Saturday, January 11, 2025

Uống cà phê để giảm nguy cơ các chứng bệnh Alzheimer, Parkinson và Đãng Trí Lewy Body ở tuổi già.

Trước đây vài năm, khảo cứu từ kho dữ liệu đã cho thấy người uống cà phê mỗi ngày có 30% cơ may sống thọ hơn những người không uống cà phê. Nguy cơ tử vong ở tuổi già thường là do bệnh tim mạch, các chứng ung thư và các bệnh đãng trí do suy thoái não bộ.

Trong óc người lớn tuổi, một vài loại protein trước đây được đào thải tự nhiên lại bị tích tụ do hư hỏng ở tuổi già. Ví dụ chất beta-amyloid precursor có thể bị hư do sản xuất quá nhiều trên trẻ em có hội chứng Down (Mongoloid, Trisomie-21), hay trên các nạn nhân Hậu Chấn Thương Sọ Não có di truyền Gen Apoe4, bệnh nhân Tiểu Đường loại 2 lớn tuổi vân vân....khiến precursor trở thành dimer và polymer rồi kết mãng (plaque) gây phản ứng viêm hư hại các tế bào não bộ kế bên. Các protein khác như ubiquitin và neurofibrin trong tế bào cũng thoái hóa thành Tau protein gây ra rối rắm cấu trúc trong tế bào não (neurofibrillary tangles) khiến não bộ mất hoạt động đúng cách. Mãng beta-amyloid và rối do Tau là hai sự bất thường trong óc có bệnh Alzheimer, chứng bệnh gây đa số (hơn 60%) trong các bệnh đãng trí trên người già.

Một protein khác là alpha-synuclein khi suy thoái trên tuổi già lại trở thành thành Hình Thể Lewy (Lewy Body) khi tích tụ nhiều trong vùng basal ganglia của não làm hư hỏng các tế bào não chứa dopamine gây ra bệnh Parkinson, khi tích tụ nhiều ở thùy thái dương lại gây bệnh Đãng Trí Lewy Body.

May thay cho nhân loại, các khảo cứu trên mô hình thú vật, trên người và phân tích dữ liệu cho thấy uống cà phê mỗi ngày, nhất là từ hai tách (ly) trở lên làm giảm sự thoái hóa và tích tụ của các protein độc hại beta-amyloid, Tau và alpha-synuclein trong não bộ. Do đó cà phê có thể làm giảm nguy cơ của bệnh Alzheimer khoảng 30% và bệnh Parkinson cùng bệnh Đãng Trí Lewy Body khoảng 35%.

Khảo cứu trên tế bào, mô và thú vật cho thấy cà phê rang sậm (dark roast) có nhiều công hiệu nhất và cà phê pha theo cách Espresso có thể là công hiệu hơn để ngăn chặn Tau protein. Y học và Dược khoa hiện nay chưa có cách nào để ngừa các chứng bệnh suy thoái não bộ người già kể trên với bằng chứng tốt hơn cà phê.

Xin đừng nhầm lẫn cà phê với caffeine. Cà phê có hai ngàn hóa chất mà trong đó caffeine chỉ là một chất có khả năng kích thích nhịp tim và não bộ. Khả năng ngăn chặn sự phát huy của mãng beta-amyloid, rối fibril do Tau và ngăn ngừa Lewy Body đến từ các hóa chất khác sinh ra do rang hạt cà phê. Dữ liệu cho thấy uống cà phê decaf vẫn có công hiệu gần bằng cà phê có caffeine. Uống hai ly cho đến năm ly mỗi ngày là tốt nhất tùy sở thích cá nhân với mục đích muốn phòng ngừa và bảo vệ não bộ khi lớn tuổi.

Cà phê có khả năng chống chứng Kháng Insulin ở tuổi trung niên và già nhiều hơn socola sẫm và trà, có lẽ vì vậy mà trà và sô-cô-la không có bằng chứng bảo vệ được sự suy thoái não bộ ở tuổi già như cà phê.

Phạm Hiếu Liêm, MD

 

TRANG TIN TỨC - 11/1/2025

ÔNG TRUMP CHÍNH THỨC ĐƯỢC XÁC NHẬN ĐẮC CỬ TT

Sáng ngày 6/1/2025 vừa qua, quốc hội lưỡng viện họp chung xác nhận ông Donald Trump đã đắc cử chính danh và sẽ là tổng thống thứ 47 của Hiệp Chủng Quốc Cờ Hoa.

Chính bà Kamala Harris trong tư cách phó TT kiêm chủ tịch thượng viện đã công khai xác nhận. Các bình loạn gia hài trên tivi, tất cả đều thuộc cánh cuồng chống Trump, đã thi nhau chọc quê bà Kamala. Jon Stewart cho rằng việc bà Kamala chủ trì việc kiểm phiếu rồi tuyên bố Trump đắc cử không khác gì 'đi đám ma chôn chính mình'. Coi tivi không thấy bà Kamala khóc.

Trong khi đó, đám vẹt cuồng chống Trump càng ngày càng khùng điên, lồng lộn sỉ vả, bôi bác, nhục mạ Trump. Thái độ của đám vẹt lên tới mức lố bịch hết thuốc chữa. Giá tô phở $6, được Biden tăng lên $18, tăng gấp 3 lần, đám vẹt bấm bụng trả tiền, hay đành ăn mì gói rẻ hơn trong bốn năm trường. Bây giờ Trump chưa nhậm chức đã bị chất vấn sao tô phở chưa xuống lại $6?!!! Chất vấn khi nào tô phở xuống giá lại, nhưng tuyệt nhiên hèn mạt không đủ can đảm đặt câu hỏi ai làm giá tô phở tăng lên dữ vậy? Cũng chỉ lòi cái dốt vô bờ bến của đám vẹt. Giá tô phở sẽ không khi nào xuống trở lại $6 được. Nếu xuống như vậy thì sẽ là đại họa cho dân Mỹ vì như vậy nghĩa là kinh tế đã đi vào đại suy thoái trầm trọng nhất, cả nước sẽ dẫy chết.

Câu hỏi cần phải hỏi là sau 4 năm tới của Trump, vào năm 2028, giá tô phở sẽ là $19-$20 hay $55, gấp 3 như Biden đã hóa phép?

Chửi Trump tới khô nước miếng chi dzậy? Đa số cử tri Mỹ đã bỏ phiếu quyết định. Gạo đã thành cơm rồi, có lăn ra đất gào khóc, chửi rủa cách mấy cũng không thay đổi được gì, không mang cụ lẩm cẩm Biden về Tòa Bạch Ốc lại được, cũng chẳng thể bỏ tù Trump được luôn. Thôi ráng nhận thua, nuốt cục tức rồi đi uống thuốc Ex-Lax cho tiêu cục tức, rồi giựt nhiều nước cho đỡ hôi nhà. 😂😂😂


TIN CHÁY RỪNG LOS ANGELES

Cali, vùng Pacific Palisades, phía đông-bắc Los Angeles bị cháy rừng lớn, bao phủ một vùng lớn bằng 2.000 sân đá banh. Ngoài ra, còn 4 đám cháy khác gần đó. Có gần 100.000 người đã bị di tản, từ 10.000 tới 28.000 căn nhà và công ốc đã bị cháy rụi, một số không nhỏ là dinh đại gia đắt tiền khu Malibu là khu sang của những tài tử Hồ Ly Vọng. Hơn 3 triệu dân trong vùng đã bị mất điện. Ít nhất đã có 11 người thiệt mạng. Tổn thất được ước đoán sẽ trên 150 tỷ đô. Tiền bảo phí nhà sang năm sẽ leo thang mệt nghỉ. Bộ Quốc Phòng đã phải tăng cường 10 trực thăng quân sự và 8 máy bay C-130 tới giúp dập lửa và di tản dân. Hàng ngàn Vệ Binh Quốc Gia và cả quân cảnh của tiểu bang Cali cũng đã được thống đốc Newsom huy động tới tiếp.

Đây là vụ cháy rừng lớn nhất Nam Cali từ mấy chục năm qua.Cho tới chiểu thứ sáu, Sở Cứu Hỏa cho biết đã kềm chế được... 8% (!) các vụ cháy, sau gần 4 ngày.

Nhiều tin quái lạ khác:

- Ít lâu trước cháy rừng, bà thị trưởng da đen của Los Angeles, Karen Bass, đã cắt giảm ngân sách của Sở Cứu Hỏa Los tới trên 17 triệu đô bất chấp phản đối của bà giám đốc Sở Cứu Hỏa Los Angeles, là bà đồng tính Kristi Crowley, được bổ nhiệm theo đúng tiêu chuẩn DEI. Theo bà Crowley, cắt ngân sách đã đưa đến tình trạng thiếu nhân viên, thiếu xe, thiếu dụng cụ,... Thật ra, bà Crowley phóng đại để chạy tội. Vấn đề là một số tiền quá lớn đã được dành cho các mục tiêu DEI, như huấn luyện nhân viên về chính sách DEI, tuyển nhân viên và thăng thưởng theo nguyên tắc DEI, lại còn tặng tiền cho nhiều tổ chức đồng tính, tổ chức dân vô gia cư,... Không rõ số tiền này được chuyển đi đâu. Rất có thể để... nuôi di dân lậu.

- Chuyện lớn hơn là chính thống đốc Newsom, 6 tháng trước đây, đã cắt ngân sách Sở Cứu Hỏa Cali tới hơn 101 triệu đô.

- Cháy rừng bắt đầu trưa thứ Ba, tới khuya, 3g sáng, xe cứu hỏa ngưng làm việc vì... hết nước! Nhiều ống nước chữa cháy trong khu, khi mở ra, không có nước. Bị chỉ trích, thống đốc Cali Gavin Newsom biện bạch Cali có dự trữ nước cho 40 triệu dân trong một năm. Thống đốc 'quên' không nói rõ đó là dự trữ nước uống, không phải dự trữ nước chữa cháy rừng, trong khi Cali nổi tiếng về cháy rừng, không năm nào không bị đại nạn này.

- Thành phố và sở Giao Thông hoàn toàn vô tài bất cán, kêu gọi cả trăm ngàn dân di tản mà không có kế hoạch trước. Cả chục ngàn xe chạy trốn nhưng bị kẹt đèn đỏ bình thường, gây nên kẹt xe khổng lồ. Không có bóng dáng một cảnh sát lưu thông nào. Dân thấy đám lửa gần tới hoảng hốt bỏ xe giữa đường để chạy bộ. Cả chục ngàn xe bị vứt bỏ ngổn ngang, xe cứu hỏa không chạy tới chỗ cháy được.

- Trưa ngày Thứ Năm 9/1, Sở Cứu Hỏa Los Angeles gửi tin nhắn cho tất cả trên 10 triệu cư dân quận Los Angeles tới tuốt Long Beach phía nam và Chino Hill phía đông, phải di tản. Một chục triệu người di tản? Đi đâu? Nhưng ít lâu sau đó, khám phá ra gửi tin nhắn sai, đã gửi tin nhắn mới hủy bỏ lệnh di tản toàn quận, chỉ di tản thêm vài khu quanh những đám cháy.

Không nước, không tiền, xe chữa lửa không vào chỗ cháy được, báo động sảng bắt 10 triệu người đi đâu??? Cách 'làm việc' của bà Bass và ông Newsom thấy sốc thật, nhưng không đáng ngạc nhiên khi ta biết các quan chức DC chỉ chằm hăm lo chuyện DEI thôi, ngoài ra chẳng có khả năng làm gì khác.




Los Angeles county và các đám cháy

Muốn xem tin chi tiết hơn từng khu bị cháy:

Muốn coi hình cháy:

TIN VỀ TRUMP

Quan tòa tuyên án Trump
Sáng thứ sáu 10/1, quan tòa Juan Merchan tuyên án vụ Trump bị tố 'bịt miệng cô đào phim sex'. Ông tòa phán 'unconditional discharge'. Kẻ này không biết dịch qua tiếng Việt là gì, có thể là 'miễn phạt vô điều kiện' (?) chỉ biết đại khái ông Trump không trắng án, vẫn bị kết án có tội theo phán quyết của bồi thẩm đoàn, nhưng sẽ không bị bất cứ hình phạt nào, không đi tù, không bị án treo, không bị phạt tiền, không bị trói buộc bởi bất cứ điều kiện nào, thường áp dụng cho các tội nhẹ, không đáng quan tâm, và vụ án coi như kết thúc. Ông tòa cho biết ông không có quyền pháp lý để thu hồi phán quyết 'có tội' của bồi thẩm đoàn, và án 'unconditional discharge' là biện pháp tối đa ông có thể làm trong khi phải tôn trọng trách nhiệm lãnh đạo tối cao của đất nước dân Mỹ đã trao cho ông Trump. Rồi ông kết "Sir, I wish you Godspeed". 'Godspeed' là điều chúc lành cho một người có trách nhiệm mới. Nôm na ra, ông Trump có tội -guilty- nhưng không bị trừng phạt vì tư thế quốc trưởng.

Chỉ sau khi đã bị tuyên án thì ông Trump mới có quyền kháng cáo. Đây là lý do tại sao chánh thẩm TCPV John Roberts và bà thẩm phán Amy Barrett không chặn việc ngưng tuyên án: để giúp Trump có thể kháng cáo, chứ nếu ngưng vụ án hay hoãn xử 4 năm theo yêu cầu của công tố Alvin Bragg thì ông Trump chưa kháng cáo được. Ngay sau khi quan tòa tuyên án, ông Trump đã cho biết sẽ kháng cáo, với hy vọng xoá luôn phán quyết guilty của bồi thẩm đoàn.

Ông Trump đã bị một bồi thẩm đoàn 13 người dân New York phán phạm tội, nhưng lại được đại bồi thẩm đoàn 77 triệu người trên khắp 50 tiểu bang phán không tội, xứng đáng làm tổng thống.

Quan tòa chặn việc công bố báo cáo của Smith
Công tố đặc biệt Jack Smith điều tra vụ TT Trump dính líu vào cuộc biểu tình ngày 6/1/2021, đã xin từ chức trước khi ông Trump nhậm chức để tránh bị cách chức. Bộ Tư Pháp nhất quyết bôi bác Trump, cho biết dù cuộc điều tra chấm dứt, nhưng vẫn sẽ công bố báo cáo 'tội ác' của Trump theo công tố Smith điều tra. Tuần rồi, bà quan tòa Aileen Cannon thụ lý vụ xử này, đã ra phán quyết cấm bộ Tư Pháp không được công bố báo cáo này trong khi chờ phán quyết của tòa kháng án đang thụ lý một vụ xử hai phụ tá của TT Trump liên quan tới điều tra của công tố Smith. Đây là cấm nhất thời chờ phán quyết của tòa phá án.

Ngay sau đó, bộ trưởng Tư Pháp Garland tuyên bố sẽ công bố một phần báo cáo. Không hiểu việc làm này có đi ngược lại phán quyết của quan tòa Cannon hay không.

Tin mới: bộ trưởng Tư Pháp chính thức viết thư cho quan tòa xin phép công bố báo cáo. Chưa nghe tin về quyết định của quan tòa.

Thay quan tòa
Toà án New York đã ra quyết định thay thế quan tòa thụ lý vụ án Trump phóng đại tài sản. Quan tòa Arthur Engoron bị Trump khiếu nại phe đảng lố bịch khi xử phạt Trump tới cả nửa tỷ đô, đã bị thay thế bởi bà quan tòa mới tên là Judith McMahon. Bà quan tòa này có kinh nghiệm hơn 20 năm làm quan tòa, mới được bầu lại cuối năm 2022.

Trái: Juan Merchan; phải: Arthur Engoron

Thành quả của 'lawfare' Biden tung ra sách lược 'lawfare', dùng các công tố và tòa án chặn Trump. Kết quả ra sao?

Vụ án 'bịt miệng': unconditional discharge bởi quan tòa Merchan;
Vụ án phóng đại tài sản: đang kháng cáo, quan tòa Engoron bị thay thế;
Vụ án giữ tài liệu của Tòa Bạch Ốc: công tố Smith thu hồi;
Vụ án xách động nổi loạn: công tố Smith thu hồi;
Vụ án can thiệp bầu cử tại Georgia: công tố Fani Willis bị cách chức, chưa biết sẽ tiếp tục truy tố hay không.

Coi bộ 'lawfare' thất bại trọn vẹn.

Tiếp tục gây náo loạn
Ông Trump tiếp tục 'truyền thống' ăn nói gây sóng gió. Tuần rồi đã tuyên bố sẽ thay đổi tên Vịnh Mexico -Gulf of Mexico- thành Vịnh Mỹ -Gulf of America. Riêng kẻ này không hiểu tên Gulf of Mexico ai đặt ra, ai công nhận, ai có thể thay đổi? Như trường hợp biển ngoài khơi VN: tiếng Tây gọi là Mer de Chine, tiếng Anh gọi là China Sea, VNCH và VC bây giờ gọi là Biển Đông vì không chấp nhận biển đó của Tầu.


Vụ Greenland 
Vụ Greenland đang tiếp tục được truyền thông loa phương khua chiêng trống, đặc biệt là khi con của ông Trump, Donald Trump Junior đang thăm viếng Greenland với tư cách du lịch cá nhân, không gặp quan chức nào của Greenland.

Bà thủ tướng Đan Mạch Mette Fredericksen đã tuyên bố Greenland không bán cho ai hết, đồng thời xác nhận chuyện lùm xùm về Greenland chẳng nghĩa lý gì, đã bị truyền thông thổi phồng quá đáng, và Mỹ vẫn là đồng minh quan trọng nhất của Đan Mạch.

Trong khi đó, thượng nghị sĩ DC của Pennsylvania John Fetterman cho biết ông sẽ chống một cuộc xâm chiếm Greenland bằng võ lực, nhưng ủng hộ việc mua lại Greenland. Ông Fetterman nhắc lại Mỹ đã mua lại Louisiana của Pháp và Alaska của Nga, tại sao không thể mua Greenland nếu Đan Mạch chịu bán?

Vụ Panama
Đám vẹt u mê tố cáo Trump đầy tham vọng đế quốc, muốn chiếm lại Panama. Thế mới nói là... u mê. Sự thật, kênh đào Panama là một 'tử huyệt' của Mỹ trên phương diện chiến lược an ninh. Hai trạm điều hành ở hai đầu kênh, điều khiển việc thu phí và mở/đóng kênh đã được Panama giao cho hai công ty Hồng Kông điều hành, nhưng cả hai công ty lại thuộc sở hữu của đảng CS Tầu. Nếu có xung đột nghiêm trọng Mỹ-TC, hai công ty này có thể đóng cửa không cho tầu đi tới Mỹ hay từ Mỹ đi qua, sẽ tức khắc giết chết kinh tế Mỹ ngay. Đó chính là lý do chiến lược ông Trump nhắm vào việc kiểm soát kênh đào Panama. Vừa bảo vệ Mỹ, vừa chặn ảnh hưởng ngày một lớn của TC.


Đại gia tiếp tục triều cống tân TT
Tim Cook, tổng giám đốc đại tập đoan Apple, cho biết sẽ tặng 1 triệu đô cho lể ban tổ chức lễ đăng quang của tôn TT đắc cử Trump. Đây là đại tỷ phú thứ tư tình nguyện 'triều cống' tân TT, sau Jeff Bezos của Washington Post và Amazon, Mark Zuckerberg của Facebook, và Sam Altman của AI ChatGPT. Ngay sau đó, có tin Google cũng đã tặng 1 triệu đô cho ban tổ chức lễ đăng quang. Rất nhiều tập đoàn kinh doanh lớn và tỷ phú Mỹ cũng đã hồ hởi tặng tiền cho Trump.

Có tin ban tổ chức này cho tới nay đã thu được một số tiền kỷ lục là 170 triệu đô.

Ghi chú: Hý họa này không được Washington Post đăng; tác giả đã từ chức, ngưng hợp tác với WaPo để phản đối (anh đầu trọc là Jeff Bezos, chủ sở hữu WaPo)

KỶ NIỆM 4 NĂM NGÀY 6/1/2021

Tuần rồi đánh dấu đúng 4 năm kỷ niệm ngày cả trăm ngàn người ủng hộ TT Trump đã biểu tình tuần hành khắp thành phố Washington DC, cuối cùng bao vây quốc hội. Biến cố này đã được xuyên tạc quá nhiều bởi phe DC và đám đồng lõa loa phường Mỹ, răm rắp nhai lại bởi đám vẹt tị nạn.

Mới tuần rồi, một con vẹt ngớ ngẩn đã tung mẫu tin xuyên tạc thô bỉ nhất, tố cáo cuộc biểu tình đó đã giết chết 5 cảnh sát viên:


Quý độc giả muốn biết sự thật không? Đây là sự thật (Qúy độc giả không nên tin Vũ Linh này, xin cứ vào Google, gõ tên mấy người này sẽ biết sự thật):

- Brian Sicknick: Anh này bị chết sau khi tham dự vào cuộc đàn áp dân biểu tình, bị té xỉu tại chỗ, chở vào nhà thương thì chết. Cảnh sát quốc hội la hoảng anh này bị dân biểu tình dùng bình xịt chống hỏa hoạn đập bể đầu chết. Báo chí làm rùm beng. Ít tháng sau, chính bác sĩ của thành phố, sau khi khám nghiệm thi thể, đã công bố báo cáo chính thức: không có bình chống hỏa hoạn nào tại đó, anh này không hề bị đập bể đầu, mà chết trong lúc đang trong thang máy vì đứt mạch máu não, được coi là chết tự nhiên (nguyên văn trong Wikipedia: "Within a day of his death, the U.S. Capitol Police and the U.S. Justice Department falsely claimed that his death was due to injuries from the attack. For several weeks, several media sources incorrectly reported Sicknick had died after being struck in the head with a fire extinguisher during the unrest, citing two "anonymous law enforcement officials" as their source. Months later, however, the Washington, D.C. medical examiner reported that Sicknick had died as a result of two strokes, classifying his death as due to natural causes...")

- Howard Liebengood: Anh này tự tử tại nhà 3 ngày sau khi tham dự vào cuộc đàn áp biểu tình. Bác sĩ khẳng định cái chết chẳng liên quan xa gần gì tới vụ biểu tình, anh ta chẳng hề bị tấn công hay bị thương gì trong cuộc biểu tình. Bà vợ anh cảnh sát đã cho biết từ trước khi có cuộc biểu tình, anh bị khủng hoảng tinh thần, chán nản với nghề cảnh sát và đã cho bà vợ biết anh muốn từ chức.

- Jeffrey Smith: Anh này cũng tự tử tại nhà 9 ngày sau khi tham dự vào cuộc đàn áp biểu tình. Không dính dáng gì tới vụ biểu tình.

- Gunther Hashida: Anh này tự tử tại nhà, tháng 7/2021, 6 tháng sau khi tham dự vào cuộc đàn áp biểu tình. Vâng, đúng là SÁU THÁNG SAU!

- Kyle DeFreytag: Tương tự trường hợp trên, anh này tự tử tại nhà, tháng 7/2021, 6 tháng sau khi tham dự vào cuộc đàn áp biểu tình. Vâng, cũng là SÁU THÁNG SAU!

Những tự tử đó có phải là hậu quả trực tiếp của biểu tình ngày 6/1 không? Nếu không có vụ biểu tình 'kinh hoàng' đó thì có cảnh sát viên nào tự tử không? Theo thống kê chính thức của Sở Cảnh Sát, mỗi năm trung bình có gần 200 cảnh sát viên tự tử chết. Năm 2021, có 172 người, hay trung bình 14 cảnh sát tự tử mỗi tháng. Các cảnh sát viên Gunther Hashida và Kyle DeFreytag tự tử 6 tháng sau mà vẫn dám nói là chết vì cuộc biểu tình???

Trong mục đích bi thảm hóa và kết tội Trump, chính quyền Biden tuyên bố tất cả 5 cảnh sát trên chết là nạn nhân trực tiếp của cuộc biểu tình, dù cho có một người chết vì stroke và bốn người chết vì tự tử trong đó có hai người tự tử sáu tháng sau. Đám vẹt ngớ ngẩn răm rắp nhai lại.

Tuy nhiên, trong cuộc biểu tình có một phụ nữ da trắng, tay không, bị một cảnh sát da đen bắn chết ngay tại hiện trường, bà Ashli Babbit, nhưng chuyện này bị dấu nhẹm, trong khi tên cảnh sát được chẳng những không bị truy tố gì mà còn được thăng chức.

ỦY BAN DÂY XÍCH NÓI LÁO

Nhắc lại, nhân ngày quốc hội lưỡng viện họp để kiểm phiếu cử tri đoàn và xác nhận kết quả bầu TT năm 2020, cả trăm ngàn người đã biểu tình tuần hành tại thủ đô Washington DC, rồi tiến tới bao vây quốc hội, rồi vào luôn bên trong trụ sở quốc hội. Câu chuyện lùm xum đã gây tranh cãi vô tận khi đảng DC khai thác biến cố này, biến thành một 'âm mưu đảo chánh thất bại' của Trump. Phe DC khi đó nắm đa số trong hạ viện đã mau mắn đàn hặc Trump, tố Trump đã xách động, điều khiển cuộc đảo chánh đó. Đàn hặc nhưng không truất phế Trump được vì không đủ túc số tại thượng viện. Sau khi thất bại, đám DC trong hạ viện thành lập ra ủy ban cuội để 'điều tra và hạch tội Trump'. Nôm na ra, kết tội trước khi điều tra, rồi sau khi kết tội thất bại, mới điều tra. Cái cầy đi trước con trâu, đó là chính sách truy rượt Trump của phe DC.

Ủy Ban J-6, gọi là 'Dây Xích' chỉ là màn diễn tuồng để có cơ hội liên tục bôi bác, nhục mạ Trump. Kéo dài cả 2 năm cho đến mùa bầu cử năm 2022 khi đảng CH chiếm thế đa số và đóng cửa tiệm J-6. Sau đó, hàng loạt bí mật hậu trường bị lộ ra, cho thấy đảng DC đã âm mưu đủ cách để cố hại Trump như giấu tài liệu, thông đồng với nhân chứng,... Dù vậy, mới đây, Biden trong một hành động nhỏ mọn thiếu tư cách để trả thù Trump, đã tặng cho dân biểu Bernie Thompson, chủ tịch Ủy Ban J-6 và bà cựu dân biểu CH phản đảng Liz Cheney huy chương dân sự cao quý thứ nhì của Mỹ -Presidential Citizen Medal.

Tuần rồi, báo The Federalist đã tung ra bài nghiên cứu, đưa ra ánh sáng 10 điều nói láo của Ủy Ban J-6 như sau:

Biến cố 6/1 là một cuộc nổi loạn bằng vũ lực. Nói láo vì trong cả ngàn người biểu tình, không có một người nào mang súng hết cho dù đã có thể có cả trăm ngàn cây súng được mang theo, cũng chẳng ai đòi lật đổ chính phủ nào hết.

Nước Mỹ đã 'xém mất dân chủ'. Nói láo vì chẳng ai đặt vấn đề đòi phá bỏ dân chủ hết; trái lại, quyền của dân biểu tình phản đối là quyền được ghi nhận rõ ràng trong Hiến Pháp.

Trump xách động nổi loạn. Nói láo vì cho đến nay đã không có bất cứ bằng chứng nào chứng minh được Trump xách động gì.

Trump hồ hởi, vui mừng vì đã có bạo động. Nói láo. Cũng vậy, cho đến nay, vẫn chưa ai thấy bằng chứng Trump vui mừng hý hửng gì.

Trump chồm lên dằng tay lại của tài xế, muốn xe chạy tới quốc hội để ủng hộ hay điều khiển cuộc nổi loạn. Nói láo vì đây là chuyện một bà 'nhân chứng' -Cassidy Hutchinson- kể lại sau khi 'nói chuyện' với bà Pelosi, có lẽ được bà Pelosi mớm cho câu chuyện phịa này, trong khi chuyện đã bị các cận vệ của TT Trump cho là không hề xẩy ra.

Trump bác bỏ việc huy động Vệ Binh Quốc Gia đến bảo vệ quốc hội. Nói láo sau khi nhiều nguồn tin đã xác nhận Trump kêu gọi bà thị trưởng Muriel Bowser của Washington DC cho 10.000 VBQG tới, nhưng bị bà thị trưởng bác bỏ sau khi tham khảo với bà chủ tịch hạ viên Pelosi.

Cuộc nổi loạn diễn ra trong bạo động mạnh. Nói láo vì đã chẳng có bạo động gì. Ở đây, phải nói cho rõ: tất cả những ai ngồi coi tivi -Fox News- trực tiếp truyền hình cảnh biểu tình đều đã thấy rõ cảnh sát quốc hội mở toang cửa chính vào quốc hội và cả đoàn dân biểu tình đã xếp hàng đi vào như dân du lịch đi tham quan trụ sở quốc hội trong khi cảnh sát đứng xếp hàng hai bên. Trong số cả trăm ngàn dân biểu tình, chỉ có có một nhúm chưa tới một chục người không biết cửa chính đã mở, nên tìm cách chui vào cửa hông bằng cách đập một cửa sổ kính, nhẩy vào đập phá đúng một cái bàn gỗ nhỏ của nhân viên gác quốc hội. Một trăm ngàn người biểu tình vào quốc hội mà chỉ gẫy có một cái bàn, chẳng ai có thể phóng đại ra thành chuyện 'nổi loạn bạo động' được.

Nhiều cảnh sát viên bị giết chết trong cuộc biểu tình. Nói láo khi chẳng có một cảnh sát nào bị chết, trại lại, một bà biểu tình đã bị cảnh sát bắn chết tại chỗ (Xem mẫu tin trên).

Dân biểu CH Loudermilk dẫn dắt dân biểu tình đi xem quốc hội. Nói láo đã bị chính FBI cải chính hoàn toàn không có chuyện này.

Ủy Ban J-6 hoàn toàn chính danh, theo đúng thủ tục Hiến định. Nói láo. Phe CH chỉ có đúng hai dân biểu cuồng chống Trump do chính bà DC Pelosi lựa chọn và bổ nhiệm -Liz Cheney và Adam Kinzinger-, không phải do đảng CH đề cử vào, trong khi toàn thể khối CH tẩy chay không tham gia.

(Ghi chú: chữ đậm -bold- là của The Federalist; chữ thường tiếp theo là ý kiến của VL)

Dưới đây là những bức hình mà Ủy Ban J-6 xóa, không cho phổ biến:

Trái: dân biểu tình xếp hàng vào trong quốc hội qua cửa chính;
Phải: cảnh sát đón chào dân biểu tình vào trong quốc hội.

Dân biểu tình làm 'khách du lịch'


TIN VỀ BIDEN

Ngày càng lẩm cẩm
Cụ Biden qua viếng Los nhân dịp đại hỏa hoạn, rồi họp báo chung với thống đốc Cali Newsom. Ông Newsom đọc diễn văn ngắn, rồi để cụ Biden nói chuyện. Trước bất ngờ của tất cả phóng viên, cụ chẳng nói gì về hỏa hoạn, tươi cười khoe cụ mới thành ông cố, có chắt gái -great grand-daughter- mới, rồi cho biết sẽ không trả lời câu hỏi nào của báo chí rồi bước đi. Hình như quên bẵng vụ hỏa hoạn và tại sao cụ lại đang nói chuyện với báo chí.

Lại làm càn
Biden trước khi về hưu, tiếp tục làm càn, bây giờ tung huy chương lung tung. Một ngày sau khi tung cả mấy chục huy chương hạng nhì -Presidential Citizen Medal-, cụ đã tiếp tục tung huy chương hạng nhất -Presidential Medal of Freedom-, cho bà 'Madam President' hụt Hillary Clinton, George Soros, đại tài phiệt gốc Hung thiên tả nặng, cũng là túi tiền vô đáy của cánh cực tả trong đảng DC. Công của bà Hillary là đã ra lệnh lính Mỹ tại Ý Đại Lợi không được bay qua Libya cứu đại sứ Mỹ khi đó bị quân khủng bố bao vây đánh trong cơ sở CIA Mỹ tại Benghazi, khiến đại sứ bị giết cùng nhiều nhân viên CIA bảo vệ đại sứ. Bây giờ bà Hillary được tặng giải thưởng cao quý nhất. Công của Soros là đóng tiền vô số kể cho đảng DC.

Trái: Hillary Clinton; phải: George Soros

Ngoài hai người này ra, Biden còn tặng huy chương cao quý nhất này cho 17 người nữa, trong đó có nhiều tài tử Hồ Ly Vọng và thể tháo gia, mà chẳng ai hiểu đã đóng góp gì lớn lao cho nước Mỹ như Michael J Fox (anh tài tử trẻ của phim nổi tiếng Back To The Future, nghỉ đóng phim từ mấy chục năm nay vì bệnh Parkinson), Magic Johnson (siêu sao bóng rổ, nghỉ chơi cũng từ mấy chục năm nay vì bệnh AIDS), Lionel Messi (siêu sao túc cầu Argentine). Hai anh bị bệnh chẳng làm ăn gì được cả mấy chục năm qua, trước đó chỉ đóng phim và chơi bóng rổ, một anh đá banh ngoại quốc, họ đã đóng góp gì ghê gớm cho nước Mỹ?

Từ trái qua: Michael Fox, Magic Johnson, Lionel Messi

Quý độc giả nào biết họ -kể cả bà Hillary và ông Soros- đã đóng góp gì kinh khủng cho nước Mỹ để được tưởng thưởng huy chương cao quý nhất, xin chia sẻ với mọi người.

Đúng là trong những ngày cuối, chẳng còn ai kiểm soát được những việc làm càn của Biden. Với việc tung huy chương cao quý lung tung, Biden đã vứt giá trị cao quý của những huy chương đó vào thùng rác.


Lại thả tù khủng bố
Thứ Hai đầu tuần rồi, cụ Biden đã lén ra lệnh thả 11 tù khủng bố từ Guantanamo, chở chúng qua Oman sống thảnh thời.

Việc Biden liên tiếp trả tự do cho tù khủng bố al Qaeda đang bị nhốt tại Guantanamo, khiến nhiều người gãi đầu gãi tai không hiểu cụ Biden đang toan tính chuyện gì. Tại sao lại trả tự do cho cả lô khủng bố nguy hiểm nhất? Chẳng lẽ Biden muốn cho ông kế nhiệm muốn nếm mùi al Qaeda tấn công nữa hay sao?

QUỐC HỘI MỚI RA LUẬT ĐẦU TIÊN

Sau khi tuyên thệ nhậm chức ngày 2/1/2025, tân hạ viện nhiệm kỳ thứ 119, đã thông qua luật đầu tiên có tên là luật Laken Riley, là tên cô sinh viên y tá bị một tên di dân lậu giết chết. Luật mới bắt buộc các nhà chức trách phải giam giữ di dân lậu phạm tội từ trộm cắp trở lên, không được cho tại ngoại.

Luật được tất cả các tân dân biểu CH thông qua, cùng với 48 dân biểu DC. DB Derek Trần của DC biểu quyết ủng hộ luật mới. Chuyện lạ đáng nói là đã có tới 159 dân biểu DC chống, nghĩa là không muốn bắt giam di dân lậu phạm pháp.

Thứ Hai 13/1, thượng viện sẽ biểu quyết, chắc chắn sẽ được thông qua, và ngay sau đó, Biden sẽ ký.

ĐẠI DỊCH MỚI?

Tin từ Trung Cộng cho biết hàng ngàn dân Tầu đã nhiễm bệnh và chết vì một thứ cảm cúm mới lạ, qua vi khuẩn mới có tên là human metapneumovirus (HMPV). Chính quyền TC đã cố giảm thiểu mối lo ngại của thiên hạ, khẳng định chỉ là một thứ cúm lạnh mà chính quyền đã và đang kiểm soát chặt chẽ. Chính quyền Biden im re.

Chuyện đáng nói là chẳng bao giờ ai biết được chuyện gì thật sự đã hay đang xẩy ra trong cái xứ CS suốt ngày lo bưng bít sự thật không đẹp và khoe khoang cái tốt phịa. Khi COVID-19 bất đầu nhiễm và giết cả chục ngàn dân Vũ Hán, cả thế giới cũng chẳng biết gì. Khi đó, TT Trump ra lệnh chặn du khách từ TC qua Mỹ thì bị cụ Biden la hoảng, tố cáo đó là kỳ thị ngoại quốc vô lý -irrational xenophobia. Nhưng sau khi COVID giết cả trăm ngàn dân thì 'phe ta' xúm lại đổ thừa tại Trump lơ là, ngu dốt, không biết đối phó. Lưỡi không xương là vậy.

THỦ TƯỚNG CANADA TỪ CHỨC

Thủ tướng Canada Justin Trudeau đã chính thức từ chức chủ tịch đảng thiên tả Liberal Party of Canada, đồng thời từ chức thủ tướng Canada luôn. Có tin ông Trudeau từ chức trước để tránh khỏi bị giải nhiệm bởi quốc hội.

Canada dưới trào thủ tướng thiên tả này đã gặp nhiều khó khăn nhất là về kinh tế. Hậu thuẫn của ông Trudeau bây giờ chỉ có khoảng 22%, trong khi chống đối lên tới 74%. Ông Trudeau từ chức đánh dấu cáo chung của đế chế 'cha truyền con nối' của giòng họ nhà Trudeau. Bố ông Justin Trudeau là Pierre Trudeau đã làm thủ tướng từ 1968 tới 1984, trong khi ông Justin Trudeau làm thủ tướng từ 2015 tới 2025.

Giọt nước làm tràn ly khiến ông Trudeau phải từ chức là ngay sau khi ông Trump đe dọa tăng thuế quan trên hàng nhập từ Canada nếu Canada không giúp Mỹ chặn nạn di dân lậu băng từ Canada vào Mỹ, ông Trudeau đã hấp tấp bay xuống Mar-a-Lago 'nói chuyện' với tân TT đắc cử Trump. Khiến một bà đồng minh, cánh tay mặt, bộ trưởng Tài Chánh Chrystia Freeland phản đối, từ chức, gây khủng hoảng nội các đưa đến việc thủ tướng Trudeau từ chức.

ZELENSKY MẤT HẬU THUẪN

Thăm dò mới nhất cho thấy TT Zelensky của Ukraine đã mất khá nhiều hậu thuẫn so với khi Nga mới tấn công Ukraine.

Tỷ lệ hậu thuẫn 90% của tháng 3/2022, bây giờ đã rớt xuống còn 52%;
Tỷ lệ bất tin tưởng Zelensky tháng 3/2022 là 7%, bây giờ đã tăng lên tới 39%.
Nhiệm kỳ của TT Zelensky đã chấm dứt cách đây một năm, nhưng dựa trên 'tình trạng chiến tranh' mà ông ban hành, ông Zelensky tiếp tục nắm quyền, không ai biết tới chừng nào.

TIN VẮN MỸ

- Tang lễ của TT Carter đã là dịp hiếm có với tất cả 5 cựu TT hiện diện cùng các phu nhân, ngoại trừ bà Michelle Obama đang kẹt tại Hawaii. Ông Trump được xếp ngồi cạnh Obama, đã trò chuyện khá thân mật với Obama. Cựu TT Bush con có vẻ thân mật với Obama, vỗ bụng Obama, rồi cầm tờ chương trình đập vai cựu PTT Quayle. Các cựu TT Clinton, Bush con và Obama coi thật già hẳn đi. Các cựu phó TT ngồi hàng ghế sau các cựu TT. Cựu PTT Gore đã là người đầu tiên đứng lên, thẳng người bắt tay ông Trump khi ông Trump tới. Ông Trump cũng bắt tay PTT Pence rất thân thiện.

Dân Mỹ 'văn minh', có tư cách hơn xa dân Việt. Mấy ông kẻ thù này không ai nhục mạ nhau, gọi nhau là thằng này, con nọ, hay chửi nhau bằng ngôn ngữ rẻ tiền, thô tục, bẩn thỉu như mấy con vẹt tị nạn.


TIN VẮN QUỐC TẾ

- Cảnh sát Mễ giải tán một đoàn xe di dân đang di chuyển từ Nam Mễ lên biên giới Mễ-Mỹ, tiếp theo những cảnh cáo của tân TT đắc cử Trump.

- Nga thông báo đã bắn rớt 8 hỏa tiễn ATACMS Biden cung cấp cho Ukraine. Đây là hỏa tiễn tầm xa tới 300km mà Ukraine đã dùng để bắn qua các thành phố Nga. Nga tố cáo đây là hành động đổ dầu vào lửa chiến tranh Ukraine và khẳng định sẽ đáp trả xứng đáng.

Vũ Linh




Xuân Này Con Không Về Do Luật Mới Của Đảng Cớp Làm Dân Đổ Nợ




Miến Điện

Trước đây, kẻ này đã có dịp làm việc tại Yangon hay Rangoon, thành phố lớn nhất của Miến Điện, trong 4 năm, xin kể lại vài chuyện đặc biệt của xứ này.

Miến Điện là tên cũ, dịch ra tiếng Việt, trong khi chính thức bây giờ thì tên xứ là Myanmar. Tên trước là Burma tiếng Anh, hay Birmanie tiếng Pháp. Sở dĩ đổi tên là vì Burma chỉ là tên của một vùng hay bộ tộc Miến trong khi xứ này có cả nửa tá vùng của cả chục dân tộc (bộ tộc) khác nhau.

Kẻ này đi làm việc tại Miến qua một chương trình hỗ trợ kỹ thuật của cơ quan GIZ của chính phủ Đức, tương tự như USAID của Mỹ. Làm cố vấn trưởng cho ngân hàng thương mại lớn nhất Miến -với hơn 18.000 nhân viên- trong 4 năm trường.

Miến có diện tích lớn gấp rưỡi -1,5 lần- Cali, với 56 triệu dân, so với Cali có 40 triệu dân, hơn Cali 1,4 lần. Miến có chiến tranh nội bộ từ mấy chục năm nay, khi nhiều bộ tộc phía đông-bắc, muốn tự trị. Đám phiến quân này hoạt động trong vùng biên giới Miến-Trung Cộng, nên Miến rất lệ thuộc vào hậu thuẫn của Bắc Kinh. Bắc Kinh ủng hộ sẽ tiếp kềm chế các bộ tộc này, ngược lại, Miến không thân thiện với Bắc Kinh thì Bắc Kinh sẽ giúp các nhóm nổi loạn đánh phá.

Miến trước đây bị trị bởi một nhóm tướng lãnh chiếm quyền sau khi đảo chánh, nên bị cả thế giới Âu Mỹ tẩy chay, cấm vận toàn diện, không giữ quan hệ gì, ngoại trừ Đức. Cái ngu xuẩn của khối Âu Mỹ, nhất là Mỹ, một hai bắt Miến Điện phải có dân chủ, phải có tự do chính trị, đa đảng và bầu bán tự do [như bầu cử TT Mỹ năm 2020 ???]. Khi Miến là một nước nghèo chậm tiến, dân trí thấp, dân chủ không thể có được thì Âu Mỹ tẩy chay, cấm vận, ngoại trừ Đức. Đẩy cả nước phải bám vào Trung Cộng để sống. TC thao túng cả nước, chiếm độc quyền khai thác đá quý như cẩm thạch, hồng ngọc,... mang từng tảng đá cẩm thạch về Tầu, xẻ nhỏ ra thành đồ trang sức, bán lẻ lại, một lời cả trăm, cả ngàn. Chẳng những vậy, TC giúp xây xa lộ, phi trường, hải cảng, nhà máy điện, máy nước,... giúp cả quân sự như xe tăng, tàu chiến, máy bay phản lực,... Biến Miến Điện thành cửa sau chiến lược của TC để vào biển Ấn Độ Dương. Chi tiết này cực kỳ quan trọng trong chiến lược phòng thủ cả TC khi ta nhớ lại Miến Điện đã là cửa ngỏ để quân Anh và Mỹ vào Tầu, giúp Tưởng Giới Thạch chống Phát-xít Nhật trong Thế Chiến Thứ Hai.

Nhóm tướng lãnh nắm quyền cả hơn 50 năm, sau đó, vì muốn thoát khỏi vòng kim cô Trung Cộng nên cho tổ chức bầu quốc hội dân chủ, đưa đến việc đảng của bà Aung San Suu Kyi đại thắng, lên nắm quyền, mở bang giao lại với các quốc gia Âu Mỹ. Vì Hiến Pháp cấm TT có người phối ngẫu là ngoại quốc nên vì bà này có chồng người Anh, không được nắm chức TT, bà bèn chỉ định một ông phụ tá lâu năm ra tranh cử TT do quốc hội bầu, mà quốc hội lại do đảng của bà nắm quyền kiểm soát tuyệt đối, ông này dễ dàng đắc cử TT nhưng bà Aung San Suu Kyi là người thực tế nắm quyền hết, qua chức mới lập ra cho bà, 'Cố Vấn Tối Cao', Supreme Counselor. 

Nhưng chỉ sau một thời gian vài năm, quân đội lại đảo chánh và từ năm 2021, các tướng lãnh lại nắm quyền trong khi bà Aung San Suu Kyi ngồi tù. Vì bà Aung San Suu Kyi toan tính lấn quyền các tướng, trở về thân TC hơn. Ngay sau khi được bổ nhiệm 'Cố Vấn Tối Cao' việc đầu tiên bà Aung San Suu Kyi làm là đi 'thăm viếng' Bắc Kinh. Bà Suu Kyi không có một chút thiện cảm nào với Mỹ. Khi Obama qua thăm Miến năm 2014, được TT bù nhìn khoản đãi quốc yến, bà Suu Kyi không thèm tham dự. Obama xin gặp. Bà bắt Obama phải đích thân tới tận nhà riêng của bà, và Obama đã tới, nói chuyện với bà chừng một tiếng đồng hồ. Qua năm 2021, sau khi quân đội đảo chánh, Biden lại tẩy chay, cấm vận lại, đẩy Myanmar vào tay TC lại.

Bà Aung San Suu Kyi tiếp Obama tại tư gia

Trước khi các con vẹt tị nạn u mê nhai lại tin tức của truyền thông cấp tiến thiên tả tung hô bà Aung San Suu Kyi lên chín chục tầng mây, cần phải hiểu cho rõ bà Aung San Suu Kyi tuy được quần chúng tôn thờ như Phật sống, nhưng lại là người có quan điểm công khai ủng hộ cộng sản, rất tôn sùng Trung Cộng, rất thân thiện với Hà Nội. Bố của bà là tướng Aung San, người đã cầm đầu cuộc chiến dành độc lập của Miến chống Anh Quốc, bị ám sát chết ngay sau khi Miến vừa dành được độc lập, là cha đẻ ra quân đội Miến mà tất cả các tướng lãnh đang nắm quyền đều là đàn em của ông ta, nhưng tướng Aung San cũng là cha đẻ ra đảng Cộng Sản Miến, là đảng bây giờ đã bị các tướng cấm hoạt động. Tướng Aung San được tôn sùng như đại anh hùng quốc gia, tên của ông được dùng cho rất nhiều đường phố, công viên, dinh thự,...

Cách đây đâu ba chục năm, khi đó Yangon là thủ đô, mấy ông tướng thân Trung Cộng, sợ Mỹ đổ bộ chiếm Yangon sau khi thất bại tại Nam VN, nên ra ý kiến xây một thành phố mới toanh, trong trung tâm xứ, cách xa biển, làm thủ đô mới, lấy tên là Nay Pyi Daw. Bỏ ra bạc tỷ đô trong một xứ nghèo mạt rệp, xây nguyên một thủ đô mới với cả trăm cao ốc tối tân khổng lồ làm dinh tổng thống, văn phòng cả trăm bộ, sở, nha, với những con đường rộng thênh thang cho ít nhất bốn hàng xe chạy song song mỗi chiều. Sau khi thủ đô khánh thành, các công sở phải dọn từ Yangon lên Nay Pyi Daw, phần lớn công chức... từ chức, không chịu dọn nhà lên thủ đô mới. Công chức Miến rất nghèo, chồng đi làm, vợ ở nhà buôn gánh bán bưng nuôi con. Phần lớn công chức không chấp nhận vợ chồng xa nhau, chồng đi Nay Pie Daw, vợ ở lại Yangon, nên từ chức. Chính quyền phải chịu thua, chỉ chuyển một số bộ phận chính quyền cần thiết nhất lên thủ đô mới, còn phần lớn công sở vẫn phải giữ lại tại Yangon. Bây giờ thủ đô Nay Pie Daw vắng như chùa bà đanh, đường xá rộng mênh mông không có một chiếc xe nào chạy. Ngay cả phần lớn các cơ sở quốc tế, tòa đại sứ cũng không chịu dọn lên. Tòa Đại sứ Mỹ ở lại Yangon, không ở thủ đô Nay Pyi Daw. Quan chức xứ nào làm việc cũng giống nhau, vung tiền thuế của dân ra cửa sổ lãng xẹc.

Bỏ qua vấn đề chính trị, ta nói về xứ Miến và dân Miến.

Kẻ này chưa đi Nepal hay Bhutan nên không biết ảnh hưởng của Phật giáo như thế nào tại những nơi đó, nhưng Miến Điện quả là xứ tôn sùng Phật giáo lớn nhất thế giới mà kẻ này được biết. Chùa chiền nhiều vô số kể, khác nhau, rất đẹp, sư sãi đi đầy đường. Vị sư thâm niên nhất nước đi đâu cũng bằng xe Mẹc-xe-đì -cũ mèm- của Nhà Nước, có xe jeep với 4 quân nhân võ trang AK-47 hộ tống với đầy đủ còi hụ, để tránh bị hại bởi các bộ tộc đang nổi loạn. Vị sư cụ đi đâu cũng được dân quỳ sụp lạy, chờ cụ... vỗ đầu mấy cái. Điều đáng nói là dân Miến rất nghèo, nghèo hơn xa dân Việt nói chung, nhưng chùa thì lại cực kỳ nguy nga, sơn son phết vàng, các tượng Phật phần lớn đều bằng vàng khối hay sơn phết vàng, vàng thật chứ không phải sơn màu vàng.

Tại cựu thủ đô Mandalay -tương tự như cố đô Huế của ta-, có hai ngôi chùa rất nổi tiếng: một là chùa đặc biệt bằng cẩm thạch mới xây, tất cả từ ngoài đến trong, đến tất cả mấy chục tượng Phật, bàn thờ, lối đi, cầu thang,..., đều bằng cẩm thạch khối, trị giá không tính bằng tiền được. Chung quanh chùa có mấy chục tiệm nhỏ bán đồ ăn và đồ lưu niệm cho khách thập phương, và đặc biệt là nhiều tiệm bán đủ thứ lặt vặt bằng cẩm thạch như vòng đeo tay, tượng Phật nhỏ đeo cổ, chuỗi tràng bằng đá quý...:

Và một chùa khác mà tượng Phật chính trông như một hòn đá tròn khổng lồ bằng vàng, vì dân chúng đắp mấy miếng vàng lá lên tượng, lâu ngày, che kín hết tượng, chỉ còn thấy một hòn đá lớn tròn trịa bằng vàng. Những miếng vàng lá đó được bán ngay tại chùa. Điểm rất đặc biệt: trong các chùa Miến, chỉ có đàn ông mới được lại gần tượng Phật nơi chánh điện để lễ hay gắn vàng, phụ nữ không được lại gần, chung quanh chánh điện, có vẽ làn ranh cấm phụ nữ bước qua. Đó là hai ngôi chùa đặc biệt cần phải đi xem tại Mandalay.

Tại Yangon, có ngôi chùa lớn nhất Miến tên là chùa Shwedagon, không thể bỏ qua. Có tháp chính cao hơn 110m, cứ vài năm lại sơn phết vàng lại, cũng là vàng thật không phải sơn màu vàng. Trong tháp, có 8 sợi tóc của Đức Thích Ca. Tương truyền, chùa này nguyên thủy -nhỏ hơn nhiều- được xây cách đây hơn 2.500 năm khi Đức Thích Ca còn sống, bởi hai vị sư đã từng qua Nepal làm đệ tử chính gốc của Đức Thích Ca, dó đó mới xin được 8 cọng tóc thật của Đức Thích Ca. Theo sách sử chính thức thì chùa này được xây lại như ta thấy hiện nay vào năm 1362, tuy khi đó, tháp chính chỉ cao có 18m. Trên đỉnh của tháp là một viên đá kim cương 76 cà rá (15 gram), bao chung quanh bởi gần 5.500 viên kim cương nhỏ và hơn 2.300 viên hồng ngọc. Thành phố Yangon có luật cấm xây cao ốc cao hơn đỉnh chùa Shwedagon:

Gần Yangon, có một ngôi chùa bình thường không có gì lạ, nhưng ở ngay bên cạnh một tảng đá không lồ nằm trên mép núi thiếu điều muốn lăn xuống núi mà từ cả mấy trăm năm nay không lăn. Phản lại mọi nguyên tắc vật lý.

Ngoài ra, Miến còn có rất nhiều chùa đặc biệt trên những đỉnh núi hay hang động, là những kỳ quan cần đến xem:

Phiá tây, có nguyên một vùng tên là 'Bagan' có di tích cả trăm chùa của mấy trăm năm trước, được UNESCO nhìn nhận là 'Di Sản Thế giới' -World Heritage, là nơi cả ngàn du khách ngoại quốc đến chiêm ngưỡng mỗi năm:

Bagan

Chùa Miến có đặc điểm ở giữa là một cái tháp -tiếng Anh gọi là stupa- khổng lồ, chung quanh là cả mấy chục cái tháp nhỏ giống như mấy cái miễu, trong mỗi tháp nhỏ là đền thờ một ông Phật. Tháp lớn là nơi thờ thánh tích Phật giáo nào đó, có khi là một sợi tóc của Đức Phật, có khi là nguyên bản của một cuốn kinh cổ, có khi chỉ là một tượng Phật chính.

Sáng sớm ra đường là thấy rất nhiều đoàn tăng lữ từ các chùa bưng bát đi xin, mỗi người cầm một cái tráp tròn đường kính chừng 20-30cm, trong đó có ngăn lớn để đựng thức ăn thiên hạ cúng dường, ngăn trên mỏng hơn để đựng tiền cúng dường. Phật giáo Miến theo Nam Tông, không ăn chay, thiên hạ cúng dường cái gì thì ăn cái đó, phần lớn là cơm, rau, và thịt gà. Họ đi kiếm đồ ăn và tiền cho chùa mỗi buổi sáng. Hầu như chùa nào cũng vậy, cho các sư trẻ và chú tiểu nhỏ đi một vòng chừng một hai tiếng đồng hồ sáng sớm. Dân Miến cúng dường mà coi như là một phúc lớn mới có dịp gặp mấy vị sư này.

Nhiều chùa Miến cũng là ... ngân hàng luôn. Cho dân nghèo vay tiền không tính lãi, không cầm thế gì hết. Thế nhưng không bao giờ bị quịt nợ vì dân Miến coi như mượn tiền của Phật, không thể không trả đầy đủ đúng hẹn.

Như đã viết, có lẽ không dân xứ nào sùng đạo Phật như dân Miến. Do đó, dân Miến rất hiền lành, nói năng nhỏ nhẹ, hết sức lương thiện, hầu như chẳng bao giờ có chuyện trộm cướp vặt. Quá hiền lành nhiều khi khờ khạo, không nhanh trí, mánh mung hay láu cá như dân Việt hay dân Thái.

Tiền Miến gọi là kyat -đọc là chát-, một đô Mỹ bằng gần 2.000 kyats. Vì giá trị đồng tiền tương đối nhỏ mà không có tiền mệnh số lớn, trong khi thẻ tín dụng hầu như không ai biết là gì, nên ai đi đâu cũng đầy túi tiền mặt. Mấy bà ngồi bệt bán hàng dưới đất trong chợ, luôn luôn để cả xấp tiền mặt bên cạnh mà không bao giờ sợ bị cướp giựt. Khách tới ngân hàng lấy tiền, thường mang ra khỏi ngân hàng cả bao bố lớn tiền mặt, đi taxi hay xe buýt chẳng bao giờ sợ bị cướp.

Dân Miến có đặc điểm là chỉ có tên, không có họ. Nhiều người, tên chỉ có đúng một chữ. Chẳng hạn trước đây có ông Miến U Thant làm tổng thư ký Liên Hiệp Quốc. Tên của ông chỉ vỏn vẹn là 'Thant'. Chữ U có nghĩa là 'ông'. Tên chính thức của bà Suu Kyi là Aung San Suu Kyi, có nghĩa là 'con gái của Aung San', với Aung San là tên của ông bố chứ không phải là họ; hiển nhiên bà không ngại khai thác tên của ông bố là người hùng dân tộc.

Đồ ăn của Miến tương tự như những món bình dân của dân Việt hay Thái, như thịt heo dim, thịt gà nướng, cá rán,... Rất ít ăn thịt bò vì bò khá hiếm và đắt tiền, mà thịt rất dai. Các món đặc sản không ngon gì lắm, thậm chí hơi khó ăn vì nhiều gia vị lạ. Có nhiều món mì nhưng ít nước, tương tư như mì quảng của ta. Đặc biệt nước chấm của tất cả các món ăn là nước mắm nguyên chất nhập cảng từ Thái Lan, với đầy tỏi sống thái mỏng. Dân Miến cũng rất ưa món lẩu Thái, với rất nhiều đồ biển như đủ loại cá, mực và tôm. Dân Miến không dùng đũa cũng chẳng dùng dao, chỉ dùng muỗng và nĩa. Không ăn bốc. Đũa chỉ được dùng trong những bữa tiệc quan trọng. Món 'nhậu' của dân Miến là rau hay thịt sỏ que nướng, bất kể rau thịt gì, chẳng ướp gì hết. Không có tiệm ăn Miến lớn, sang trọng. Mấy tiệm ăn lớn và sang, đều là tiệm ăn Tàu hay Nhật. Tuyệt đối không có Mác Đô, Burger King tuy có một tiệm KFC vắng tanh vì giá tương đối đắt với dân Miến. Kẻ này đi làm, buổi trưa không đi ăn tiệm vì không có gì hấp dẫn, cũng không kịp thời giờ về nhà ăn... mì gói, nên thường ăn đúng một quả chuối, các bạn đồng nghiệp trong ngân hàng tưởng tôi đi tu, ăn chay trường, đúng ngọ ăn một quả chuối!

Miến sản suất đâu 3-4 loại bia địa phương nhưng không ngon, rót ra ly không có bọt trắng gì hết, uống đăng đắng, không có mùi bia. Dân Miến thích uống rượu nội hóa, rất rẻ, làm bằng nước cốt một loại dừa nước, có mùi lạ hơi khó uống mà rất dễ say.

Yangon cũng bị kẹt xe thường trực. Hầu hết xe đều là xe cũ -second-hand- nhập cảng từ Nhật, vì cùng loại xe tay lái bên phải. Lái xe bên Miến là cả một vấn đề. Trước đây, Miến là thuộc địa Anh nên xe chạy bên trái. Lúc sau này, Miến đổi luật bắt xe chạy bên phải, nhưng khổ nỗi gần như 100% xe vẫn có tay lái bên phải, do đó lái xe ngồi bên phải, xe chạy bên phải, mỗi lần muốn qua mặt xe trước bên trái, hết sức khó vì không nhìn thấy phiá trước. Tai nạn xẩy ra rất thường, nhưng chẳng ai có giải pháp.

Miến không có metro hay xe lam tuk-tuk như Thái, chỉ có xe buýt cũ kỹ lúc nào cũng chật cứng người, xe gắn máy 'ôm' rất cũ kỹ, và taxi, mà taxi hầu hết nhỏ xíu, cũ rích, ọp ẹp, bạn đi taxi, xe hư phải đổi xe là chuyện bình thường, thậm chí, có khi phải xuống xe tiếp tài xế đẩy xe. hầu hết xe taxi không có máy lạnh, hay nếu có cũng mở rất nhỏ. Taxi không có máy tính tiền, trước khi lên taxi, phải trả giá, dù giá rẻ, trung bình đi trong thành phố chừng hai ba đô là nhiều.

Quốc phục Miến là áo trắng dài tay, kín cổ, phần dưới là quấn sà-rông, thường là màu nâu đậm hay xanh dương đậm, không bao giờ màu đen, cho đàn ông, đàn bà thì hoa hoè hơn, tất cả đàn ông đàn bà đều chân đi dép Nhật, không có giầy. Cho dù tổng thống tiếp tân đại lễ cũng đi dép Nhật, chỉ khác là dép Nhật màu đen, quai bằng vải nhung đen.

Kẻ này có lần được mời đi dự đám cưới. Khá lạ. Khách tới nơi, ngồi bàn, mỗi người được một đĩa với hai cái bánh ngọt nhỏ xíu và một ly nước ngọt hay trà. Lác đác thấy vài ba gói quà, chẳng ai cho tiền. Chờ dài người thấy cô dâu chú rể cùng bố mẹ hai bên tới cùng lúc, lên 'sân khấu' cũng ngồi ăn hai cái bánh ngọt, một ly nước chừng 15 phút. Bố chú rể đứng lên, đọc 'diễn văn' ngắn, chừng 30 giây, mọi người vỗ tay, rồi tất cả đứng dạy... ra về. Hết đám cưới! Không thể giản dị hơn. Chuyện lạ là nhiều chú rể, sau tuần trăng mật, phải vào chùa tu ít nhất một hai tuần, có khi cả tháng, rồi mới về nhà sống với vợ.

Dân Miến vẫn còn phong tục giữ lễ với những người 'cao tuổi'. Có lần, tôi được ban lãnh đạo ngân hàng mời ăn, có mặt tất cả, từ chủ tịch và thành viên Hội Đồng Quản Trị, sở hữu chủ ngân hàng, cùng với tổng giám đốc CEO và nhiều quan chức cao cấp nhất. Sau khi có vài 'diễn văn' chào hỏi tượng trưng, rất ngắn gọn, mọi người vào tiệc. Chuyện lạ là tôi nhìn qua nhìn lại, chẳng thấy ai bắt đầu ăn hết. Ông CEO ngồi cạnh tôi, nói nhỏ "Anh là người lớn tuổi nhất ở đây, anh phải cầm đũa, gắp một món gì trước, rồi mọi người mới dám cầm đũa". Tôi lớn tuổi hơn ông chủ và cả ông chủ tịch Hội Đồng Quản Trị.

Tại Miến, có khá nhiều dân Việt sống nghề buôn bán. Vì xứ nghèo, cái gì cũng thiếu nên qua đó mở kinh doanh rất dễ sống, nhưng vì xứ nghèo nên khó làm giàu. Tại Yangon có một khu thương mại lớn nhất nước tên là khu Melia, trong đó có khách sạn lớn hết sức tân kỳ và đắt tiền -6 sao!-, một thương xá lớn, một cao ốc văn phòng. Đầu tiên là dự án của tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai của VN, nhưng xây cất một nửa thì cạn vốn -doanh gia VN làm dự án vậy đó, không khác gì dự án xe metro cho Sàigòn-, phải ngưng và gọi vốn, nếu thất bại sẽ khai phá sản. May có một đại tập đoàn Singapore nhận góp vốn thành lập liên doanh mới, mới có tiền làm xong.

Chuyện không may là ít lâu sau khi khánh thành, Miến bị COVID tấn công, kinh doanh đóng cửa, khách du lịch hết du lịch. Chẳng bao lâu sau, lại bị đảo chánh, quân đội bắt bỏ tù bà Aung San Suu Kyi, cả vạn dân xuống đường biểu tình đánh nhau với cảnh sát, tình hình bất ổn trong khi thế giới cấm vận lại, kinh doanh ngừng, khách du lịch không còn. Nhà Nước VC muốn cứu Melia, cho chuyển văn phòng cả tòa đại sứ về đó, cùng với văn phòng của Vietnam Airlines, ngân hàng BIDV,... Muỗi đốt gỗ. Không biết giờ này Trung Tâm Melia còn sống, còn mở cửa hay chết ngắc từ lâu rồi.

Một hôm, tôi được ông đại sứ Đức tại Miến Điện nói chuyện riêng khá thân thiện sau một buổi họp. Hơi lạ cho dù tôi đang làm cho một dự án của chính phủ Đức. Nhưng khám phá ra tại sao: bà vợ ông đại sứ Đức là người Việt, dân Hà Thành chính cống, quen và lấy ông đại sứ khi ông này còn làm đại sứ Đức tại Hà Nội.

Đây là lần thứ nhì tôi gặp một bà đại sứ Mỹ gốc Việt. Lần đầu, khi tôi làm việc tại Cape Verde, bên Phi Châu, cũng được biết đại sứ Mỹ tại đây có bà vợ người Việt, lấy nhau khi ông này còn làm lãnh sự Mỹ ở Cần Thơ trước 75.

Tóm lại, Miến Điện không phải là xứ hấp dẫn cho du lịch, ngoại trừ cho những người thích đi viếng chùa và thích mua -hay đi buôn- đá quý như cẩm thạch, hồng ngọc, ... Nếu mua nhiều, cẩn thận vì khi ra phi trường rời khỏi xứ nếu mua nhiều, sẽ bị đánh thuế xuất cảng khá nặng đấy. Khi mua hàng, cần xin hóa đơn và yêu cầu người bán ghi giá rẻ hơn, nhưng đừng quá rẻ, nhân viên kiểm soát phi trường không ngu, họ biết rõ giá cả. Đã có vài 'du khách' hay con buôn từ VNCS qua Miến, mua quá nhiều rồi khai gian giá quá thấp khi ra phi trường, bị bắt, bị phạt tiền nặng, lỗ to.

10/1/2025
Vũ Linh



Blog Archive