title

Đêm Ở Canton

• Nguyễn Văn

1.

Tôi đến Canton vào một chiều tháng Bảy. Cái thị trấn nằm cách thành phố Detroit hơn ba mươi dặm lái xe về hướng Tây này trông thật bệ rạc. Khi nền kỹ nghệ xe hơi tuột dốc, không những Detroit lâm vào cảnh phá sản, những thành phố lân cận cũng lao đao theo. Giới giàu có bắt đầu rời bỏ khu phố, tìm nơi tốt hơn để sinh cơ lập nghiệp. Kẻ nghèo cố bám lại chốn cũ, sống lây lất qua ngày. Những khu nhà xưởng nằm trống huơ trống hoắc. Những con đường ngập ngụa rác rến không ai quét dọn. Vùng đất này đã qua rồi thời thịnh vượng, trở thành bộ mặt xác xơ không còn chút sinh khí. Tôi thầm rủa mình đã nổi cơn ngông, lái xe hơn năm giờ đồng hồ để cuối cùng lại mò đến một chỗ như thế.

Tôi dừng xe, ghé vào một cửa hiệu chuyên bán thức ăn làm sẵn trên đường Cherry Hill. Tay chủ tiệm người da đen đứng uể oải lên khỏi chiếc ghế sau góc quầy, mặt mũi trông nhàu nát như vừa bị đánh thức khỏi cơn mơ chưa đẫy giấc. Hắn đưa mắt nhìn người khách đặt chai nước lọc và cái hot dog lên chỗ quầy tính tiền.

"Mua thêm vài món nữa đi. Hôm nay tiệm giảm giá ba mươi phần trăm."

"Thôi. Cảm ơn."

Chút vui vẻ vừa thoáng lên trên khuôn mặt ngái ngủ bỗng tắt ngấm. Hắn chợt nhận ra người khách trước mặt có dáng của thứ mạt rệp. Tôi đưa chiếc hot dog lên miệng lúc đứng chờ tính tiền. Cái bánh dai như đùi con gà chết già. Thiếu chút nữa tôi đã bật ra tiếng chửi thề.

"Đồ giảm giá mà!" Tay chủ tiệm vừa thối lại mớ đồng xu, nhìn tôi cười hềnh hệch. "Nhớ đến lần sau nhé!"

Tôi chuồn ra khỏi cửa, ném luôn nửa chiếc hot dog đang ăn dở vào thùng rác bên lề đường, dù đang cơn thất nghiệp.

Công việc ở hãng cơ khí tôi làm không mấy phát đạt. Các mẫu thiết kế của chúng tôi liên tục bị khách hàng trả lại. Những đơn đặt hàng ngày một ít dần. Bọn nhân viên văn phòng cứ cà phê tán gẫu suốt ngày, chẳng làm ăn gì. Dưới phân xưởng còn tệ hơn, đám công nhân vừa làm vừa ngủ. Cứ cách vài ba hôm lại có một cuộc họp, đủ thứ ý kiến được đưa ra để vực dậy tình trạng sa sút của công ty nhưng chẳng đi tới đâu. Cuối cùng, tay giám đốc hãng phải từ chức. Lão Dan Ross ấy chẳng có tài cán gì, mọi người nói vậy. Xuất thân từ một kỹ sư thiết kế, Dan đã gắn bó với công việc gần hai mươi năm và ngoi dần lên vị trí hiện tại. Ngày Dan mới vào làm, hãng có chừng trăm nhân viên. Bây giờ con số đã lên tới gần nghìn người, chi nhánh mở ra đến ba tiểu bang. Đời thật lên voi xuống chó. Tay giám đốc mới tên John Weiss, đến từ New York. Thật ra tôi cũng chưa gặp, chỉ nghe mấy tay ác mồm bảo hắn có khuôn mặt của loài khỉ. John về được hai tuần, gần trăm nhân viên của hãng bị sa thải. Buồn thay, tôi lại là một trong số đó.

Vừa lãnh cú thất nghiệp là tôi gặp lại Tiến. Thật tình tôi đã quên bẵng mình từng có người bạn như hắn. Gặp nhau trong một show nhạc rock, Tiến nói hắn về Chicago thăm người thân. Hôm ấy Tiến đi cùng một người đàn bà mập ú, có vẻ là dân gốc Caribe. Cynthia, bạn gái mình. Hắn giới thiệu với tôi như vậy. Hắn còn rủ tôi lên chỗ hắn chơi.

"Để mình sắp xếp... "

"Sắp xếp khỉ gì! Ông và tui đang thất nghiệp. Rảnh chán. Để tui đưa ông địa chỉ nhà ở Canton."

"Ở đâu?"

"Canton."

"Canton?"

"Ông sao thế? Ngay cả Canton mà cũng không biết..."

Nghe hắn nói, tôi ngỡ mình sống quá lâu trong chiếc hộp.

2.

Nhà Tiến nằm ở vùng ngoại ô. Mũi tên trong máy GPS hết chỉ sang phải rồi rẽ trái, đường lòng vòng đến phát sốt.

Lúc tôi đến, Tiến đang đứng hút thuốc trên bực thềm, trước một ngôi nhà gỗ tồi tàn. Gần bên lối vào nhà để xe, hộp thư cắm xiêu quẹo trên thanh sắt ghi địa chỉ đã tróc hết nước sơn. Cỏ mọc héo úa trên khoảnh sân nhỏ phía trước. Có vẻ đã lâu chúng chưa được tưới giọt nước nào. Tiến mặc quần sọt, áo thun ngắn tay màu trắng, phía trước ngực in hình một ca sĩ nhạc rock nào đó tóc tai dựng đứng trông rất kỳ dị. Nhìn bộ dạng hắn cũng chẳng khác tay trong tấm hình là mấy.

"Lái xe vào garage luôn đi!" Hắn cười toe toét.

Một con chó to lớn, lông màu hung, nhảy vọt ra khỏi khung cửa chính.

"Dừng lại. Đồ khốn! Dừng lại!" Tiến thét về phía con vật.

Con chó sủa lên vài tiếng, xong nhảy vọt trở lại vào trong nhà. Tôi mở cửa xe bước ra, không quên mang theo những thứ đã mua làm quà cho Tiến.

"Ông đến là vui rồi. Quà cáp làm gì." Hắn nói.

"Chỉ là chai rượu và ít trái cây."

Con chó đứng gầm gừ nơi khung cửa, giương đôi mắt không chút thân thiện nhìn người khách. Cái thứ khốn ấy như đang chờ dịp để nhảy bổ vào tôi.

"Chó nhà ông dữ quá."

"Không phải chó mình đâu, của bên hàng xóm ấy. Họ dọn nhà đi không mang nó theo. Mình thấy tội nên đem về nuôi." Vừa nói, Tiến vừa chìa về phía tôi gói Camel. "Làm một điếu đi!"

"Sao ông đi chậm thế?" Hắn hỏi.

"Mình vừa đi vừa ngắm cảnh... "

"Thế, ông thấy chỗ thằng này ra sao?"

Cả hai đứng trước nhà đốt thuốc, phun khói mù mịt. Nắng bắt đầu nhạt dần trên tàng cây bên đường. Căn nhà phía đối diện cửa đóng im ỉm. Lũ chim sẻ đậu trên dãy hàng rào xiêu quẹo phía trước tranh nhau kêu ríu rít. Gần cuối đường, có hai vợ chồng già nắm tay nhau bước trên lối đi mọc đầy cỏ dại. Một chiếc xe hơi cũ nằm hoang phế trong garage đổ nát sau đám cây thưa gần chỗ khúc quẹo ở ngã tư. Tiếng chó sủa văng vẳng đâu đó. Gió thổi từng chặp, cuốn đám lá khô, giấy báo quảng cáo bay xao xác xuống lòng đường.

"Chỗ của ông hơi buồn... "

"Thì hẳn rồi. Bây giờ chỗ nào chả buồn. Vào nhà thôi."

Cynthia xuất hiện trước cửa. Mặt cô nàng nhễ nhại mồ hôi, trông cứ như vừa chui ra khỏi bếp.

"Cynthia, đây là bạn anh. Em đã gặp anh ấy một lần hôm đi xem nhạc, nhớ không?" Tiến nói với người bạn gái.

"Hello."

"Hi." Tôi chào.

Cynthia nhìn chai rượu trên tay Tiến. Ánh mắt cô ta như đang nói, bạn anh cũng chỉ là thứ say sưa thôi!

Chúng tôi ngồi bên chiếc bàn gỗ phía sau nhà. Lúc ấy khoảng tám giờ tối. Nắng vẫn còn chiếu le lói xuống khoảng vườn. Ngày mùa hè thường kéo dài đến mệt mỏi. Tiến giới thiệu mấy món do Cynthia làm. Một đĩa thịt hun khói. Mì ống trộn nước sốt cà với thịt bằm. Bánh mì cắt lát. Rau sống các loại. Hai chai vang đỏ.

"Ông cứ tự nhiên như ở nhà, đừng ngại." Tiến nói.

Hắn khui chai vang đầu tiên, rót ra ba chiếc ly. Nước rượu đỏ bầm như màu máu. Những kẻ phiêu bạt đến chán chường như Tiến và tôi, thật ra chẳng còn điều gì để mà ngại ngần nữa. Có vẻ như Tiến đang nói với Cynthia. Dưới chân bàn, con chó ngồi há miệng thở dốc như bị hụt hơi, lưỡi của nó thò ra giữa hai chiếc răng nanh nhọn hoắt, trông cứ rờn rợn thế nào.

"Để mình mở chút nhạc cho vui. Ông thích nghe gì?"

"Gì cũng được."

Hắn gõ vào chiếc laptop. Giọng một nam ca sĩ nào đó cất lên. Tiếng hát khá ấm, phóng khoáng đến hoang dại.

"... whoa... hớ hơ...hờ
Hú a... à...
một mình lang thang
trên đất này
theo dấu chân cha ông
từng ngày
một mình qua sông
qua núi đồi
tìm mặt trời
và tìm lời ru
ngàn đời

... Tôi như con chim
lạc bầy trên đồi cao
tôi như con thú hoang
lang thang trong rừng sâu
như dòng sông khao khát lời
như hạt mưa khao khát lời

Nữ thần mặt trời
nữ thần mặt trời
tôi đi tìm em... "

(Đi tìm lời ru nữ thần mặt trời. Nhạc Y Phôn.)

Cynthia nói thứ bọn tôi đang nghe giống nhạc người da đỏ. Tiến nghe xong, chỉ cười. Tôi chưa nghe nhạc người da đỏ bao giờ nên chẳng biết thế nào.

"Mình nhớ hồi đó ông mê cải lương mà?" Tôi hỏi.

"Không hiểu sao, giờ chẳng thích nữa. Chắc mất gốc rồi!"

Nói xong, Tiến thở dài. Tôi đưa chiếc nĩa cắm lát thịt hun khói vào miệng. Miếng thịt bỗng nhạt thếch nơi đầu lưỡi. Tôi tự hỏi mình có phải là kẻ mất gốc không. Mẹ tôi thường bảo, về quê thôi con ạ. Bôn ba xứ người làm gì. Buồn lắm.

Tiến ngồi đưa mắt nhìn mông lung ra khoảnh vườn. Trăng bắt đầu nhô lên phía sau những tàng cây rậm rịt, tròn vạnh. Ánh sáng phủ xuống cảnh vật một thứ màu bàng bạc, dịu dàng.

"Đã lâu mình không có dịp ngồi ngắm trăng thế này." Tôi nói.

"Đúng là bọn thành phố." Tiến cười.

Cynthia bắt đầu thu dọn bàn ăn. Tiến đem ra mấy chai bia từ chiếc tủ lạnh ở nhà bếp.

"Đừng uống nữa, anh!" Cynthia nói với hắn.

"Lâu lâu anh cũng nên say một lần, bà già ạ." Tiến đáp.

Cynthia bỏ vào trong nhà, chỉ còn Tiến với tôi ngồi lại.

3.

Chúng tôi bắt đầu kể về những kỷ niệm cũ, về những người bạn chung của hai đứa lúc còn đi học. Ngày ấy Tiến học rất giỏi. Hắn lại có số đào hoa. Đám con gái cùng lớp bu theo hắn như đang phát rồ. Khi hết chương trình hai năm ở Truman College, Tiến theo học ngành vi tính ở UIC. Vừa ra trường, Tiến có ngay việc làm ở tiểu bang Michigan. Kể từ đó chúng tôi không gặp lại nhau nữa. Tôi cứ nghĩ Tiến sẽ cưới một trong những cô bạn hắn quen hồi còn ở Chicago, trong khi hắn đang sống với người bạn gái tôi chưa hề biết mặt, cũng chẳng có chút ấn tượng nào. Những cô bạn từng yêu hắn giờ ở đâu? Những cô gái ngày xưa ấy?

"Đã hơn hai mươi năm rồi, vậy mà mình cứ ngỡ vừa mới hôm qua. Thời gian đi nhanh quá!" Tiến lại thở dài.

"Ông còn giữ liên lạc với đám bạn cũ không?" Tôi hỏi hắn.

"Không. Thỉnh thoảng có thấy họ trên facebook. Chỉ toàn thấy khoe nhà cao cửa rộng, vợ đẹp con xinh, lương cao chức lớn. Chán! Mình chẳng muốn liên lạc."

"Sao nghe nói ông ra trường vớ được công việc tốt lắm?"

"Lúc đầu là thế. Nhưng cũng chỉ được vài năm thì mình gặp tai nạn xe hơi, phải nghỉ làm đến giờ."

"Ồ!... "

"Bị chấn thương cột sống. Nằm viện gần ba tháng trời. Bạn bè thân nghe tin, lúc đầu cũng có điện thoại hỏi thăm. Sau thưa dần, rồi hết hẳn."

"Không ngờ ông trải qua nhiều chuyện như vậy." Tôi nhìn Tiến áy náy.

Cynthia mở cửa bước đến chỗ Tiến đang ngồi, bảo chúng tôi nên đi nghỉ sớm. Tóc cô nàng ướt nhẹp như vừa bước ra khỏi nhà tắm

"Để bọn anh ngồi thêm chút nữa. Em ngủ sớm, mai còn đi làm. Có thể tụi anh sẽ ngủ ngoài này cho mát."

Cynthia nghe xong, mặt không buồn, cũng chẳng vui. Cô mở cửa bước vào nhà. Ánh đèn duy nhất ở phòng khách chợt tắt. Căn nhà chìm vào bóng đêm, tịch mịch.

Tiến kể, hắn quen Cynthia từ ngày bị tai nạn. Lúc ấy Cynthia là y tá trong bệnh viện nơi hắn điều trị. Tiến còn nói, chính Cynthia là người giúp hắn đứng dậy trong tuyệt vọng. Cả hai sống chung đã mười năm nay nhưng không làm giấy kết hôn, cũng chưa sinh được đứa con nào. Tiến không dấu vẻ tự hào khi nói về người bạn gái.

"Mình cảm ơn ông đã đến thăm tụi này. Thật tình, nhiều bạn bè không thích mình sống với Cynthia. Điều đó khiến Cynthia rất ngại khi gặp bạn bè Việt Nam. Họ xem người Mễ là thứ giống dân thấp kém, và việc phải lấy một cô gái Mexican là điều xúc phạm đến tự ái dân tộc. Rặt một lũ đần độn!" Tiến buột miệng chửi thề.

Tôi ngồi nhìn bâng quơ ra khu vườn. Trăng đã lên đến đỉnh đầu, sáng rỡ. Cảnh vật trước mắt hiện ra trơ trụi như chúng vốn có. Một con sóc chẳng biết từ đâu, phóng lên thân cây chỗ bờ rào. Trong thoáng mắt, con vật đã lao tuốt lên ngọn cây. Nó hướng chiếc mõm nhìn xuống chỗ chúng tôi đang ngồi, vẻ chế giễu.

Chúng tôi lăn ra ngủ trên chiếc ghế bố dưới hàng hiên khi đã quá mệt. Trong cơn mơ, tôi không còn nghe thấy tiếng thở dài của Tiến nữa. Tôi thấy hắn nắm tay Cynthia bước đi trên sắc cầu vồng xa tít. Cả căn nhà hắn đang ở cũng biến mất. Trên khoảnh vườn chỉ còn mình tôi nằm lại, đơn độc dưới ánh trăng đêm.

Nguyễn Văn