title

Kỷ Vật Từ Biệt

Pierre Bellemare

Đào Duy Hòa Phỏng Dịch

Linn Anderson, hai mươi lăm tuổi, trông duyên dáng, hùng dũng, khỏe mạnh trong bộ quân phục quân đội Hoa Kỳ. Ngày 4 tháng 9 năm 1949, Linn ngồi một mình trong nhà hàng Hokkaido tại cảng biển San Francisco.

Ðó là việc đầu tiên Linn thực hiện khi đặt chân trở lại mẫu quốc Hoa Kỳ với lý do đơn giản là nàng nhớ nước Nhật, nơi nàng vừa từ biệt sau một năm rưỡi công tác tại đó. Sau Thế chiến thứ hai, cũng như nhiều phụ nữ Mỹ khác, Linn tình nguyện đi theo đoàn quân viễn chinh Hoa Kỳ đến Nhật, với chức danh nữ thư ký quân đội.

Thời gian phục vụ ở Nhật, Linn đã trải qua những ngày tuyệt vời hơn cả mong đợi với nhiều kỷ niệm không thể nào quên trong đời. Nàng đã xem nhiều thứ, học hỏi vô số điều. Nhật Bản, so với Mỹ, là một đất nước rất xa về địa lý và rất khác biệt về văn hóa. Nàng muốn dùng bữa tại nhà hàng Nhật để ôn lại, đắm mình vào thế giới vừa tuột khỏi tầm tay: hương vị những món ăn, những buổi lễ hội ẩm thực, nghi thức dọn bàn ăn…

Chủ nhà hàng Hokkaido tiến đến bàn của Linn Anderson, nụ cười tươi trên môi. Hai bàn tay nắm lại, ông cúi người chào khách:

– Xin chào. Rất hân hạnh được đón tiếp quý khách tại nhà hàng chúng tôi.

Linn Anderson cười và gật đầu đáp lễ. Trước đây nàng hơi ái ngại trước kiểu cách chào hỏi “quá cầu kỳ” của người Nhật, nhưng giờ thì nàng đã quen rồi.

Cuộc trò chuyện giữa hai người bắt đầu. Linn thuật lại cảm nhận của nàng về nước Nhật trong thời gian làm việc tại đó. Chủ nhà hàng giải thích nhà hàng vừa được khai trương gần đây nên khách đến chưa đông. Nhưng tình trạng này sẽ nhanh chóng qua thôi. Sau những câu xã giao, Linn lấy trong túi xách ra một tấm lụa với những dòng chữ màu đỏ. Từ khi nhận “kỷ vật” này, nàng rất nóng lòng muốn biết ý nghĩa của nó.

– Ông có thể dịch cho tôi nội dung những dòng chữ viết trên tấm lụa này không?

Ông chủ người Nhật lướt qua dòng chữ và hỏi:

– Linn Anderson là ai vậy?

– Là tôi!

– Tôi xin chúc mừng cô.

– Chúc mừng tôi, về việc gì?

– Thì về việc cô thành hôn chứ còn gì nữa.

– Ông nói gì tôi không hiểu?

Chủ nhà hàng Hokkaido rất ngạc nhiên.

– Cô đã kết hôn với Sato Ikeda vào ngày 02 tháng 08 năm 1949. Ðó là nội dung ghi rõ trong tấm lụa này.

Gương mặt của Linn Anderson bỗng tái mét.

– Anh ta dám làm chuyện đó ư ?

Ông chủ nhà hàng vẫn còn sững sờ trước sự việc tréo ngoe này.

Linn ấp úng:

– Tôi là nạn nhân của một trò đùa cợt đáng xấu hổ.

Rồi nàng vội vàng đứng lên.

– Xin lỗi ông, tôi phải đi gặp luật sư của tôi ngay…

John Campbell, ba mươi tuổi, quen biết Linn Anderson lúc cả hai phục vụ trong quân đội. Sau khi giải ngũ, anh về hành nghề luật sư tại San Francisco. Tuy trẻ tuổi nhưng anh đã thu hút lượng thân chủ khá đông. Cuộc viếng thăm có phần bất ngờ của nữ đồng đội khiến anh rất vui pha lẫn ngạc nhiên.

– Ồ Linn! Thật là dễ thương khi em không quên bạn cũ!

Nhưng nàng tỏ vẻ không vui trước sự niềm nở của John.

– Em đến gặp anh với tư cách là một luật sư, John…

Rồi nàng lấy tấm lụa ra cho John xem.

– Có một người đã chế giễu em, John. Anh ta cưới em mà em không hề hay biết. Anh có thể cho em biết hậu quả của sự đùa cợt này nghiêm trọng đến mức nào?

John Campbell chỉ vào tấm lụa chi chít chữ Nhật hỏi:– Em định nói tấm lụa này là giấy kết hôn với tên em trong đó?

– Ðúng vậy.

– Vậy thì anh rất tiếc, nhưng nó thật sự có hiệu lực. Từ khi chúng ta chiếm đóng nước Nhật, hai bên đã ký hiệp định tương tác về các văn bản hành chánh.

– Ðiều đó có nghĩa là… em đã có chồng sao?

– Về mặt pháp lý thì hoàn toàn đúng.

– Nhưng không thể được, John! Người ta nói với em rằng buổi lễ hôm đó có ý nghĩa hoàn toàn khác với lễ thành hôn. Vậy là người ta đã lừa dối em. Một cuộc hôn nhân như thế không thể nào có hiệu lực!

– Em hoàn toàn có lý. Tuy nhiên trường hợp lừa dối, luật pháp sẽ hủy bỏ với điều kiện có bằng chứng cụ thể…

– Thật là tệ hại! Bây giờ thì em phải làm gì đây?

John Campbell đặt hai tay lên vai Linn Anderson, ấn nhẹ cho Linn ngồi xuống ghế và nói:

– Em đã làm đúng khi đến gặp anh bởi đó là nghề của anh mà… Nào, em hãy thuật lại sự việc từ đầu!

Linn lau nước mắt nói:

– Cám ơn anh đã chỉ dẫn.

Rồi Linn Anderson kể lại thời gian nàng công tác ở Nhật với cương vị là một thư ký cho một vị tướng Mỹ. Ðến Tokyo vào đầu tháng 01 năm 1948, nàng không thể nào quên ngày đầu tiên đặt chân lên đất nước mặt trời mọc: tuyết rơi khắp nơi phủ trắng mặt đất, mái nhà; bầu trời trong veo… Ðó là hình ảnh tuyệt đẹp đầy ấn tượng …

Nơi làm việc của nàng là Nagoya nằm về phía Nam của Tokyo. Tại đây nàng quen biết Sato Ikeda. Như những người đứng đầu doanh nghiệp quan trọng khác lúc bấy giờ, Sato Ikeda phải liên lạc với lực lượng chiếm đóng và Linn chính là người tiếp đón Sato Ikeda. Ðó là một chàng trai lớn hơn nàng 1-2 tuổi, nét mặt buồn buồn như đang suy tư điều gì đau khổ và bí mật. Ikeda tự giới thiệu tên mình sau khi nghiêng mình cúi chào rất lịch sự theo kiểu Nhật, một kiểu chào mới mẻ và lạ lẫm đối với nàng. Sau vài câu xã giao, nàng hỏi:

– Doanh nghiệp của ông hoạt động trong ngành nào?

– Nuôi ngọc trai, thưa cô.

Sự trầm trồ, quan tâm thể hiện rõ trên nét mặt của Linn.

– Cô có vui lòng đến thăm trang trại nuôi ngọc trai của tôi không?

– Rất hân hạnh được ông mời…

Vài ngày sau, Linn đến viếng trại nuôi ngọc trai. Nàng thật sự bị mê hoặc bởi thế giới ngọc trai do con người sáng tạo ra. Ikeda rất vui trước sự thán phục của Linn.

– Cô có muốn tôi làm hướng dẫn cho cô không?

– Ðể làm gì ?

– Ði thăm viếng khắp nước …Nhật!

Linn gật đầu đồng ý và Ikeda đã làm đúng lời hứa. Vào ngày cuối tuần, Ikeda đậu xe chờ Linn trước cửa sở làm để đưa nàng đi thăm đất nước Nhật Bản. Nước Nhật cổ kính với đình, chùa, bảo tàng… và cả nước Nhật hiện đại với những dấu tích chiến tranh gần như khắp nơi: những chàng trai trẻ mù lòa, cụt tay, cụt chân, những phụ nữ góa chồng và những khu phố bị san phẳng. Giờ thì Linn đã hiểu vì sao nét buồn luôn phảng phất trên gương mặt của Ikeda.

Nhưng lúc nào Ikeda cũng thể hiện là một người đồng hành thoải mái, hiểu biết rộng rãi về nền văn hóa Á Ðông bên cạnh người bạn gái đến từ nước Mỹ. Thỉnh thoảng đứng trước một cảnh đẹp tự nhiên, Ikeda ngâm vài câu thơ toát lên tâm tư tình cảm của dân tộc anh. Cùng với thời gian tình cảm giữa hai người trở nên sâu đậm hơn. Ðối với Linn đó là tình bạn, sự đồng cảm sâu sắc. Linn tin rằng tình cảm Sato Ikeda dành cho nàng cũng là tình bạn… cho đến một ngày Chủ Nhật của tháng 7 năm 1949…

Linn vừa thông báo với Sato nàng quyết định quay về Mỹ. Ngay lúc đó Ikeda thố lộ tình yêu đối với Linn và xin cầu hôn nàng, điều mà nàng không hề chờ đợi. Linn không muốn làm khổ chàng trai Nhật và cũng không thể chấp nhận lời cầu hôn.

– Không thể được anh Ikeda ạ. Mỗi chúng ta thuộc về một đất nước quá cách biệt, xa xôi.

– Không đâu, Linn. Tình yêu của chúng ta là có thể!

– Nào anh Ikeda. Khi cầu hôn em, anh có nghĩ rằng anh sẽ đến sống với em ở nước Mỹ không.

– Tất nhiên là không… Anh không thể rời bỏ nước Nhật.

– Còn em thì cũng không thể sống suốt đời tại đây.

Ikeda không đáp lời Linn. Chàng chỉ cúi đầu biểu hiện sự đồng tình…

Ba tuần sau, ngày 02 tháng 08 năm 1949, họ lại gặp nhau. Cả hai đều hiểu rằng đây là lần gặp nhau cuối cùng. Sato Ikeda trao cho Linn chiếc hộp nữ trang đựng một chuỗi hạt trai tuyệt đẹp. Rồi chàng nói với giọng hơi run:

– Em có muốn cùng anh đến ngôi đền Nagoya không? Ðó là một tập quán của người Nhật để nói lời từ biệt người thân.

Linn Anderson chấp nhận lời đề nghị của Ikeda. Nàng rất cảm động cùng Ikeda đến ngôi đền. Một vị hòa thượng đang chờ họ tại đó. Buổi lễ “từ biệt” được tổ chức trong tiếng kinh cầu của vị hòa thượng, khói nhang và mùi hương của vỏ cây đàn hương đang cháy trong lò. Theo hướng dẫn của Ikeda, thỉnh thoảng Linn nghiêng mình, cúi đầu, chắp tay xá… Buổi lễ “từ biệt” kết thúc không lâu sau đó. Vị hòa thượng đến trước mặt Linn, nắm hai tay vào nhau, cúi đầu 3 lần. Ngài lấy ra từ trong túi áo cà sa tờ lụa với mấy dòng chữ màu đỏ. Sato Ikeda nói với nàng:

– Em hãy cẩn trọng cất giữ bên mình tấm lụa này, xem nó như một kỷ vật quý báu…

Ðến đây, Linn chấm dứt câu chuyện kể. Luật sư John Campbell tỏ vẻ xúc động.

– Linn này. Có một điều làm anh khó hiểu. Việc lừa gạt này không phù hợp tí nào với tính cách của nhân vật Sato Ikeda mà em mô tả trong câu chuyện. Mặt khác, mưu mô mà Ikeda hành xử sẽ không hy vọng mang lại cho anh ta bất kỳ lợi ích nào.

Linn ngồi tư lự.

– Em cũng nghĩ vậy, em không thể tin nổi. Theo anh thì Ikeda làm điều đó vì mục đích gì ?

– Anh không biết. Cách hành xử của Ikeda quả là khó hiểu. Chắc phải đợi thời gian trả lời thôi…

Ngay trong ngày hôm đó, John Campbell liên lạc với Nagoya và anh nhận được câu trả lời mà anh mong đợi. Lập tức anh nhấc điện thoại lên thông báo kết quả cho nữ đồng đội xưa.

– Linn này! Anh biết tại sao Sato Ikeda đã cưới em… Thật không thể tưởng tượng! Anh không mấy khó khăn để tìm ra câu trả lời. Hiện tại ở Nagoya, người ta đang bàn đến câu chuyện này, và nhà chức trách Hoa Kỳ đang tìm em để thông báo sự việc.

– Việc gì?

– Khi em biết được sự thật, em sẽ hiểu rõ vấn đề…

Rồi John im lặng.

– Anh John, em xin anh hãy kể cho em nghe đi. Tại sao anh lại do dự, im lặng?

– Anh lo sợ em sẽ bị cú sốc… Sato Ikeda đã chết!

– Chết rồi ư!

– Vâng, anh ta đã tự tử chết. Thật là khủng khiếp. Sato Ikeda đã tự tử theo kiểu Nhật: hara-kiri, tức là mổ bụng tự sát…

Bên kia đầu dây, Linn hét lên một tiếng. Nàng cố xua đuổi hình ảnh ghê rợn vừa xuất hiện trong đầu: Sato cầm kiếm samurai tự rạch bụng. John nói tiếp:

– Anh hiểu rất khó khăn cho em vượt qua trạng thái bàng hoàng này. Nhưng hãy nghe anh kể tiếp. Sato Ikeda đã để lại một bức thư giải thích hành động của anh ta. Em hoàn toàn đúng khi từ chối lời cầu hôn. Một cuộc hôn nhân như thế là không khả thi bởi hai người thuộc về hai xã hội hoàn toàn khác biệt. Anh ta cám ơn em đã dành cho anh ta những giây phút hạnh phúc.

Linn Anderson đi từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác đến độ nàng không thốt lên được lời nào. Luật sư lại tiếp:

– Trong bức thư từ biệt, Sato Ikeda giải thích rằng chết vì tình yêu là điều anh mong ước. Một trong những người ông của Sato đã tự tử vì bố mẹ phản đối ông cưới người phụ nữ trẻ mà ông ta hết lòng yêu thương. Sato rất tôn sùng người ông này và anh ta rất hạnh phúc được hội ngộ ông nơi chín suối…

Ngưng giọng trong giây lát, luật sư John đi đến kết luận gây sốc nhất:

– Sato Ikeda không tự tử vì tuyệt vọng. Tất cả thành viên trong gia đình anh đã lìa đời trong chiến tranh. Do đó người thừa kế khối tài sản của anh là người thân duy nhất hiện nay, đó chính là em, Linn Anderson!

– Là em?

– Ðúng vậy, vì em là người vợ hợp pháp của Sato. Hôn lễ và tấm lụa “kỷ vật từ biệt”, giấy chứng nhận kết hôn hoàn toàn hợp pháp, được chính quyền Nhật công nhận. Toàn bộ tài sản của Sato Ikeda thuộc quyền sở hữu của em, giang sơn nuôi ngọc trai bây giờ là của em!

Linn Anderson như nghẹt thở trước những tin bất ngờ này vừa lọt vào tai nàng: người đàn ông tự tử chết theo cách khủng khiếp nhất, hara-kiri, đã biến nàng trở thành nhà tỷ phú chỉ trong tích tắc…

– Anh John, thật tình em không muốn khối tài sản đó!

– Anh hiểu em. Nhưng tài sản đó không thể vô chủ.

– Em nghĩ giải pháp tốt nhất là dùng nó để giúp những nạn nhân chiến tranh của nước Nhật.

– Thủ tục chuyển đổi quyền sở hữu sẽ phức tạp đấy…

– Vâng em biết. Anh giúp em thực hiện thủ tục nhé.

Bên kia đầu dây im lặng trong giây lát, rồi giọng nói cảm động của Linn nói tiếp:

– Anh John! Sato đã không lừa dối em. Ðó chính là “Kỷ vật từ biệt”!

(Phỏng dịch từ nguyên tác “Souvenir d’adieu”