Mười năm trước khi mới có phong trào email, hắn mê dữ lắm. Email đối với hắn là niềm vui. Đó là nguồn gốc của bài Niềm Vui I Meo. Mấy năm gần đây, lại có phong trào facebook. Thế là hắn có thêm niềm vui mới: Mê Phây.
Phây (Facebook) là một website trên internet do anh chàng tuổi trẻ đẹp trai có tên Mark Zuckerberg nghĩ ra và tạo thành. Nhờ ăn tiền quảng cáo trên trang nầy mà Mark trở nên giàu “nứt đố đổ vách” không thua tỉ phú Bill Gates hay Warren Buffett. Còn tỉ phú cỡ Donald Trump thì tài sản không ăn nhằm gì so với tay Mark nầy.
Vậy thì facebook là gì mà người ta lại quảng cáo và nộp tiền cho Mark?
Facebook là nơi mọi người có thể mở cho mình một account (tài khoản) nối liền với email của mình. Dịch chữ tài khoản thật ra cũng không đúng vì đây không dính líu gì tới tiền bạc và không phải là tài khoản ngân hàng mà chỉ là tài khoản cá nhân. Ở đó, mọi người có thể viết bài, đăng hình ảnh của mình để giới thiệu với bạn bè, người thân hay … người lạ trên trang của mình. Người ta nói facebook là “mạng xã hội” vì qua đó mọi người có thể liên lạc với nhau và thông tin với nhau về mọi thứ trên đời.
Facebook hay hơn email ở chỗ là người xem có thể phê bình, bàn tán… về một bài viết, một tấm hình, một video mà bạn mình đăng lên.
Từ lúc hắn có account trên facebook thì trở nên “mê phây”. Mỗi khi mở vi tính hay điện thoại thì chuyện đầu tiên hắn coi, chính là có ai “like” hay bàn tán gì về bài viết, hay tấm hình mà hắn mới đăng lên ngày hôm qua. Sau đó hắn đọc bài và hình ảnh của các bạn khác. Bài nào hay, hình nào đẹp thì hắn bấm nút “like” (có sẵn trên phây) để khích lệ. Đôi khi hắn còn “share” tức là đăng bài viết mà hắn thích đó trên trang của mình. Còn nếu hình vui thì hắn bấm vào một hình nhỏ (icon) có miệng cười toe toét thể hiện mình đang cười. Ngoài ra còn có icon hình trái tim (yêu rồi), mặt buồn (khi có tin buồn)… và nhiều hình khác để người xem có thể thể hiện tình cảm của mình sau khi xem…
Mỗi khi đi du lịch, hắn thường viết phóng sự chuyến đi và đăng lên trang phây của hắn để mọi người cùng đọc. Bạn hắn còn hay hơn, khi đi chơi, họ chụp hình (hoặc quay video) xong là từ điện thoại cầm tay, họ gởi liền lên phây, nghĩa là bạn thấy gì thì mình thấy cái đó ngay tức thì. Cái nầy gọi là live stream. Thông tin đi nhanh hơn gió!
Facebook còn có messenger nghĩa là hai (hay nhiều người) có thể “chat” chít (tán dóc) với nhau mà người khác không biết. Ứng dụng của facebook nhiều lắm, kể không hết.
Facebook cũng giới thiệu cho hắn những người mà họ nghĩ có thể là bạn của mình để mình kết thân. Nhờ có facebook, hắn đã tìm lại được rất nhiều bạn cũ, bà con xa, đôi khi là những người mà hắn thầm yêu trộm nhớ hồi còn trẻ. Vì vậy, hắn có dịp tán dóc với những người mà lúc đó hắn chỉ mơ có dịp “nắm được tay nàng”… Thật ra, y ta đã già rồi, gặp bạn cũ nói chuyện chơi, nhắc chuyện xưa thôi chớ bây giờ ai cũng ván đã đóng thuyền, nào có mơ chi!
Rồi dây mơ rể má, người nầy giới thiệu người kia, bây giờ bạn “ảo” của hắn còn nhiều hơn bạn thật. Hắn không cần ra khỏi nhà mà vẫn có thể có bạn để tán dóc, liên lạc và bình luận đủ thứ.
Ngoài chuyện gia đình, bạn bè… từ từ, facebook trở nên một nơi để người ta bàn đủ thứ chuyện xã hội, chánh trị, thời sự… Facebook đã trở thành một loại báo “lề trái” khiến những chánh quyền độc tài phải làm “tường lửa” để ngăn chặn. Mấy vụ cách mạng hoa hồng ở các nước Á Rập bùng nổ chính là do facebook là trung gian. Từ đó, chữ facebook có thêm một từ mới để mô tả là: “mạng xã hội”.
Thế nhưng facebook cũng là nơi “gió tanh mưa máu” và có thể xảy ra nhiều lường gạt. Có khi bọn xấu ăn cắp hình ảnh và tin tức của một người rồi làm một trang y hệt. Với trang giả mạo đó, bọn chúng tìm cách dụ dỗ những người bạn “khờ” của mình mà gạt tiền (do đó người ta khuyên mình không nên đăng những hình ảnh nhạy cảm trên “phây”!). Ở nước ngoài còn có gạt tình nữa, vì tin lời bọn xấu trên phây, có vài bạn trẻ đã bỏ nhà theo bọn chúng rồi bị lừa tình, đoạt tiền…
Facebook là một nơi có thông tin tự do. Nó như một tờ báo tổng hợp. Trước đây, mỗi thành phố có vài ba tờ báo, để có hình ảnh, bài vở tin tức in báo, rồi mướn đưa được tờ báo đến người đọc, phải qua biết bao khâu in ấn cực nhọc, lâu lắt. Facebook hiện có hơn một tỷ tài khoản trên khắp thế giới, có nghĩa là có tới một tỷ tờ báo tư nhân, viết bằng đủ loại ngôn ngữ, không nhà nước độc tài nào có thể kiểm duyệt nổi.
Người Việt, kể cả trong nước ngày nay có thể xem tin mật về Hội Nghị Thành Đô hay tin về Trịnh xuân Thanh, xả thải của Formosa… trong khi ấy thì tại Việt Nam, 700 tờ báo khác im re. Người dân ở các nước không có tự do báo chí thì khoái facebook vì ở đó họ có thể xả ra những điều họ muốn nói.
Nhưng bạn cũng có thể gặp tin giả, tin thất thiệt… Nhiều con vịt hay “nói thiên nói địa, tào lao xí cố” nhiều nhứt trên face. Người đọc cần tỉnh táo để biết đâu là chánh đâu là tà. Những thông tin nầy lan nhanh lắm vì một đồn mười, mười đồn trăm… chỉ một thời gian ngắn thì ai cũng biết. Nhanh hơn báo chí và truyền hình rất nhiều, thành ra những chánh quyền độc tài rất sợ facebook vì nó moi móc những chuyện xấu của họ.
Bên cạnh facebook còn có một website khác cũng là mạng xã hội là Twitter. Chắc bạn biết chuyện ông Donald Trump hay lên mạng nầy để viết phát biểu vào lúc 3 giờ khuya. Sau khi ông viết xong là có cả đám phóng viên, “dư luận viên”, của ổng chực chờ để tiếp tay và gởi tùm lum, và chỉ vài giờ sau là cả thế giới đều biết ông ta viết cái gì. Ông nầy biết sử dụng mạng xã hội để tự quảng cáo cho mình nhờ vậy mà giới trẻ biết đến không cần tốn tiền quảng cáo trên báo chí truyền thống. Đó chính là một trong những cách giúp ông ta kiếm phiếu và đắc cử tổng thống Mỹ, một chức vụ nhiều quyền lực nhứt trên thế giới.
Đối với hắn, từ ngày có facebook, hắn vui vẻ hẳn lên. Hắn yêu đời và phấn chấn hơn. Hắn mê phây lắm. Thậm chí có khi ngồi chờ vợ đi mua sắm thì hắn cũng mở điện thoại ra để coi có ai nhắn tin gì trên phây hay không (facebook có mục nhắn tin và có thể xem trên điện thoại thông minh). Đúng là mê phây!. Thảo nào vợ hắn hay hỏi: “Không biết trên phây có cái gì mà ông mê quá?”. Chàng ta chỉ im lặng mỉm cười tình tứ với vợ mà không nói gì.
Thời đại mới có “đồ chơi” mới. Trước đây hắn mê “meo” bây giờ mê “phây”. Hắn không mê rượu, mê cờ bạc, hay mê gái. Thôi đành cho phép hắn mê “phây” một niềm đam mê chắc không có hại gì cho lắm ngoại trừ mắt hắn bắt đầu mờ, bụng hắn bắt đầu phệ vì ngồi lâu bên máy tính./.
Minh Tâm
No comments:
Post a Comment