title

138 trường đại học công lập ở California bị cáo buộc phân biệt đối xử với sinh viên Mỹ sinh ra tại Mỹ

Một nhóm bảo vệ dân quyền đã nộp đơn khiếu nại chính thức với Bộ Tư pháp Mỹ (DOJ) vào ngày 1/12/2025, yêu cầu điều tra 138 trường đại học công lập ở California vì cáo buộc phân biệt đối xử với sinh viên Mỹ sinh ra tại Mỹ thông qua các chương trình hỗ trợ dành riêng cho người thụ hưởng DACA (Deferred Action for Childhood Arrivals – Hành động Hoãn Trục xuất Đối với Trẻ Em Đến Mỹ Lúc Nhỏ) và sinh viên "undocumented" (không giấy tờ).

Đơn khiếu nại, do Dự án Bảo vệ Bình đẳng (Equal Protection Project – EPP) thuộc Quỹ Legal Insurrection nộp, cáo buộc các trường vi phạm Title VI của Đạo luật Dân quyền 1964 (cấm phân biệt đối xử dựa trên nguồn gốc quốc gia ở các cơ sở giáo dục nhận tài trợ liên bang) và Điều khoản Bình đẳng Bảo vệ của Tu chính án 14 Hiến pháp Mỹ.

Vụ này, được Fox News Digital đưa tin đầu tiên, đánh dấu một thách thức pháp lý lớn đối với chương trình DACA, sáng kiến của Tổng thống Obama năm 2012 bảo vệ khoảng 800.000 người nhập cư đến Mỹ lúc nhỏ khỏi bị trục xuất, và các chương trình hỗ trợ giáo dục của California, vốn ưu tiên sinh viên nhập cư không giấy tờ trong học phí ưu đãi, học bổng và vay trợ cấp.

EPP cho rằng các chương trình này "loại trừ sinh viên Mỹ sinh ra tại Mỹ một cách bất hợp pháp", tạo ra sự phân biệt đối xử hệ thống dựa trên nguồn gốc quốc gia.

Đơn khiếu nại, dài 20 trang gửi đến Bộ phận Dân quyền của DOJ, nhắm vào Hệ thống Đại học California (UC), Hệ thống Đại học Tiểu bang California (CSU), và Hệ thống Cao đẳng Cộng đồng California, gồm 138 trường tham gia các chương trình "DACA và Undocumented" (DACA và Không Giấy Tờ).

Theo EPP, các chương trình này cung cấp học phí ưu đãi trong tiểu bang, học bổng và vay trợ cấp chỉ dành cho sinh viên DACA hoặc không giấy tờ, những người được coi là "cư dân California" nếu đáp ứng điều kiện như học hết trung học ở tiểu bang này, trong khi sinh viên Mỹ sinh ra ở các tiểu bang khác phải trả học phí ngoài tiểu bang cao hơn gấp 3 đến 4 lần.

Ví dụ như Chương trình "California Dream Act" (Luật California Dream 2001) cho phép sinh viên không giấy tờ đủ điều kiện nhận học phí trong tiểu bang và hỗ trợ tài chính từ quỹ tiểu bang, nhưng loại trừ sinh viên Mỹ từ các tiểu bang khác.

EPP trích dẫn trường hợp sinh viên từ Texas hoặc New York phải trả thêm $10.000–$20.000 đô/năm, trong khi sinh viên DACA từ California lại được miễn trả.

EPP lập luận rằng việc ưu tiên dựa trên tình trạng nhập cư (DACA/undocumented) tương đương phân biệt đối xử dựa trên nguồn gốc quốc gia, vi phạm Title VI (cấm các trường nhận tài trợ liên bang phân biệt đối xử).

Họ yêu cầu DOJ "mở cuộc điều tra chính thức ngay lập tức và "hành động pháp lý để bảo đảm cứu trợ thích hợp" nếu vi phạm được xác nhận, gồm hủy bỏ các chương trình và bồi thường cho sinh viên bị ảnh hưởng.

EPP, do luật sư William A. Jacobson thành lập, cho biết họ đại diện cho "một sinh viên Mỹ sinh ra tại tiểu bang khác" bị từ chối học bổng vì "không đủ điều kiện DACA".

Họ nhấn mạnh rằng California nhận hàng tỷ đô tài trợ liên bang hàng năm, buộc phải tuân thủ Title VI.

Chương trình DACA, được Tổng thống Barack Obama ban hành năm 2012 qua sắc lệnh hành pháp, bảo vệ khoảng 800 ngàn người nhập cư đến Mỹ trước 16 tuổi và trước năm 2007 khỏi bị trục xuất, cho phép họ học tập và làm việc hợp pháp.

Dưới thời Trump, DACA bị thách thức pháp lý và tạm dừng phần lớn, nhưng Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ năm 2020 giữ nguyên chương trình. Đến tháng 12/2025, DACA vẫn tồn tại với khoảng 580 ngàn người thụ hưởng, theo USCIS.

Tại California, tiểu bang có khoảng 200 ngàn người thụ hưởng DACA, Luật California Dream Act (2001) mở rộng hỗ trợ giáo dục cho sinh viên không giấy tờ, gồm học phí ưu đãi và học bổng.

Các trường UC và CSU cung cấp hơn $1 tỷ đô hỗ trợ hàng năm cho sinh viên DACA, theo báo cáo của Văn phòng Tổng chưởng lý California.

EPP cáo buộc điều này "tạo ra sự bất bình đẳng hệ thống", ưu tiên người nhập cư không giấy tờ hơn sinh viên Mỹ từ các tiểu bang khác, vi phạm nguyên tắc "bảo vệ bình đẳng".

Luật sư Jacobson cho biết: "California đang phân biệt đối xử bất hợp pháp với sinh viên Mỹ sinh ra tại tiểu bang khác bằng cách ưu tiên người không phải công dân. DOJ phải hành động để bảo vệ quyền bình đẳng."

FB Uyen vu