầy trời hay vô tội sẽ có ảnh hưởng rất lớn trong cuộc bầu, mặc dù TT Trump không có trong danh sách bầu bán nào.

Ta thử nhìn lại vấn đề xem sao.

Kinh nghiệm lịch sử bầu bán Mỹ, những kỳ bầu giữa mùa thường đưa đến thắng lợi cho đảng đối lập với tổng thống. Trên phương diện tâm lý cũng dễ hiểu. Những người thỏa mãn với tổng thống thường ngồi nhà, không đi bầu, trong khi những người bất mãn, bực mình với tổng thống thì hăng hái đi bầu để phá tổng thống. Đối lập thắng nhiều hay ít tùy hậu thuẫn hay chống đối tổng thống mạnh hay yếu.

Kỳ bầu năm nay, theo kinh nghiệm lịch sử, ai cũng nghĩ DC sẽ thắng, chiếm được đa số tại Hạ Viện vì chỉ cần thắng thêm 24 ghế, tương đối dễ. Nhưng chưa đủ khả năng chiếm Thượng Viện. Trái lại, CH có thể thắng thêm ít ra 2-3 ghế nữa tại Thượng Viện. Đó là suy luận bình thường.

Tuy nhiên, năm nay, không kể công tố Mueller, còn có một yếu tố đặc biệt có thể thay đổi cuộc diện, chưa chắc DC sẽ chiếm được đa số tại Hạ Viện. Đó là TT Trump, một tổng thống gây tranh cãi như chưa bao giờ thấy trong lịch sử Mỹ.

Ông Trump là người có sức thu hút lạ lùng vô tiền mà chắc cũng khoán hậu luôn. Khi nghe đến tên ‘Trump’, không ai có thể lửng lơ con cá vàng được. Hoặc là nhẩy dựng lên xỉa tay mạt xát, hoặc là nhẩy nhổm lên tung hô ngất trời. Từ đó, nhiều chuyên gia dự đoán cuộc bầu tới, sẽ có nhiều cử tri đi bầu hơn những lần trước. Bên chống, bên bênh, bên nào đi bầu nhiều hơn, bên đó ăn tiền. Đây là câu hỏi không ai đoán trước được. Cũng như kỳ bầu tổng thống vừa qua, tất cả mọi người đều ngã ngửa trước chiến thắng bất ngờ của ông Trump.

TT Trump có cách hành xử không giống bất cứ tổng thống nào khác.

Đặc điểm lạ nhất của ông là thích đánh nhau với truyền thông. Tất cả các tổng thống khác đều lo khúm núm nịnh truyền thông, nhưng TT Trump và truyền thông thì coi nhau như kẻ thù. TT Trump hăm hở, không bỏ lỡ cơ hội sỉ vả TTDC, làm như muốn khiêu khích cho chúng đánh ông mạnh hơn nữa. Chẳng những vậy, ông còn qua mặt truyền thông, một năm rưỡi mà chỉ họp báo đúng một lần, nói chuyện thẳng với dân chúng qua các tuýt ‘ruột ngựa’, nghĩ sao viết vậy, chẳng rào đón, chẳng nể nang ai. Mỗi ngày vài chục cái tuýt, có khi giữa đêm 2-3 giờ sáng cũng tuýt.

Ông Trump là đại tỷ phú nhưng lại khinh miệt giới tài phiệt, và lại được giới lao động ủng hộ mạnh. Ông không để ý đến chính trị cũng như chẳng có một ly kinh nghiệm chính trị, nhưng muốn dùng chính trị để đổi đời, vào Tòa Bạch Ốc ngay, hạ cả lô chính trị gia chuyên nghiệp từ thống đốc, thượng nghị sĩ, dân biểu, đến Hillary, dễ như trở bàn tay. Nhưng lại vẫn bị đám thua cuộc này chê là… ngu dốt?!

Một đặc điểm nữa là cách ông làm việc có tính thực dụng không khác gì giao dịch kinh doanh. Hét giá cho to, rồi điều đình, de lui, tiến tới, rồi thỏa thuận. TTDC mù tịt, chẳng đoán được tổng thống đang làm gì, bực mình sỉ vả ông bất nhất làm mất uy tín nước Mỹ. Làm như thể TTDC nhục mạ tổng thống thì uy tín của Mỹ trên thế giới mới tăng vậy. Ông Trump coi như pha.

Những người thù ghét TT Trump tố ông đủ tội, kể cả những tội phóng đại và những tội mà các tổng thống khác làm thì không sao. Ông bị tố lem nhem gái gú (so với Clinton, Kennedy thì sao?), vô tài bất tướng (so với Carter?), vua nói láo (so với Obama?), ăn nói hàm hồ, bị bệnh tâm thần, kỳ thị tất cả những ai không phải da trắng,… Những người ủng hộ ông thì thích tính nói thẳng, quyết định mau chóng không lươn lẹo, dám nói dám làm, không vuốt đuôi ai hết, có viễn kiến lớn chứ không thuộc loại phải điều nghiên chi tiết hành chánh hay cân nhắc hậu quả chính trị cả nửa ngày trước khi uống một ly nước.

TT Trump, trên phương diện cá nhân có thể bị rất nhiều người thù ghét đến xương tủy, nhưng trên phương diện thành quả, lại là một tổng thống có thể nói thành công nhất trong lịch sử cận đại. [Muốn biết rõ hơn, xin đọc 2 bài báo Mỹ đầu tiên trong trang ‘Báo Mỹ’ trên Diễn Đàn tuần này]

TTDC hiện nay tràn ngập tin nóng bỏng về cô đào đóng phim sex. Vừa muốn câu người coi để lấy quảng cáo, vừa có dịp bôi bác TT Trump. Sex là loại tin hấp dẫn nhiều người coi vì hiếu kỳ hay vì tính tiêu khiển, nhưng không phải là loại tin quyết định lá phiếu. Tin quyết định lá phiếu là những tin liên quan trực tiếp đến đời sống cụ thể của họ: công ăn việc làm, túi tiền, thuế má, và an toàn. Mà khổ cho khối đối lập DC, đây lại là những địa hạt mà TT Trump thành công nhất.

Túi tiền: luật thuế mới tuy rất ít người thấy ảnh hưởng cụ thể cho đến khi phải khai thuế sang đầu năm tới, nhưng đã được hiểu rõ hơn trong đám khói hỏa mù do phe cấp tiến tung ra. Khi mới ra, chỉ có một phần tư dân ủng hộ, bây giờ đã lên tới hơn một nửa.

Nhiều người bỏ tiền vào túi nhưng miệng vẫn lẩm bẩm “nó giảm thuế cho tao có vài trăm nhưng giảm cho mấy thằng triệu phú cả triệu”. Thế mới nói con người lòng tham vô đáy, được bao nhiêu cũng không đủ, vẫn càu nhàu khiếu nại. Các cụ đó quên mất sau khi trừ, nhiều cụ chẳng còn đóng xu thuế nào, hay chỉ đóng vài trăm, vài ngàn là nhiều, trong khi các tay triệu phú sau khi trừ rồi, vẫn đóng bạc triệu để các cụ được tiền trợ cấp.

Lý tưởng của các cụ là không đóng xu thuế nào, nằm dài ở nhà nướng BBQ ăn nhậu với con cháu, nhưng lại được trợ cấp đủ kiểu, con cháu ăn ba đời vẫn chưa hết. Các cụ cũng quên là trừ thuế cho các cụ thì các cụ cũng chỉ có tiền ra chợ mua vài chai bia và vài miếng thịt về ăn mừng là hết, trong khi trừ thuế cho các đại gia thì họ có cơ hội mở hãng xưởng, cấp việc làm cho các cụ, không tốt hơn sao? Trừ phi các cụ bực mình vì có công ăn việc làm nghĩa là bắt các cụ phải đi làm?

Bà Nancy Pelosi, lãnh tụ khối thiểu số DC tại Hạ Viện hứa sẽ thu hồi luật thuế của TT Trump, tức là tăng thuế lại cho tất cả mọi người. Đảng DC đi vận động tranh cử với chương trình tăng thuế chính là ước mơ lớn nhất của CH vì đảm đảm sẽ giúp CH đại thắng.

Công ăn việc làm: tin mới nhất, tỷ lệ thất nghiệp đã xuống tới 3,9%, thấp nhất từ gần hai thập niên qua. Có gì cần bàn thêm?

Có một chuyên gia kinh tế rất ‘vĩ đại’ của khối cấp tiến, Paul Krugman, giải Nobel kinh tế chứ không phải chơi. Trong thời tranh cử, ông điều nghiên chương trình kinh tế của Trump và phán “nếu tay này đắc cử và thi hành những biện pháp kinh tế của hắn, xóa bỏ chính sách của TT Obama, rút khỏi TPP, giảm thuế lợi tức cá nhân cũng như giảm thuế lợi nhuận kinh doanh, thu hồi cả ngàn luật lệ kinh doanh đang điều hành guồng máy kinh tế, mở chiến tranh mậu dịch với Trung Cộng và cả thế giới, nếu Trump làm những chuyện này thì kinh tế sẽ đi vào suy thoái rất nhanh, lạm phát và thất nghiệp tràn lan, thị trường chứng khoán sẽ xụp đổ trong vài tuần đầu”. Ông ta còn tiên đoán nhiều chuyện kinh hoàng lắm.

Ông Trump đắc cử thật, và chỉ trong chưa tới một năm rưỡi, xóa phần lớn chính sách của TT Obama, làm tất cả những gì ông Krugman mô tả ở trên. Kết quả? Chẳng ai thấy kinh tế suy thoái, thất nghiệp gia tăng, lạm phát phi mã, hay chứng khoán suy xụp. Trái lại hết. Dân Mỹ nói chung chưa bao giờ lạc quan như bây giờ.

TT Trump làm ngược lại tất cả những gì TT Obama đã làm. Ấy vậy mà vẫn có vài cụ phán “tất cả đều là thành quả nhờ Trump sáng suốt tiếp tục thi hành chính sách kinh tế tuyệt vời của Obama”. Cái này gọi là nói trong tinh thần phe phái mù quáng mà chẳng biết mình nói gì, đáng dạy bảo lại cho khôn ra hơn là đáng trách.

Có cụ dẫn chứng bằng hai con số của thị trường chứng khoán: khi Obama tuyên thệ, Dow Jones là 6.400 điểm; khi Trump tuyên thệ, Dow Jones là 19.700. Trong 8 năm Obama, tăng 12.300. Quá tài giỏi? Có thể, nhưng thua xa Trump! Từ ngày TT Trump đắc cử đến nay, DJ tăng 7.000 điểm, tức là trong 18 tháng của Trump, tăng gần bằng 60 tháng của Obama.

Dĩ nhiên đây là cách diễn giải đơn giản, không phân tích kỹ tất cả các yếu tố, nhưng đó là cách tính theo cái nhìn thô thiển, ngây ngô của các cụ tỵ nạn, mà các cụ gọi là “những con số biết nói”. Nhìn vào những con số trên, những con số biết nói này rõ ràng … ‘nói lớn hơn’ dưới thời Trump nhưng các cụ lại không nghe thấy.

Chỉ số Dow Jones phản ảnh một thực trạng lớn hơn: đó là thành công kinh tế của TT Trump. Theo trang mạng không đảng phái Real Clear Politics, đây chính là cái nhức răng lớn nhất của đảng DC: nói gì về chuyện kinh tế khi tất cả các chỉ dấu đều có vẻ có lợi cho TT Trump, từ tỷ lệ thất nghiệp thấp ở mức kỷ lục cho đến tăng trưởng kinh tế vẫn đều đặn, từ thuế lợi tức được giảm đến các công ty mang tiền từ ngoài nước về đầu tư tại Mỹ, từ việc tăng thuế quan trên hàng TC đến việc TC chịu thua, đề nghị mua thêm 200 tỷ hàng Mỹ,... Đưa ra chương trình gì bây giờ? Ta thử nhìn qua vài lãnh vực khác.

Bảo hiểm y tế: Ưu tiên số một của TT Trump là thu hồi Obamacare, nhưng ông đã thất bại, không thực hiện được hoàn toàn, nhưng lại thu hồi được phần chính, là phần ép buộc tất cả mọi người phải mua bảo hiểm y tế nếu không sẽ bị đóng thuế phạt. Đây là điều thiên hạ bất mãn nhất. Điều lệ cấm không cho các hãng bảo hiểm không được từ chối bảo hiểm chưa thu hồi được, nhưng đây lại là điều lệ ai cũng muốn giữ, kể cả TT Trump. Do đó, nói chung, thu hồi điều lệ bắt buộc phải mua bảo hiểm đã là một thành công quá đủ của TT Trump.

An toàn cá nhân: Điều mọi người đều thấy rõ, từ ngày ông Trump nhậm chức, chưa có một vụ khủng bố tấn công nào. Đã vậy, ông đưa ra kế hoạch kiểm soát chặt chẽ việc nhận di dân hay tỵ nạn từ Trung Đông, là ổ của khủng bố Hồi giáo quá khích. Sắc lệnh ban hành nhưng chưa được áp dụng trọn vẹn vì bị các quan tòa cấp tiến ngăn chặn, thưa kiện, và Tối Cao Pháp Viện chưa có quyết định tối hậu cho đến giữa tháng Sáu sớm nhất. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, có nhiều triển vọng TCPV sẽ đồng ý với TT Trump.

Nhìn ra ngoài nước Mỹ, cả thế giới đang hồi hộp theo dõi diễn tiến quan hệ Mỹ - Bắc Hàn. Vì cả hai ông Trump và Kim đều là những người quyết định khó đoán trước nên chẳng ai đoán được cuộc đàm phán sắp tới của đôi bên có thành sự thật không, sẽ đi đến đâu. Chỉ biết có tin không vui cho đảng DC: gần 80% dân Mỹ ủng hộ việc TT Trump đàm phán với Cậu Ấm Ủn. Nếu đàm phán đưa đến một hiệp ước hòa bình lâu dài tại Hàn Quốc, đảng DC sẽ loay hoay không biết phải làm gì.

Vì bí đường trên vấn đề chính sách, nên phe đối lập và TTDC đành phải chúi mũi đánh những chuyện cá nhân, khua gõ ầm ĩ chuyện TT Trump ngủ với ai cách đây mấy chục năm, trả bao nhiêu tiền,... Chuyện lăng nhăng chẳng liên quan xa gần gì cuộc sống của người dân. Thời TT Clinton dính vào chuyện cô Monica, đảng DC và TTDC nhún vai “chỉ là chuyện sex cá nhân vớ vẩn”. Nhưng bây giờ thì cũng cái đảng DC và TTDC đó lại rầm rộ la hoảng chuyện cô đào đóng phim sex, cho dù đó là chuyện của cả chục năm trước chứ không phải chuyện xẩy ra trong Phòng Bầu Dục như thời Clinton.

Nôm na ra, thiên hạ có nhiều dị nghị với cá nhân TT Trump, nhưng ủng hộ mạnh những chính sách của ông. Ngay cả việc chống đối cá nhân cũng đang biến chuyển có lợi. Tin lạ và… rất buồn cho các cụ: tỷ lệ hậu thuẫn của TT Trump hiện nay hơn xa tỷ lệ của TT Obama cùng thời kỳ này năm 2010. Cuộc bầu giữa mùa năm đó, DC mất 63 ghế, thất bại lớn nhất của đảng cầm quyền trong hơn 60 năm vì dân Mỹ chống Obamacare. Ta chờ xem CH năm nay ra sao.

Tình trạng hiện nay của đảng DC là một bức tranh khá phức tạp.

Không ít người thù ghét Trump thật, nhưng như thượng nghị sĩ Schumer, lãnh tụ khối DC tại Thượng Viện đã nói, chống Trump không phải là một chương trình tranh cử. Danh hài Jimmy Kimmel, chuyên gia mang Trump ra làm trò cười, đã cho biết anh ta sẽ chấm dứt kiểu hài này vì theo thăm dò của chính anh ta, khán giả TV nói riêng và dân Mỹ nói chung có vẻ đã nhàm chán với những tấn công liên tục và quá đáng chống Trump của TTDC và Hồ Ly Vọng từ gần hai năm nay. Thậm chí, tạo phản ứng ngược luôn.

Ông Levi Sanders, con của cụ xã nghĩa Bernie Sanders, đang ra tranh cử dân biểu, đã nhận định “đảng DC sai lầm lớn khi miệt thị Trump, không nhìn nhận những thành quả của ông, và nhất là khinh bỉ khối cử tri của Trump”. Theo Washington Post, khối cử tri của TT Trump cảm thấy bị khinh thường, xúc phạm vì TTDC và khối cấp tiến trịch thượng, chê họ là ngu dốt, kỳ thị, khiến họ càng ủng hộ Trump mạnh hơn. Cựu thị trưởng San Francisco, ông da đen Willie Brown, kêu gọi đảng DC nếu muốn tránh đại họa trong kỳ bầu tới, cần chấm dứt việc đánh Trump đến độ vô lý hiện nay.

Lôi chuyện đàn hặc ra? Một vài dân biểu DC vẫn hô hào chuyện này, như bà dân biểu Maxine Mát-Dây Waters, nhưng cấp lãnh đạo đảng DC thì trái lại, đang lo chạy cho xa khỏi vụ đàn hặc vì họ thấy đây là chuyện quá đáng, chỉ khích động cử tri của TT Trump đi bầu cho đông để bảo vệ TT Trump.

Đề nghị chương trình mới? Nói thì dễ nhưng làm quá khó. Đảng DC dường như đã cạn ý, không biết đưa ra được chương trình nào mới lạ hết. Chẳng lẽ lại đưa ra những chương trình ngược lại những gì TT Trump đang làm? Tăng Thuế? Khuyến khích các công ty đừng mở hãng xưởng? Đừng tạo công ăn việc làm cho dân? Mở toang cửa cho di dân tha hồ vào? Đề nghị cả nước thành vùng an toàn cho di dân lậu? Tuyên dương băng đảng M-13 là thần tượng? Chấm dứt mọi thanh lọc cho dân tỵ nạn Trung Đông tha hồ vào? Không nói chuyện với Bắc Hàn? Giảm thuế nhập cảng cho Trung Cộng? Trở về thoả ước chống hâm nóng địa cầu và đóng ngay 2 tỷ đô TT Obama đã hứa mà chưa nộp? Phục hồi lại cả ngàn luật lệ thủ tục hành chánh phiền toái cản trở kinh doanh?

Thật ra, nói DC không có chính sách gì không đúng hẳn. Sự thật là đã có hàng loạt đề nghị mới, nhưng đều mang tính tạp nhạp, không có phối hợp chặt chẽ với nhau. Đã vậy, nói chung, DC lại đang chạy qua phiá tả mạnh hơn nữa, với Cali dẫn đầu. Cổ võ cho những chuyện như bảo hiểm và dịch vụ y tế do Nhà Nước cung cấp hết, học phí miễn hoàn toàn cho tất cả, kể cả đại học, Nhà Nước mướn hết tất cả những người thất nghiệp.

Hô hào chạy qua phiá tả, nhưng nhìn lại thì trong các cuộc bầu đặc biệt gần đây, vài ông bà DC đã thắng lớn, mà lại là những người không thiên tả gì hết. Trái lại, họ là những người ôn hòa, rất gần với các dân cử của đảng CH, lo chạy cho xa khỏi bà Nancy Pelosi. Không còn là anh trí thức cấp tiến cực đoan nữa, mà lý tưởng nhất là một anh –hay chị- cựu quân nhân, người hùng từ Iraq hay Afghanistan, hay một người như ông DC Doug Jones mới thắng cử ghế thượng nghị sĩ Alabama nhưng đã liên tục biểu quyết theo TT Trump. Nếu đây là những dân biểu tương lai của DC thì đảng này có chiếm Hạ Viện thì cũng chẳng có hại gì cho TT Trump. Khối dân biểu ôn hòa này dường như cũng không hồ hởi gì với việc đàn hặc TT Trump.

Đặc biệt hơn, cuộc bầu năm nay sẽ có nhiều phụ nữ tham gia nhất lịch sử, nhất là trong đảng DC vì cơ hội khai thác phong trào #MeToo, chống xách nhiễu tình dục phụ nữ, cũng như khai thác việc TT Trump bị TTDC tố ‘thiếu đạo đức’ qua quan hệ với cô đào phim sex.

Nhìn chung, tình hình hiện nay mù mịt hơn sương mù Đà Lạt. Báo phe ta Washington Post lo ngại việc hậu thuẫn của TT Trump đang tăng và việc cử tri CH đổ xô đi bầu trong nội bộ đảng –primaries- mấy tuần qua, và bầu toàn cho những ứng cử viên được TT Trump ủng hộ, sẽ thay đổi cuộc diện, có thể giúp CH giữ đa số tại Hạ Viện luôn. Một ác mộng ‘vĩ đại’ của DC!