title

Trump: Tình Hình, Nhiệm Vụ Mới

• Vi Anh

Chánh quyền Mỹ, không có ngoại giao của Tổng thống A hay B, mà chỉ có ngoại giao Mỹ tức vì quyền lợi của Mỹ; trong mặt trận ngoại giao, quân sự Mỹ là một. Mỹ không có thù muôn thuở, không có bạn muôn đời, chỉ có quyền lợi Mỹ là miên viễn. Nên không phải riêng TT Trump đã uyển chuyển thay đổi đường lối ngoại giao khi nắm chánh quyền. Mà đa số các tổng thống đắc cử cũng làm thế. Sau khi nhận bàn giao (1) được các cơ quan thẩm quyền thuyết trình bí mật và bí quyết ngoại giao của Mỹ; (2) gặp một biến cố quốc gia như cuộc khủng bố 911; (3) được tân nội các và những cố vấn chuyên môn đưa ý kiến để Ông quyết định tối hậu; (4) vị tổng thống với tư cách lãnh đạo quốc gia, tư lịnh tối cao của quân lực, chấp nhận lãnh trách nhiệm trước toàn dân và toàn quân phải có đởm lược thay đổi 180° một số chủ trương so với những gì đã tuyên bố khi tranh cử, trong thời bình, chớ không làm theo quân tử Tàu, nhứt ngôn thuyết hoá tứ mã nan truy (một lời nói ra bốn ngựa không đuổi kip); (5) như TT Bush ra ứng cử chủ hoà nhưng cuộc khủng bố 911 làm Ông thề chết sống với Al Qaeda, như TT Obama khi ứng cử chống chiến tranh Afghanistan hết mình nhưng khi được tường trình đầy đủ Ông là người quyết định tăng 50.000 quân cho Afghanistan, nhiều hơn mong mỏi của người tiền nhiệm là TT Bush nữa.

Dưới ánh sáng của những định đề chánh trị, ngoại giao rất linh hoạt và uyển chuyển ấy của Mỹ, người ta thấy không có gì lạ với những thay đổi 180 độ của TT Trump đối với một số nước mà Ông đã từng chống như TC, từng chê như NATO, hay có cảm tình như Nga khi Ông tranh cử.

Và người ta cũng thấy khía cạnh tốt của Ông, TT Trump là một con người rất uyển chuyển và quyết định sát thời cuộc, dám làm và dám chịu trách nhiệm, chỉ trong 3 tháng chánh thức nắm chánh quyền thôi, có nhiều dấu chỉ Mỹ cố gắng làm Mỹ trở thành vĩ đại trở lại. Ông là tân tổng thống Mỹ bị phê bình chỉ trích nhiều nhưng được nhiều lãnh đạo siêu cường đến Mỹ viếng thăm nhứt và nhiều nước đồng ý chung chịu quân phí với Mỹ đến bảo vệ an ninh và hứa thôi thao túng tiền tệ, cướp việc làm của Mỹ.

TT Trump và nội các của Ông gồm những người bị mấy ông lão làng chánh trị, nhờ chánh trị mà sống và ăn nói như giới quí tộc, nói nhiều hơn làm, chê nhiều hơn khen, gọi là nội các tỷ phú và tướng lãnh. Nhưng ở Mỹ làm giàu là điều tốt, chớ không phải cái tội, tướng tá có tài thao lược bảo quốc an dân là vốn quí của chánh quyền và nhân dân Mỹ. Trong ba tháng thôi quí vị này đã vận dụng chiến thuật tình hình mới thì nhiệm vụ phải mới. Quí vị ấy làm cho Mỹ trở lại thế đứng đệ nhứt siêu cường thế giới. Bất chấp đối lập, đối thủ chánh trị và báo chí chê lời nói và việc làm tiền hậu bất nhứt, nội các Trump có những hành động ít ai dè nhưng thành công kỳ diệu đối với ba khối thế lực trên thế giới: TC hiện CS, Nga hậu CS và NATO Liên phòng Bắc Đại Tây dương đồng minh.

Với TC, thời Ô. Trump ứng cử, Ông hăm TC mẻ răng. Nào là TC thao túng tiền tệ, cướp việc làm của Mỹ, Ông sẽ trừng phạt, tăng thuế 35% đối với hàng hoá TQ nhập vào Mỹ. Mới đắc cử Ông còn tuyên bố Ông không nhứt thiết tuân thủ nguyên tắc một quốc gia của TC với Đài loan mà TC coi là căn bản ngoại giao với Mỹ. Nhưng sau khi Chủ Tịch Tập cận Bình qua Mỹ thăm viếng và hội đàm với Ông hai ngày, tình hình có khác. Tin ngày 12/04 trả lời nhật báo tài chánh Mỹ Wall Street Journal Ông Trump cho rằng «Không, họ (tức là Trung Quốc) không phải những kẻ thao túng tiền tệ». Nhưng Ông và nội các tướng lãnh của Ông chơi Chủ Tịch Bình một cú lặng người để cảnh báo nếu “quan thầy TQ” không dạy con ngựa bất kham CS Bắc Hàn, thì sẽ là mục tiêu thứ hai của Mỹ, sau vụ Mỹ nả 59 hoả tiễn vào Syria.

Tuần báo Le Point của Pháp có tiết lộ lý thú. Đích thân TT Trump thông báo cho vị khách mời đặc biệt Trung Quốc Tập Cận Bình, lúc đó đang thưởng thức món tráng miệng “bánh sôcôla ngon nhất mà chị (phóng viên của Fox Business) chưa từng thấy bao giờ” về việc Mỹ phóng 59 tên hoả tiễn nhắm vào Syria. Chủ tịch Tập Cận Bình bất động khoảng 10 giây, sau đó yêu cầu người phiên dịch nhắc lại. Ông Tập hiểu đó là một ngụ ý cảnh báo: Mục tiêu tiếp theo có thể là Bắc Triều Tiên. Theo nhận xét của Philip Gordon, cựu cố vấn trong chính quyền Obama, “cách hành động của ông Trump cho thấy ý định công bố bất kỳ quan điểm nào, miễn là phù hợp với thời điểm đó và phục vụ lợi ích chặt chẽ của ông trong ngắn hạn, nên ông ấy không cảm thấy chút đắn đo khi đổi ý”.

Còn đối với Nga hậu CS với TT Putin, Ông Trump khi ứng cử khen là một lãnh đạo «mạnh» và «thông minh» hơn TT Obama, công khai bày tỏ muốn xích lại gần Moscow, khiến phe Dân chủ và một số cơ quan an ninh nghi Nga đã giúp Ông trong cuộc bầu cử. Nhưng gần đây TT Trump cho hạm đội Mỹ bắn 59 hoả tiễn chống TT Syria Assad là người TT Putin yểm trợ, khiến TT Putin tuyên bố không tiếp kiến Ngoại Trưởng Mỹ, nhưng sau đó lại tiếp với lời than phiền của TT Putin từ ngày TT Trump lên bây giờ tương quan hai bên xuống cấp.

Đối với siêu cường Liên Âu, thay đổi lập trường của TT Trump là điều mà thông tấn xã AFP của Pháp «hoành tráng» nhất. TT Trump hôm 12/04 trong một cuộc họp báo với tổng thư ký khối NATO Jens Stoltenberg, Ông đã thay đổi hẳn thái độ, và công khai rút lại từ ngữ «lỗi thời» từng khiến cho NATO bực bội: «Tôi từng nói (là NATO) lỗi thời, nhưng (giờ đây NATO) không còn lỗi thời nữa». TT Trump khen NATO vì Ông đòi toàn bộ 28 thành viên NATO phải nâng chi phí quân sự của mình lên mức tối thiểu là 2% GDP, một yêu cầu vốn đã được toàn khối đồng ý từ lâu. Sau đó ngày 13 tháng 3, NATO đưa 1.100 binh sĩ trong đó có 900 binh sĩ Mỹ đến Ba Lan, dân Ba Lan hoan nghinh, chào đón lực lượng đa quốc đến vùng Baltic để chống lại những đe dọa của Nga.

Còn đối với Nhựt và Nam Hàn đồng minh trụ cột của Mỹ ở Á châu Thái binh dương, TT Trump đãi ngộ một cách thân tình, cam kết bảo vệ hết mình. Hai Bộ Trưởng Quốc Phòng, Ngoại giao của TT Trump đều đã và Phó TT Pence đang đến nơi bày tỏ liên minh Mỹ, Nhưt, Nam Hàn này không có gì lay chuyển được. Nhựt giúp hứa đầu tư vào Mỹ 50 tỷ, Toyota mở thêm nhà máy sản xuất xe và phụ tùng ở Mỹ để tạo thêm việc làm cho người Mỹ. Nam Hàn cung ứng khu đất cho Mỹ đặt dàn hoả tiễn THAAD.

Những thay đổi nêu trên của TT Trump có một số người vì tinh thần khác phe đảng cho TT Trump tiền hậu bất nhứt, nói và làm không đi đôi. TT Trump không trả lời. Nhưng phát ngôn viên Toà Bạch Ốc Sean Spicer cho biết thay đổi quan điểm của ông Trump không có gì là lạ vì «bối cảnh đã thay đổi». Nhận định này tương ứng với một lập luận rất phổ biến là một khi đã ngồi vào Phòng Bầu Dục tại Nhà Trắng, bất kỳ một tổng thống Mỹ nào cũng nhìn sự việc bằng một con mắt khác.

Thông tấn xã AFP của Pháp đi sâu hơn, được RFI của Pháp điểm tin cho rằng “thay đổi quan điểm 180° của ông Trump cũng một phần bắt nguồn từ việc giàn cố vấn thân cận của ông đã thay đổi, với những nhân vật cực đoan như Steve Bannon, Mike Flynn và KT McFarland đã bị gạt ra, thay vào bằng tướng McMaster có cái nhìn truyền thống hơn về quân sự. Và con gái Ivanka, và con rể Jared Kushner và kinh tế hàng đầu Gary Cohn cố vấn cho Ông.