Chưa nói mà mọi người đều biết cả rồi. Mua xổ số là mua một hy vọng, mua một giấc mơ… Kể cũng không khó hiểu lắm, đời sống mà không có hy vọng, hết mơ ước thì sống còn ý nghĩa gì nữa, sống thêm vài ngày làm quái gì cho tốn cơm áo. Ngay chính người viết, thay vì cho tiền hội từ thiện hay bố thí cho ăn mày, cũng thỉnh thoảng mua vài đồng xổ số cầu may. Who knows!
Trong thực tế, xổ số, mua xổ số và trúng xổ số có nhiều vấn đề xã hội và kinh tế cần phải bàn thêm.
Kinh tế tư bản, Hoa kỳ chẳng hạn, luôn luôn có hệ thống thuế má rất quy mô đi kè kè một bên. Ngay cả bác học Albert Einstein lúc sinh thời đã phải than van kêu trời là:
“Có một thứ tôi không bao giờ hiểu nổi là cái phiếu khai thuế” (There is only one thing that I have never understood is the US tax form).
Thuế ở Mỹ tuy đánh cao thật nhưng phải thẳng thắn mà nói là nó khá công bằng: Thuế đánh lũy tiến theo lợi tức kiếm được; càng giàu đóng thuế càng nhiều; nghèo đóng ít hay không phải đóng một xu nào cả… Ậy! Mấy anh nhà nghèo tuy đã được chính phủ cho miễn đóng thuế, nhưng lại tự ý, tình nguyện (không có ai bắt buộc) thích, xin được đóng thuế bằng cách mua xổ số - Nhiều người gọi xổ số là “Thuế đánh trên nhà nghèo” (Tiếng Anh gọi là: “Tax on the poor” or “Tax on the stupid”). Có người nghèo nào mà chẳng muốn trở thành giàu có, chẳng muốn có cơ hội làm những chuyện mà chỉ có người giàu có tiền của mới làm được như: mua nhà cao to rộng, xe luxury, du thuyền (yacht) hào nhoáng, máy bay riêng, vàng vòng đeo đỏ người, kim cương to tướng ném chó vỡ đầu, tiền cho con cái đi học đại học đắt tiền… bởi vì người nghèo bần cố nông đa số ít học, bất tài, không biết đầu tư, không có quen biết ai làm lớn để chạy áp-phe… Mua xổ số dường như là một lời giải thuận tiện cho người nghèo. Mấy anh giàu có quá thì biết gì về người nghèo mà chê bai, mà dè bửu chuyện mua xổ số?!
Nhưng mà (chuyện lớn hay bé gì cũng có cái “nhưng” này), nghiện xổ số hay đánh xổ số cố sát quá đều có gây thiệt hại từ chết đến bị thương.
Nhiều người, trong đó có tôi, không tin là chỉ có người nghèo mới mua xổ số mà tỉ lệ người mua phân phối đồng đều cho tất cả các loại dân số từ nghèo đến giàu. Mỗi ngày đều có người trúng số; đại đa số không muốn chường mặt ra (vì nhiều lý do riêng) mà chỉ âm thầm sống đời bình thường… Đừng có vội lên tiếng chỉ trích chê bai, đánh vỡ những giấc mơ của người khác.
Tôi thấy chơi xổ số có lợi mọi đàng: Cơ hội để thắng lớn và tiền vé số đươc chính phủ dùng tài trợ các chương trình giáo dục như xây trường, mướn thêm thầy giáo… Chương trình hoàn hảo nào cũng có vài hòn sạn khó nuốt: mới đây, trên báo chí có phanh phui vài chuyện như là chính phủ kẹt tiền quá (financial trap), phải lấy bớt tiền của quỹ xổ số để xây nhà tù, mướn thêm cai tù. Hết biết! (Cũng khó tin, nhưng có thật, y như chuyện Thống Đốc California đẹp giai giàu có Arnold Schwarzenegger có con riêng với mụ Mễ lau nhà nhan sắc nhìn phát ớn bacon và đậu!)
Bớt uống 1-2 chai bia trong quán nhậu, hay nhịn một ly “Frappuccino” ở quán cà phê Starbucks để mua vài tờ xổ số thì đâu có đến nỗi chết thằng tây nào.
Những người bài bác xổ số thường nêu ra ý nghĩa của vấn đề cần tiết kiệm để đầu tư (? Nhưng ngay cả đầu tư cũng có vấn đề. Không phải cứ đầu tư là sẽ thành công); Làm mọi cách để học hỏi, khôn ngoan hơn trong việc dùng tiền. Tiết kiệm và đầu tư cũng không có nghĩa là sẽ trở thành giàu có. Giàu có lẽ phải có duyên số; chứ không phải vì không mua xổ số, biết để dành tiền đầu tư, hay vì tài giỏi. Mỗi năm hệ thống giáo dục Hoa kỳ đào tạo trên 40,000 Tiến sĩ (thí dụ riêng năm 2008 có 48,802 Ph. D.) đâu có nghĩa là học cao (có Ph. D.) là sẽ giàu có. Tôi quen vài ông Tiến sĩ thất nghiệp dài dài và có vài ông Tiến sĩ đi bán xe cũ (used car dealers) kiếm cũng chỉ đủ sống qua ngày. Có sẽ cũng có vài chục ngàn Tiến sĩ (mỗi năm) mua xổ số chờ thời vận.
Chi 100-200 đô la mỗi năm mua xổ số thì không thề “bankrupted” được. Có nhiều tay không hề mua xổ số nhưng lại tiêu xài vung vít phí của qua các mục đi xem thể thao, Las Vegas trips, tiệc nhậu liền tù tì… thì cũng thế thôi! Mua vé số là để hy vọng thắng một số tiền. Nếu không có cái hy vọng này thì chẳng có ma nào dại đóng hụi chết cho sở xổ số mỗi tuần. Đối với người nghèo số phận họ đen như mõm chó thì họ không cần tình thương và sự thông cảm. Họ chỉ cần được trúng số! Cái tuyệt vời của xổ số là không phải sổ chỉ một lần rồi xong phim dẹp tiệm mà ngày nào, tuần nào cũng có xổ số cho nên hy vọng không bao giờ cần phải dừng lại một lát để nghỉ xả hơi…
Riêng cá nhân tôi, nhờ trời, tạm coi là đủ ăn đủ mặc nhưng cũng muốn trúng số. Không hiểu người khác sẽ có những dự tính, chương trình thơ mộng gì sau khi trúng số. Tôi mà trúng số thì việc đầu tiên phải làm là sẽ cho từ thiện ¼ số tiền trúng và việc thứ hai là sẽ điều đình mua cho bằng được công ty “Thúy Nga Paris” để rồi ngay sau đó biếu cho cô Nguyễn Cao Kỳ Duyên một số tiền để cô ta tự ý nghỉ không phải làm MC thêm một kỳ DVD nào nữa… Giời ạ! She is the real pain in the you-know-what! Nhiều người đã sẵn bị di ứng cái cười có 102 của cô KD sẽ may ra sống hạnh phúc và sống lâu hơn chút đỉnh sau khi cô ta hết làm Em-xi.
Tiền (trúng số) thì vẵn là tiền. Ở đâu, lúc nào thì cũng có sẵn người khôn và người ngu. Báo chí Hoa kỳ gần đây nêu ra tên tuổi trong một cái danh sách rất dài những anh chàng trúng độc đắc với số bạc lớn vài chục triệu đô la chỉ vài năm sau thì banh càng: khai khánh tận, ăn mày hoặc chết vì ma túy qua liều… Chuyện này đâu có gì là lạ. Vài anh chàng “đần độn” không biết cách dùng, quản trị một số tiền kếch xù để tiêu tán đường hết trong một thời gian ngắn đâu có nghĩa là mọi người đầu đần độn như họ. Tiền trúng số không thể biến người đần độn thành khôn ngoan ngay được.
Có nhiều người trúng số độc đắc và sống đời thật hạnh phúc sung sướng sau khi trúng số thì không thấy báo chí nói đến vì những cái “good news” như vậy không lôi cuốn người đọc.
Ngay cả cái hệ thống giáo dục khá hoàn hảo của Hoa kỳ cũng không hề chú tâm đến việc dạy dỗ công dân Hoa kỳ, từ bậc tiểu học cho đến hết trung học, cách quản trị tiền bạc (money management) cho hiệu quả; Bỗng nhiên lại có một số tiền lớn chưa từng có bao giờ, họ có khuynh hướng xài tiền như ăn cơm – tức là ăn cho tới hết thì thôi. Trước khi trúng độc đắc, một người từng sống cẩu thả về tiền bạc thì sau khi trúng độc đắc họ sẽ sống cũng y như vậy. Người thành công trong đời sống vốn dĩ họ không phung phí tiền bạc thì sau khi trúng số họ đã biết cách dùng tiền như thế nào để có hạnh phúc lâu dài.
Tôi chưa biết nên tự xếp loại chính bản thân mình là người thuộc về nhóm nào: khôn ngoan hay đần độn; nhưng tôi vẫn luôn cầu trời cho tôi “bị” trúng số độc đắc (“unlucky to win!?) một lần để xem tôi có biết cách dùng tiền hay không?!
Tôi tự hứa với thượng đế trên cao là tôi vẫn sống cuộc sống thầm lặng bình thường; sẽ tiếp tục giữ cái công việc hàng ngày (daytime job) của tôi khi mà tôi chưa đủ tuổi về hưu; sẽ trả hết các nợ cũ (mortgages, credit cards, car loans, college loans…); mở các “trust funds” sẵn sàng cho con cái vào đại học; sẽ mua một căn nhà khiêm nhường nhưng khang trang hơn căn nhà cũ chật hẹp đang cư ngụ, sẽ mua 1-2 cái xe mới thực dụng cho vợ con, mỗi ngày sẽ ăn những bưa ăn với thức ăn uống bổ khỏe; Nhưng chắc chắn là tôi sẽ không nghiền rượu, không nghiền ma túy; sẽ không cờ bạc; không mua máy bay riêng, không mua xe sport, du thuyền đắt tiền…
Đó là chưa kể ở thế giới tự do này, tiền tự nó lại sinh ra tiền qua Savings, CD’s, Bonds (không phải loại “junk bonds” của anh Do thái Madoff)… Nói tóm lại, tôi sẽ không sống như tỷ phú, sẽ không sống như đang sống ngày cuối cùng của cuộc đời… Vẫn tiếp tục sống thoải mái trên ¼ tổng số tiền (trúng số độc đắc) cộng với số tiền lời (interest) của 3/4 tổng số còn lại… Cứ theo như cái phương trình đơn giản này thì làm sao mà xài hết tiền bạc triệu cho được. Dù không (chưa) trúng số nhưng tôi cảm thấy cũng đã tự làm được việc này rồi chứ đâu phải chờ đến lúc đó.
Ai cũng hiểu là tiền trúng xổ số khác hẳn tiền dành dụm mồ hôi nước mắt. Cái khó ở chỗ làm sao mình xem tiền trúng số cũng y như tiền dành dụm mồ hôi nước mắt thì mọi chuyện yên ổn. Ờ! Nói thì dễ. Làm mới khó. Nhưng cứ chờ đến lúc trúng số thì mới biết “vàng đá.”
“Thà xài vài phút huy hoàng rồi chợt tắt.
Còn hơn tiêu lẻ tẻ bạc cắc suốt trăm năm.”
Cuôc hành trình ngàn dặm phải bắt đầu từ một cái vé số trúng số độc đắc.
“Con quỳ lạy chúa trên trời.
Sao cho con trúng độc đắc một lần. Chúa ơi…”
Trúng số hay không thì cũng không bao giờ nên để tiền nó hủy diệt mình, biến mình thành nô lệ. Một chân lý không ai có thể chối cãi được là: “Cuộc đời đầy rẫy những đau khổ nhưng sống nghèo thì còn khổ hơn nhiều.” - Cho nên chữ “nghèo” thường đi đôi với chữ “khổ” là vậy. Nghèo thì khổ đã đành; giàu cũng có cái khổ riêng của giàu. Nhưng cũng đừng vội nghe lời rao giảng của những nhà đạo đức là “tiền không mua được tình yêu (?)” bởi vì thực tế không phải như vậy. Ít ra, tiền giúp mình trả hết các món nợ (“bills”) cũng đỡ khổ rồi. Đỡ phải gây gỗ với bà xã vì thiếu tiền này tiền nọ…
Ở Hoa kỳ, người giàu muốn sống thoải mái không lo lắng thì phải cần phải có một lúc 3 người cố vấn tốt: Cố vấn pháp luật (Luật sư), Cố vấn thuế vụ (Accountant, người giữ sổ sách khai thuế), và Cố vấn tài chánh (Financial Advisor)…
Mấy anh da đen chơi thể thao vừa ra khỏi trường học, có ký hợp đồng vài chục triệu trong vài năm để chơi thể thao chuyên nghiệp cho một hội bóng nào đó; ngay sau khi phải về hưu non (có thể vì bị thương nhiều quá hay đã thực sự hết “xíu quách” ở tuổi 30-40) là cũng là lúc sạt nghiệp chỉ vì mấy anh đen có đầu óc y chang như dân nghèo bần cố nông trúng xổ số: thứ nhất họ thiếu hẳn 3 ông cố vấn quan trọng vừa mới kể ở trên; thứ hai họ lại bị các em gái chân dài da trắng tóc vàng mắt xanh và các Manager / Sport Agent (thường là dân da trắng / Do thái) lừa rút hết tiền hồi nào không hay!!!
Trúng một số tiền lớn dễ làm thay đổi cá tính cách sống (lifestyle) của mình. Thành ra thấy mấy cảnh nhà giàu có gia đình, hôn nhân đổ vỡ, con cái hưu hỏng, chết vì nghiện rượu ma túy không phải là chuyên lạ. Tuy vậy, không nên trách chuyện có nhiều tiền, mà nên trách các cá nhân đã cho phép tiền làm thay đổi cá tính và cách sống của mình.
Nhiều người không mua vé số vì vẫn tin là “tôi chẳng bao giờ trúng cái giải gì, dù lớn hay nhỏ,” “chỉ phí tiền…” Cuộc đời vốn dĩ tự nó đã là một canh bạc lớn rồi. Mọi người cứ vui vẻ mua vài đồng vé số mỗi tuần. Chẳng chết thằng Tây nào. Đến khi “bị” may mắn trúng số thì sẽ hạ hồi phân giải sau chưa muộn.
Đời là vô thường. Chúng ta thực ra không để ý cho lắm những lời chúc tụng máy móc nghe qua quá nhiều lần đã mất hết “ép-phê” như: Have a Good Thanksgiving, a Merry Xmas and Happy New Year, Happy B-day… mà chỉ cần trúng số.
(Life is so impermanent! You actually do not care to pay attention to the business-as-usual greetings such as “Have a Good Thanksgiving, a Merry X’mas and Happy New Year, a Happy B-day… Only thing you really need today is to win a lottery. Just win one dude!
Better be cursed with lots of money than cursed and poor…
Who said that?)
Vài lời thô thiển. Nếu đọc nghe không vô thì cũng vui lòng làm phước bỏ qua dùm; nhưng dù gì đi nữa cũng nhớ mua xổ số cho tuần này nghe quý vị!
Trần Văn Giang
6/25/2015
No comments:
Post a Comment