Mộng ảo thiếu nữ, bài hát trăm năm - 1
Năm tới đây, 2021, ca khúc bất hủ của Mexico, Besame Mucho sẽ bước vào tuổi 90. Gần một thế kỷ sắp trôi qua, tuyệt phẩm này vẫn ở lại như thể nỗi nhớ, như thể khát khao lứa đôi chưa bao giờ ngừng thôi thúc.
Consuelo Velazquez, tác giả của bài hát thế kỷ Besame Mucho
Tác giả của nó, Consuelo Velazquez, nếu còn sống cũng đã bước qua tuổi 100. Dù đã mất 15 năm nay nhưng những di sản âm nhạc mà bà để lại là vô giá, trong đó có bài tình ca bất hủ, Besame Mucho.
Tên tuổi Consuelo Velazquez từ lâu không còn là của riêng đất nước vùng Bắc Mỹ, Mexico, nữa. Di sản mà bà để lại cho nhân loại là những tác phẩm âm nhạc nổi tiếng màsáng chói nhất chính là bài hát Besame Mucho, một ca khúc đã mở cánh cửa đưa âm nhạc Mexico ra bên ngoài biên giới và đưa tên tuổi nữ nhạc sĩ ra thế giới.
Consuelo Velazquez sinh năm 1916, mất năm 2005 tại Mexico. Bà bắt đầu chơi dương cầm từ lúc 4 tuổi, vào nghề như một dương cầm thủ nhạc cổ điển tại nhạc viện Palaciode Bellas Artes và XEQ Radio, nhưng sau đó trở thành một ca sĩ và ca nhạc sĩ thu âm. Ngoài ca khúc này, bà còn sáng tác hàng trăm tác phẩm khác, nhưng chỉ có Besame Mucho nổi tiếng nhất, được nhiều người hâm mộ nhất.
Một trong những tờ nhạc bướm đời đầu của ca khúc Besame Mucho được giới sưu tầm mến chuộng
Điều gì khiến Besame Mucho được yên mến nhiều đến vậy?
Đầu tiên, Besame Mucho (Kiss me a lot – Hãy hôn em thật nhiều) là một bản nhạc tình buồn. Và nỗi buồn ấy được viết bằng điệu bolero lúc ấy chỉ mới vừa du nhập vào Mexico, trong khi samba, mambo, tango mới là thứ âm nhạc đang nổi khắp nơi tại khu vực latin. Quan trọng hơn, Consuelo Velazquez là một nữ tác giả hiếm hoi viết nhạc bằng thức điệu bolero vào thời điểm ấy.
Thứ đến, nỗi buồn của bài hát là một nỗi buồn đẹp, nỗi buồn muôn thuở của một cặp tình nhân khi sắp phải chia lìa nhau. Trong bài hát, cô gái thổn thức “Hãy hôn em thật nhiều/Như thể đêm nay là đêm cuối/Bởi vì em sợ sẽ mất anh/Mất anh mãi mãi/Hãy ôm em thật chặt/Để được thấy em trong mắt anh/Để được thấy anh thật gần/Bởi vì ngày mai/Em sẽ phải xa anh/Xa anh muôn trùng”…
Một bài hát với lời lẽ trữ tình, lãng mạn, say đắm và nồng nàn, có thể ở thời buổi sau này, đó là điều hết sức bình thường, nhưng vào những năm 30 thế kỷ trước, đó là sự đột phá mang tính biểu tượng.
Khi nghe bài hát, nhiều người lầm tưởng đây phải là lời lẽ của một tác giả đã kinh qua lẽ đời, đã trải nghiệm những đớn đau trong tình yêu. Nhưng hóa ra không phải. Khi viết ca khúc này Consuelo Velazquez mới chỉ vừa… 15, là một thiếu nữ trong trắng, chưa có một mảnh tình vắt vai và (như bà kể lại sau này), chưa hôn ai bao giờ.
“Đó là vào một buổi chiều, ngồi bên dương cầm, trong tâm trạng ngẫu hứng tôi đã ứng tấu những tình cảm và ước vọng đang tràn ngập. Khi đó, thậm chí tôi còn chưa biết ghi lại nốt nhạc”, Consuelo Velazquez sau này nhớ lại.
Vào năm 1931 ấy, khi Besame Mucho ra đời, ngay lập tức nó đã trở thành một quả bom, chẳng khác nào hình ảnh gây náo động cả một thế hệ khi Brigitte Bardot mặc áo tắm hai mảnh trong bộ phim "Và Chúa đã tạo ra đàn bà" sau này.
Bởi vào thời đại những năm 30 thế kỷ trước, xã hội Mexico vẫn còn rất bảo thủ, cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy, trọng nam khinh nữ, tôn giáo quyết định những chuẩn mực, đàn bà cần tránh tiếp xúc với đàn ông, tránh xa cám dỗ, hôn nhau là tội lỗi…
Vậy mà có một cô gái dám đứng lên kêu gọi ”hãy hôn em thật nhiều”. Giai điệu bolero cùng với những lời ca nồng cháy cứ len lỏi, chầm chậm nhưng thấm sâu vào tâm gan người nghe, làm nên một nỗi buồn man mác.
Besame Mucho nhanh chóng trở thành tâm tư, mộng ước của đa phần công chúng khi ấy, cho dù đó chỉ là nụ hôn tưởng tượng của người sáng tác. Và cũng chỉ bằng Besame Mucho, Consuelo Velazquez đã trở thành tượng đài, thành một người đấu tranh cho nữquyền, một kiểu mẫu cho phong trào giải phóng phụ nữ vào thời bà sống.
Bản tình ca thế kỷ
Consuelo Velázquez - Bésame Mucho | Cover | Alexandra Ilieva & Family | Thomann
Và từ đó trở đi, Besame Mucho trở thành bài hát Mexico hay nhất mọi thời đại, trở thành niềm tự hào của xứ sở rượu tequila.
Mộng ảo thiếu nữ, bài hát trăm năm - 2
Nhiều người khi ấy không thể tưởng tượng rằng một khúc mộng ảo thời thiếu nữ của một cô nàng tuổi teen nào đó bỗng nổi tiếng đến vậy.
Nhưng cũng cần phải nói rõ rằng Besame Mucho không thuần là sáng tác của một mình Consuelo Velazquez, bởi bà cũng chịu ảnh hưởng từ người khác.
Hai câu mở đầu bài này, bà đã lấy từ giai điệu của nhà soạn nhạc cổ điển người Tây ban Nha cuối XIX, Enrique Granados, trong tổ khúc Đôi tim non trẻ yêu đương (Los majos enamorados), đặc biệt là ở khúc thứ 5 Lời thở than hay thiếu nữ và cánh chim Họa mi (Quejas, o La Maja y el Ruiseñor) với những cảm xúc giai điệu tình tứ sâu lắng nhất. Những câu sau, nhất là phần điệp khúc, bà đã dựa theo câu mở đầu theo ngẫu hứng mà biến tấu, thay đổi cấu trúc thành điệu bolero rất đẹp và hài hòa.
Nhưng cho dù có sự ảnh hưởng từ đâu thì Besame Mucho vẫn được xem là sáng tác để đời của Consuelo Velazquez. Sau khi nổi tiếng tại quê nhà, bài hát đã vượt đường biên vào tới Mỹ. Ngay sau đó, Besame Mucho đã xuất hiện trong một bộ phim và đến năm 1941, ca khúc này chính thức được phát hành qua giọng ca của Emilio Tuero.
Lúc ấy, Besame Mucho thoát khỏi những vướng mắc mang tính xã hội tại Mexico và trở thành bài hát chuyên chở nỗi lòng của những người ra trận khi đệ nhị thế chiến lôi những chàng trai ra chiến trường và chia cách tình yêu của họ. Vì thế nó lại càng nổi tiếng.
Từ Mỹ, bài hát này đi một vòng Bắc Mỹ, sang toàn bộ Nam Mỹ rồi đến Pháp, châu Âu, sang Liên Xô tới châu Á và nhanh chóng trở thành bài hát quen thuộc trên toàn thế giới.
Một loạt những giọng ca hàng đầu, từ những vocal huyền thoại như Frank Sinatra, Dean Martin, Cesária Évora… cho đến những nhóm nhạc chỉ mới vừa chập chững vào nghề thời ấy như The Beatles (hát năm 1962), The Ventures… hay những hảo thủ jazz danh tiếng João Gilberto, Wes Montgomery, Bill Evans, kể cả những giọng tenor dữ dằn như Placido Domingo cùng những dàn nhac danh tiếng cũng đã biểu diễn bài này. Dù vào thời điểm nào Besame Mucho vẫn được hát như mới lần đầu, kể cả sau này Andrea Bocelli, Celine Dion, Diana Krall hay Michael Buble… cũng đều hát lại. Năm 1980, bộ phim Moskow không tin vào nước mắt đoạt giải Phim nói tiếng nước ngoài hay nhất tại Oscar, trong phim đã sử dụng bài hát này.
Theo thống kê chưa chính xác, Besame Mucho trở thành một trong những bài hát được thu âm nhiều nhất thế giới với hơn 1000 phiên bản cả hát lẫn hoà tấu, bán hơn 100 triệu đĩa, được biểu diễn trên ti vi và đài phát thanh hơn 2 triệu lần, và tác quyền, theo như lời Consuelo Velazquez, “không phải nghĩ, đủ để tôi sống sung túc cả đời”.
Ở Việt Nam, ca khúc này tồn tại dưới 3 phiên bản lời Việt, của nhạc sĩ Y Vân với Đẹp như giấc mơ, của Phong Vũ với nhan đề Giấc mơ xưa và một bản của Trường Kỳ với tựa Yêu nhau đi. Phiên bản của Trường Kỳ thông dụng hơn, được khá nhiều ca sĩ chọn để trình diễn và thu âm.
Tuy vậy, khi thoát thai khỏi biên giới quê nhà, Besame Mucho phần nào bị mai một đi ý nghĩa cháy bỏng của lời gốc và được gán dưới nhiều mức độ cảm xúc khác nhau dù tinh thần thì vẫn được giữ lại.
Nhưng bất luận thế nào, theo thời gian, Besame Mucho vẫn là bài hát được xưng tụng dưới mọi ngôn ngữ. Đó là ca khúc của tự do, của tình yêu, của tuổi trẻ và là bản tình ca thế kỷ.
Năm 2003, để ghi nhận cống hiến lớn lao của Consuelo Velazquez về nghệ thuật lẫn kinh tế cho đất nước, chính quyền Mexico đã tạc tượng bà và đặt trang trọng tại thủ đô Mexico City.
Bài: Kha Anh - Art Columnist
Consuelo Velázquez - Bésame Mucho | Cover | Alexandra Ilieva & Family | Thomann
No comments:
Post a Comment