title

NGÔ NGHÊ, NGỜ NGHỆCH...

Sau ngày 30 tháng 4 năm 1975, có nhiều xáo trộn trong cuộc sống, nhưng trước mắt cũng như trong tâm tưởng, mình vẫn còn hiển hiện nhiều hình ảnh xinh đẹp về con người xứ Huế hiền hòa và hình ảnh một Sài Gòn hoa lệ.

Bỗng dưng, cuối tháng 9/1975 tôi có mặt ở Hà Nội, một thành phố chỉ có 3 màu: đen (áo quần công nhân và hầu hết dân chúng), xanh ô-liu (bộ đội), và vàng (công an). Đại đa số dân chúng không biết gì về tiện nghi vật chất và rất ngờ nghệch về một cuộc sống hiện đại của miền Nam.

Tôi đến ở trọ một nhà người quen, buổi tối nấu nước tắm, bà cụ trong nhà mở rương ra lấy cho tôi một lát xà bông cục được gói mấy lớp giấy báo, họ bảo tôi là khách quý mới được mời dùng cái này.

Vài lần tôi uống cà phê ở một cửa hàng ăn uống quốc doanh ở Khu nhà tập thể Kim Liên. Một lần tôi yêu cầu ly cà phê sữa, cô bán phiếu xé cho hai phiếu và tính tiền hai ly. Đó là ly cà phê đen và ly sữa nước sôi. Bà mậu dịch viên pha cà phê vào một ly rồi chế nước sôi vào ly sữa, xong đỗ ly cà phê vào ly sữa thành một ly cối to đùng... Hôm sau tôi cũng mua cà phê sữa, nhưng tôi bảo đổ cà phê vào sữa, đừng đổ nước sôi vào, thế là bị một câu mắng chua lè: “Để tôi tự chế biến, không mượn ông góp ý”.

Một hôm tôi vào cửa hàng ăn uống trên đường Thanh Niên. Tôi yêu cầu cà phê sữa đá. Cô gái trẻ đứng tại quầy chanh chua: “Ông này buồn cười nhỉ. Sữa thì uống với nước sôi, làm gì uống với đá”. Thế là tôi đành phải uống một ly to đùng phối hợp một ly cà phê đen và một ly sữa nước sôi và phải trả tiền cho hai ly.

Tôi khá buồn cười với cái ngờ nghệch của họ. Ngay những người có vai vế trong xã hội cũng thế. Năm 1993, một đoàn gồm bốn nhà thơ rất nổi tiếng được tổ chức phản chiến William Joiner mời sang thăm trụ sở của họ tại Đại học Massachusetts, Boston, Hoa Kỳ. Hồi đó tôi đang học tại Đại học Simmons được mời đến nghe buổi trò chuyện. Giờ giải lao chúng tôi gặp riêng, một nhà thơ trong đoàn nói với chúng tôi rằng:

– Bọn Mỹ đối xử với bọn mình thật tốt, nhưng có một cái mình bất mãn là họ bố trí mình ở đâu cũng đặt máy nghe lén.

Tôi nói:

– Họ đặt máy nghe lén thì làm sao các anh biết được?

– Họ đặt ngay giữa phòng trên trần nhà, chứ có dấu diếm gì đâu!

Tôi bật cười, thì ra đó là thiết bị báo cháy (smoke detector). Khổ thân cho bốn nhà thơ vĩ đại nước ta, mấy ngày qua không dám ăn nói gì hết, vì sợ bị nghe lén!

Minh Nguyễn