title

Tiếng Việt Của Trẻ Con Việt Nam Ở Mỹ 

- Phan Ngọc Vinh



- Mẹ ơi cây bút chì của con nó té đâu rồi ?

- À, à , để Mẹ kiếm xem . Thằng con 7 tuổi của Cô An nó đang tìm cây bút chì và hỏi Mẹ nó cây bút "té " đâu mất rồi.

Thằng nhỏ nầy qua Mỹ năm 4 tuổi, anh nó 6 tuổi, đứa lớn tên Minh, đứa nhỏ tên Tâm. Ông xã cô lúc mới qua Mỹ, đã phán một câu như đinh đóng cột với hai thằng con:

- Đứa nào muốn nói chuyện với Bố thì phải nói tiếng Việt .

Vì hai vợ chồng cô nghĩ tụi nhỏ tiếp xúc với trẻ con Mỹ hàng ngày trong lớp học hay ngoài đường, đương nhiên nó sẽ nói được tiếng Mỹ như Mỹ con, còn tiếng Việt kh̉ông bắt nó nói thì nó sẽ quên luôn. Lo xa như vậy nên họ buộc con họ phải nói tiếng Việt trong gia đình. Đôi khi nghe con mình nói tiếng Việt kiểu dịch sát nghĩa tiếng Mỹ mà cô không thể nhịn cười. Thí dụ có lần cô biểu nó làm gì đó thì nó trả lời :

- Chờ con đi giặt (wash) cái đầu đã mẹ ơi !


Hình hai trẻ khi còn ở Việt Nam

Hồi mới qua Mỹ, cách đây 22 năm, ông Chủ tiệm Donut trong ban tổ chức Lễ Tất Niên thấy thằng con lớn của cô An nói tiếng Việt giỏi, ông đề nghị cho thằng Minh đại diện các em thiếu nhi đọc diễn văn chúc mừng Ông Bà, Cha Mẹ, Bà Con, Cô Bác....tại Hội Tất Niên làm gia đình Cô An hãnh diện vô cùng. Ông xã cô An nghe vậy lập tức vào Sears lựa cho 2 thằng con 2 bộ Suit mắc tiền nhất, dù biết rằng chỉ mặc một lần, sang năm sẽ không mặc vừa nữa, nhưng vẫn cứ mua, vì đây là vinh dự lớn của gia đình mới tới Mỹ .


Hình Minh đại diện trẻ em đọc thư chúc Tết .

Ngày chờ đợi cũng đến, hôm ấy thằng Minh ăn mặc chững chạc, cầm tờ giấy bố viết, dõng dạc đọc vang cả Hội trường, ai cũng khen thằng nhỏ giỏi quá, qua Mỹ mới đi học, học tiếng Mỹ mà còn biết đọc tiếng Việt mình trôi chảy như vậy thật là đáng khen. Từ ấy trở đi các gia đình Việt có con em còn nhỏ, ai cũng khuyến khích chúng đi học tiếng Việt ở những lớp Việt ngữ do cộng đồng tổ chức để chúng còn biết được ngôn ngữ văn hóa mẹ đẻ của mình.

Ông An hay nói với vợ con là theo thiển ý của ông, người lớn muốn học tiếng Mỹ thì cứ đến trường học ESL, nghe CD, hay tiếp xúc với Mỹ, nghe họ nói riết cũng quen chớ không nên học tiếng Mỹ qua con trẻ bởi vì người lớn khi phát âm tiếng Mỹ thế nào cũng không bỏ được cái "accent" Việt Nam, vô hình chung sẽ làm cho con trẻ lây cách phát âm không chuẩn của người lớn. Chi bằng chỉ nên nói tiếng Việt với chúng khi chúng ở nhà, vừa dạy chúng tiếng Việt, vừa không khiến chúng bị tiêm nhiểm tiếng Mỹ giọng Việt Nam.

Có lần vào tiệm ăn, năm đó Tâm 15 tuổi, ăn mặc rất lịch sự, sơ mi, áo bỏ vô quần, chú waiter Việt Nam đến hỏi tiếng Mỹ:

- What would you like to order? ( Cậu muốn kêu món gì ? ) 

Thằng Tâm muốn khoe tiếng Việt nên nhìn chú waiter, nói tiếng Việt :
- Thưa chú, con muốn ăn cơm nướng thịt (thịt nướng). 

Cả nhà cười ầm lên, chú lấy order thích quá vì nghe cậu nhỏ kêu Chú, xưng Con và thưa gửi đàng hoàng, lát sau bưng ra dĩa cơm thật nhiều thịt như để thưởng cho Cậu nhỏ, còn khen thằng nhỏ lễ phép quá !

Năm thằng Minh lên Đại Học, xéo cửa trường có xe Lunch Truck, bán đồ ăn cho sinh viên, đề tên bên hông xe là " Ánh Hồng ". Sinh viên bên Mỹ gồm nhiều sắc tộc trên thế giới tuy nhiên ai cũng nói với nhau bằng tiếng Mỹ, vừa luyện giọng Mỹ, vừa học hỏi lẫn nhau, riết rồi quen miệng. Thấy bà Á Châu bán hàng chẳng biết bà có giỏi tiếng Mỹ không nhưng cũng cứ order đồ ăn bằng tiếng Mỹ, đương nhiên dù bà không thông thạo tiếng Mỹ nhưng với những món ăn của Bà thì Bà hiểu rất rành. Có hôm thằng bạn VN kêu thằng Minh nói :
- Mầy biết tiếng Việt thì nói tiếng Việt đi, bả sẽ bán rẻ lắm !

Gì chứ cái nầy thì trúng tủ thằng Minh, hôm đó khi sắp hàng đến lượt mình, nó nhìn Bà bán hàng ung dung nói:
- Thưa Dì, hôm nay con muốn ăn cơm sườn trứng !

Bà bán hàng mở mắt to nhìn nó, chắc Bà ngạc nhiên, một thằng Á Châu thường ngày nói tiếng Mỹ như Mỹ con, hôm nay bỗng dưng nói tiếng Việt mà còn thưa Dì thật là ngọt sớt !

Thế là Bà vừa gắp đồ ăn vừa hỏi :
- Sao mọi ngày con không nói tiếng Việt mà hôm nay con nói vậy ?.

Nó chỉ cười, như muốn nói "Con chỉ biểu diễn sơ sơ vậy thôi ". Và như để thưởng cho thằng Minh, hôm nay ngoài sườn trứng Bà còn tặng thêm cho nó cái đùi gà, còn bảo :
- Dì cho con thêm cái đùi gà, ăn no rồi ráng học nhe !

Cuối tuần thằng Minh về nhà, kể lại câu chuyện nầy, cả nhà nghe mà xúc động, không phải xúc động vì mỗi ngày được thêm đồ ăn, mà vì tình đồng hương xứ sở. Đất khách quê người, bỗng dưng nghe được tiếng người mình, hỏi sao không thấy thân thương gần gũi? Chắc hẳn bà bán hàng đã xúc động lắm khi nghe những lời xưng hô ngọt ngào đúng vai vế theo VN, chứ không phải là "I and You" cụt ngũn vô phép tắc.

Ông An dạy con rất kỹ, bà con ai gọi Phone tới nhà nghe cách trả lời của 2 đứa nhỏ cũng đều khen nức nở, vì ngoài nói tiếng Việt, tụi nhỏ còn kèm theo lời thưa gửi rất lễ độ, ai ai cũng thích, nếu không nghe nhằm những từ đảo ngược được dịch từ tiếng Mỹ sang tiếng Việt, thì cứ tưởng nó đang ở Việt Nam.


Hình Bố Mẹ đi dự Lễ Vinh Danh Kỹ Sư Tiểu Bang.

Thằng Tâm học xong Đại Học, được job gần nhà, nếu lái xe về nhà Bố Mẹ cũng khoảng 1 giờ, nên nó thuê nhà gần hãng, hôm đi dự Hội Nghị Kỹ Sư vinh danh những Kỹ Sư, mà nó là một trong năm kỹ sư của Tiểu Bang, bận rộn quá nó quên xem lại bộ đồ Suit, ngày mai phải đi sớm, trưa nay nó mới thử lại bộ đồ, thấy áo còn vừa nhưng quần thì ngắn củn vì nó cao lên. Vì vậy nó phải chạy đi mua cái quần mới. Quần mới thì dài quá thành thử nó phải đi kiếm chỗ Alteration sửa đồ nhờ lên lai. 

Nó vào một tiệm sửa quần áo của hai vợ chồng người Á Châu, nhìn hai ông bà chủ tiệm nó không biết là người Chinese hay Korean, nên nói tiếng Mỹ với họ là muốn sửa cái quần cho ngắn. Ông chủ tiệm bảo ngày mai mới xong. Nó ngần ngừ định nói không được, ngày mai nó phải đi dự Hội Nghị rồi, nếu ông không làm được hôm nay thì chắc nó phải đem đi tiệm khác, hoặc đem về nhờ mẹ. Đang lưỡng lự phân vân chưa biết tính sao, chợt nghe hai ông bà chủ tiệm nói với nhau tiếng Việt, là nếu thằng nầy đòi sửa gấp thì phải lấy tiền thêm. Nó mừng rỡ nói:
- Thưa Bác, Bác sửa dùm con, sáng mai con phải mặc đi dự Hội Nghị rồi, Bác muốn con trả bao nhiêu cũng được. 

Hai ông bà cười rộ lên ....
- Con là người Việt Nam hả, qua Mỹ hồi nào mà nói tiếng Việt rành quá vậy , thôi ngồi đây chờ chút, bác sửa cho nghe. 

Qua câu chuyện, bác sửa quần áo biết thằng Tâm qua Mỹ từ năm 4 tuổi, mà vẫn còn giữ được tiếng Việt, ông khen rối rít và chỉ lấy nửa giá là 10 đô, thay vì 20 đô.

Tâm về nhà kể chuyện Bố Mẹ nghe, hai ông bà rất vui và hãnh diện về con.

Quý vị ơi, xin hãy giữ gìn tiếng Việt cho con cái, vì khi nó lớn lên sẽ giúp ích cho Cộng Đồng người Việt mình rất nhiều trong tất cả mọi ngành nghề ở Mỹ, Nhật, Anh, Ý, Pháp, Đức vv... Cho dù thế hệ thứ hai, thứ ba cũng vậy, dù sinh trưởng ở xứ người cũng nên học cho biết tiếng mẹ đẻ để có thể hãnh diện tự hào với người bản xứ rằng ta là con cháu nước Việt dù lưu vong vẫn không quên tổ tiên cội nguồn.

Pennsylvania, mùa hè 2017.
Phan Ngoc Vinh