title

Đường Trần Đâu Có Gì…

Cũng gần mười năm tôi không gặp chú. Sau ngày chú nghĩ hưu, dĩ nhiên có những căn bịnh của người cao niên mà ít ai tránh khỏi. Chú đi đi về về bên quê nhà. Chú thường tìm thăm những đồng đội xưa để giúp đỡ chút ít, với đồng lương hưu ít ỏi của chú.

Nhớ đến chú, tôi khó hình dung được ảnh oai hùng của một Đại uý Tiểu Đoàn Phó tiểu đoàn 37 Biệt Động Quân, một thời lừng danh trong quân sử QL VNCH. Vì thuở chú bôn ba chinh chiến, tôi chỉ là cô nữ sinh lớp 10 trung học.

Tôi biết đến chú, là bạn tù cùng trại Tiên Lãnh với ba tôi. Một ông chú gầy gầy, rất nhanh nhẹn. Chú nói giọng Nha Trang, rất siêng năng trong việc liên lạc đưa thư mời, đi thăm viếng, giúp đỡ bà con trong Hội Đồng Hương QNĐN- GA, cái thời Hội mới thành lập nhiệm kỳ đầu tiên.

Khoảng năm 1998, khi chú bàn giao cho tôi giấy tờ của công việc một Thủ quỹ, thì tôi và chú thân thiết hơn, vì mỗi khi đi liên lạc, thăm viếng đồng hương chú đều đến nhà chở tôi đi cùng. Do đó tôi có cơ hội hiểu thêm vì sao ông chú Nha Trang này quá nhiệt tình với đồng hương Xứ Quảng.

Chú kể…

Thời còn là một si quan độc thân, nay đây mai đó khắp vùng một chiến thuật. Một ngày nọ, chỉ vì câu hát của cô gái đất Tam Kỳ:

Gió đưa gió đẩy bông trang

Ai đưa ai đẩy duyên … chàng tới đây?

Tới đây thì ở lại đây!

Chờ cho bén rễ xanh cây hãy về

Câu hát và cái nhìn lúng liếng của một người đẹp khiến lòng nam nhi xao xuyến.

Chắc chắn cũng là duyên nợ. Chú đã dừng chân nơi quê tôi. Chú làm rể Xứ Quảng.

Theo lời chú, tôi được biết trước đây chú là một chú tiểu. Xuất gia đi tu, ở hẳn trong Chùa. Ngày ngày mặc áo lam đến trường, chiều tối về tụng kinh gõ mõ. Xong trung học, có những đổi thay thời …thanh xuân của một người bình thường khiến chú xao động và chính sư cụ là người đã nhận thấy cái tâm không tịnh của chú tiểu. Sư cụ đồng ý cho chú rời chùa. Cởi áo lam chú gia nhập quân đội. Quân trường Thủ Đức, rồi Trung tâm Huấn Luyện Dục Mỹ…

Tôi nhớ, chú đã kể với tôi như nói chuyện với một người bạn. “Làm chú tiểu trong Chùa tụng kinh gõ mõ cầu cho quốc thái dân an, người người thái bình … không được thì ra trận, cầm súng. Chắc cái nghiệp nó vận vào mình vậy!”

Binh chủng Biệt động quân với những trận lẫy lừng: Khe Sanh, Hạ Lào… cũng là những vết son thời chiến. Đó chính là lý do sau 1975 nhà cầm quyền đưa biết bao thế hệ cha anh vào ngục tù cọng sản. Chú Quy là một trong những tù nhân từ trại Kỳ Sơn chuyển về Tiên Lãnh.

Năm 1978 chú Quy cùng với Trung tá Nguyễn Văn Bình đã vượt trại tù. Gần hai tuần len lỏi trong rừng sâu. Cuộc đào tẩu không thoát. Trung Tá Nguyễn Văn Bình bị bắn tại chỗ. Chú Quy bị bắt trói, cùm hai chân vào cổng trại, đánh đập tra khảo cho chết; nhưng chú không chết.

Nhiều năm sau, chú được thả về với thân thể ốm yếu bịnh hoạn và sau đó gia đình chú đến Hoa Kỳ bởi chương trình HO, định cư tại vùng đất lành chim đậu Atlanta Georgia.

Chú thường nói với tôi: Tau người Nha Trang nhưng làm rể Quảng Nam, gắn bó với quê hương vợ hồi giờ; có khi tau còn tưởng tau là dân Quảng Nam luôn.

Trong tất cả chú bác của Hội QNĐN - GA, ai cũng nặng lòng với đồng hương. Mỗi người mỗi tánh, hội họp gặp nhau mà không cãi thì lạ lắm. Tuy nhiên tất cả đều có chung tấm lòng với việc phát triển và duy trì văn hoá, nề nếp của con dân đất Quảng Nam.

Nhớ chú, những lần chú cháu cùng đi thăm các đồng hương bệnh hoạn hay khi họ vừa chân ướt chân ráo nơi xứ người.

Nhớ chú hăng say tích cực trong dịp Hội hình thành Nghĩa Trang Quảng Nam tại Atlanta GA.

Nhớ chú những lần lái xe đi nhà nhà phát thư mời đám cưới con cháu đồng hương; thư mời hội ngộ thường niên…

Nhớ nhất là lúc Đà Nẵng bị trận bão lớn càn quét, hình như cuối năm 2006; hai chú cháu đi xin tiền đem về giúp đồng bào. Có người hưởng ứng, có người nói té tát: muối bỏ biển, muối bỏ biển! Đem về cho bọn phường xã ăn hết à!… Hai chú cháu nhìn nhau rồi lên xe chạy mất.

Chú Quy không phải là người dễ nhụt chí. Tấm lòng của chú cao hơn những lời đe to búa nặng từ dư luận.

Chú thường tâm sự với tôi nhiều chuyện. Có những chuyện không thể nói với vợ con, người nhà hay không chia sẽ với bạn bè đồng trang lứa. Chú kể chuyện vượt ngục bị đánh gần chết, đến bây giờ ngoài các chứng bệnh kinh niên, mỗi khi trở trời ngực chú đau buốt, thở không nổi. Chú còn kể chuyện chú… “say nắng” hay chuyện “nuôi bò” khi về Việt Nam. Chuyện chú rong ruổi xuôi ngược tìm kiếm các thương binh đồng đội để giúp đỡ.

Cứ thế, chú kể, tôi nghe và học được rất nhiều điều hay. Mà quan trọng nhất là tôi có được cái tính: làm việc với cả tấm lòng; không phải mình đạp trên dư luận mà chính là bỏ ngoài tai lời dị nghị. Cuộc đời, mình làm trăm chuyện đúng, đừng chờ đợi tuyên dương hay khen ngợi. Cũng như khi mình sai một chuyện nhỏ người đời có thể vì đó mà mỉa mai, nhắc đời nhắc kiếp, cũng không buồn. Như một câu kinh: “Khi tay phải làm việc thiện thì không cần cho tay trái biết” Hay: Thi ân bất cầu báo!

Trong tất cả các dịp Hội ngộ đồng hương Quảng Nam tại Atlanta, chú Quy luôn là người ngồi ở bàn “Đón tiếp quan khách”. Chú tự nguyện nhiệt tình với việc kêu gọi đồng hương đóng góp. Như chú thường nói: có tiền thì tiên mới múa! Có khi được góp ý: Không nên kêu réo quá, mất lòng! Chú vẫn tỉnh bơ: Tui xin tiền cho Hội, đâu có xin bỏ túi đâu nà!

Có thời quỹ của Hội cũng khá, mọi người góp ý gởi chú tiền xăng, chi phí cho công tác Hội. Chú khẳng khái không nhận.

Chú là thế, luôn luôn từ chối những ngợi ca công trạng. Từ chối khéo chối việc đứng lên sân khấu để thế hệ con cháu vinh danh, tri ân. Chú là một chàng rể Quảng Nam dễ thương, có ân tình với đồng hương hơn ai hết.

Tre tàn măng mọc, lứa cha chú rồi cũng cao niên, nhiệt huyết cũng nguội dần. Thế hệ chúng tôi, rồi lớp lớp đàn em đang tiếp nối con đường cha ông đã tạo, cố gắng duy trì tình đồng hương nơi xứ người.

Những năm gần đây, chú Quy ít có mặt trong các kỳ họp mặt; tôi tin chú cũng hơi yên lòng với những hoạt động do thế hệ trẻ cáng đáng.

Nhiều năm không gặp chú, rồi bệnh dịch lan tràn…nhớ chú lắm. Mong một ngày gặp để thăm chú và kể cho chú nghe rất nhiều chuyện…

Cuối tuần rồi, tôi có dịp nhìn lại chú. Vẫn là chú nhưng không sôi nổi ồn ào, không nói cười …tôi nhìn khuôn mặt chú an nhiên tự tại mà nước mắt chảy dài!

Từ Việt Nam chú trở qua với ý định cùng thím đi thăm hết anh em đồng hương tại GA.

Trưa ngày 1/8/2022 chú Quy ngủ trưa rồi không dậy nữa. Chú đã không giữ lời hứa với người bạn đời của mình. Không kịp thăm ai hết.

Đời chú trôi nổi từ cửa thiền ra trận mạc. Vào tù ra ngục giữ tròn chí khí trai thời loạn; không hỗ thẹn chí nam nhi. Gia đình vợ con chú sẽ luôn hãnh diện với những gì chú đã làm.

Đối với đồng hương Quảng Nam chú là một ông chú dễ thương, thân thiện, hết lòng vì công việc chung.

Và với tôi, chú còn là một người đàn ông lãng mạn hiếm hoi.

Chỉ vì một câu hát: “Đến đây phải ở lại đây…” chú đã làm rể Tam kỳ, đã ở tù Kỳ Sơn rồi Tiên Lãnh. Và suốt một phần đời sau, chú đã cống hiến cho đồng hương thân hữu Quảng Nam tại Georgia.

Nợ nước, tình nhà đã xong, còn đây cái thân xác trở về hư vô. Chuẩn bị cho chuyến đi … “ về nơi cuối trời, làm mây bay…” chú đã tự lo Kim Tĩnh cho mình. Không phải là Khánh Hoà nơi chôn nhau cắt rốn mà là Đà Nẵng.

“Thôi về đi, đường trần đâu có gì…”

Gia đình sẽ theo ý nguyện đưa chú về Đà Nẵng. Quê vợ, cũng là nơi có những đồng đội của chú nằm xuống.

Người như chú chắc chắn sẽ được ngủ yên, lòng thanh thản.

Hạnh phúc không đâu xa. Thiên đường không đâu xa, chính ở trong lòng người.

Kính tiễn biệt chú Trần Văn Quy.

Nguyễn Diệu Anh Trinh