title

KHÚC CUỐI

Bà Hishako ngồi trong chiếc ghế khá to, quanh thân hình mỏng manh, bé tí của bà bao nhiêu là gối, chăn, chèn, chắn để những cái xương của bà được bọc êm ái, không chạm vào thành ghế cứng. Bà nhìn qua khung cửa kính, mảnh vườn nhỏ cuối thu ngoài kia đã bắt đầu trống trải, xơ xác, lá rụng hết rồi. Cái cành khẳng khiu vươn ra như cánh tay gầy không mặc áo, đang chờ mùa đông tới.

Ông Kentaro, chồng bà, ngồi trên chiếc xe lăn, không xa mấy. Tóc ông rụng gần hết, mấy sợi còn lại- trắng như cước- dính sát vào da đầu. Cái kính đeo trễ xuống chỏm mũi, ông cũng chẳng cần sửa lại. Ngoài kia có cái gì đáng ngắm đâu.

Mùa thu đã hết, ông lẩm bẩm trong miệng. Bà không nghe, mà thật ra, cũng chẳng để ý. Ông nói đến lần thứ ba thì bà mới nghe rõ, chỉ gật đầu đáp lại. Mùa thu đã hết, mùa phơi hồng cũng chấm đứt.

Bà mơ màng nhớ lại thời trẻ. Chao ôi, sao mà đẹp thế. Ông bà có vất vả thật: hết làm ruộng đến trồng rau, qua đến đợt phơi hồng. Ruộng thì nhà chỉ có ba sào, rau thì khoảng ba mươi chiếu (*), hồng thì năm cây cổ thụ, mỗi cây cho từ hai trăm tới ba trăm trái.

Ông bà làm việc quanh năm, mới có tiền cho ba đứa con ăn học.

Bà nhớ: hồi nhỏ các con cũng phụ với cha mẽ xếp những trái hồng đã khô vào thùng để bỏ mối. Bà lại nhớ hình ảnh ông lúc còn khỏe, còn trẻ, một ngày ông hái cả ngàn quả hồng và luôn nhớ không bao giờ hái hết mà phải chừa lại ít quả trên cây- như niềm tin cần thiết mong cho mùa thu hoạch năm tới được tốt đẹp, (người Nhật gọi là Kimorigaki) và để cho những chú chim ruồi mejiro có thức ăn trong mùa đông nữa. Hai vợ chồng bà luôn luôn để dành một luống không gặt hết lúa, không cắt hết rau cho những con chim, chuột đồng, con sâu, cái kiến được no lòng. Ngay cả những thân cây khô, đống củi cũng là nơi trú ẩn cho những sinh vật nhỏ bé: con ong, con sâu, ông bà cũng không bao giờ nỡ đuổi đi. Cái văn hóa tốt đẹp này của người Nhật được cả thế giới ngưỡng mộ.

Bây giờ ông 88 tuổi rồi, bà kém ông 3 tuổi. Cả hai cùng mong manh yếu đuối. Kết quả của mấy chục năm làm việc đồng áng trong nắng, trong tuyết, là bốn bàn tay gầy guộc co quắp lại. Cả hai không còn cầm được cái gì cho vững chắc trên tay nữa, di chuyển cũng trên ghế có bánh xe.

Ba người con lên tỉnh học, lập gia đình rồi ở lại. Họ không thể về quê sống, vì không có công việc thích hợp với chuyên môn kiến thức. Họ cũng không mang ông bà đi được vì nhà cửa ở tỉnh chật hẹp và đắt đỏ. Ông bà vẫn sống trong căn nhà của 60 năm về trước, từ hồi lấy nhau. Các con có sắm sửa một ít đồ đạc cho tiện nghi hơn, như tủ lạnh và máy giặt, bếp điện. Đấy là từ 10 năm về trước, khi ông bà còn tự chăm sóc được. Bây giờ, phải có người để dùng những đồ đạc tiện nghi và văn minh đó.

Những ngày lễ, ngày nghỉ phép, thỉnh thoảng con cái thay nhau về thăm, ở vài ngày rồi đi. Mấy đứa cháu chơi với ông bà cũng chán vì nhà và vườn không còn gì hấp dẫn khi không có người chăm sóc, và ông bà càng ngày càng chậm, đi đứng không vững, nghe không rõ. Ba người con thương cha mẹ nhưng không biết làm gì hơn. Họ cũng có thuê người mang thức ăn tới, nhưng lại không đủ tiền mướn người làm tất cả việc lặt vặt và ở luôn trong nhà. Cuối cùng, họ chung tiền mua cho ông bà một Carebot.

Anh Carebot này rất giỏi, anh làm gần như đủ mọi việc, có thể bế ông bà từ ghế vào giường, từ giường vào nhà tắm. Anh biết sửa soạn bữa ăn, miễn là tủ lạnh hay trên kệ có sẵn thức ăn đã nấu hay đồ hộp.

Bà Hishako và ông Kentaro mới đầu buồn tủi lắm, khi thấy mình được (hay bị) săn sóc bằng người máy, nhưng dần dần họ phải miễn cưỡng chấp nhận thôi. Ngoài thức ăn một tuần hai lần có người giao tới nhà, bỏ vô tủ lạnh cho. Tất cả các công việc khác từ hâm nóng thức ăn, bế vào giường, làm vệ sinh nhà cửa, giúp giặt giũ, tắm rửa... hoàn toàn trông cậy vào Carebot.

Từ ngày có Carebot, con cháu hình như đến thăm ít hơn. Bà nghĩ chúng bận làm, bận học. Nhưng không nghĩ thế, ông nói: – Chúng nó giao bà với tôi cho người máy rồi.

Bà an ủi ông: - Nhưng ông không thấy người máy cũng biết ôm ấp à. Thỉnh thoảng Sato (tên đặt cho Carebot) chẳng ôm tôi là gì.

Cứ như vậy, đã ba bốn mùa hồng đi qua, hình ảnh con cháu mờ dần trong hai đôi mắt già nua. Mảnh đất lâu năm không ai trồng trọt đã mọc đầy cỏ dại, những cây hồng không ai hái, trái rụng chết mục khắp mặt đất. Hai ông bà như hai con chim già trong một cái lồng bắt đầu xiêu đổ.

Ông Kentaro ra hiệu cho Sato đến đủn chiếc ghế lại gần vợ. Ông đưa bàn tay khẳng khiu nắm bàn tay khô mốc của bà; biết ông sắp muốn nói điều gì, bà nghiêng đầu dựa sát vào vai ông để nghe cho rõ. Ông nói vào tai vợ:

– Tại sao văn hóa của người Nhật đối với thiên nhiên tốt đẹp như thế! Họ chia mùa màng cho chim chóc, muông thú, quan tâm tối đa. Sao họ lại để cho những mảnh kim loại, thiết bị điện tử săn sóc cha mẹ họ.

Khi các con còn nhỏ, tôi với bà thay nhau bế ãm, cho bú mớm. Con khỏe mạnh mình cười, con ốm đau mình khóc. Mình có giao cho ai đâu, thậm chí chó mèo chơi với con cũng phải ngay bên cạnh mình. Bây giờ, tôi với bà có chết trong nhà này, thì Sato chắc là chạy chung quanh kêu bíp bíp….Anh ta sẽ kêu hoài như thế cho tới khi chị Junko mang thức ăn tới- có thể là ba hay bốn ngày sau.

Bà im lặng nghe, không biết trả lời thế nào. Bà nhớ khi con trai trưởng mang Sato tới, anh có nói:

– Cha mẹ đừng lo sợ gì, có Carebot là như có con ở bên cạnh, anh ta làm được mọi việc, có khi còn giỏi hơn con nữa. Mà cha mẹ có biết không, bây giờ thanh niên Nhật lười cưới “vợ người” lắm, họ chỉ cần mua cô vợ robot về là được đủ việc và chỉ tốn tiền một lần thôi. Họ sẽ không cần làm việc nhiều để nuôi gia đình như con bây giờ đâu.

Bà nhớ là đã hốt hoảng nhìn xem cô con dâu có đứng gần đó hay không? Cô nhạy cảm lắm, nghe được thì gia đình sẽ mất vui. May quá, cô ấy đang chuyên trò với hai đứa con.

Khi con cháu ra về hết để lại anh Sato, ông bà cũng mất cả tuần lễ mới quen với cách đi đứng của anh. Bây giờ, dù muốn hay không ông bà cũng phải chấp nhận sự hiện diện của anh ta. Không như chồng, lúc nào cũng than phiền là anh ta bằng máy, va chạm cứng ngắc, và không có cảm xúc khi chăm sóc mình. Mỗi lần nhận được điều gì của anh, bà Hisako cố hình dung ra đó là 1 người bằng xương bằng thịt. Thậm chí, khi anh bế bà từ ghế vào giường, bà nghe được cả hơi thở và nhịp tim anh đập. Bà có tưởng tượng thái quá không?

Chị Junko mang thức ăn nấu sẵn tới như thường lệ, cất thức ăn vào tủ lạnh rồi đi tìm Sato. Chị có bổn phận kiểm soát lại xem chức năng phục vụ của anh tacó cần điều chỉnh lại không?

Căn nhà im ắng quá, thật ra cả ba "người" này có bao giờ gây tiếng động to đâu. Chị đi từ nhà ngoài vào tận buồng ngủ của ông bà mới gặp cả ba người.

Trên hai chiếc giường nhỏ kê song song, bà Hisako và ông Kentaro nằm như ngủ, nằm rất thẳng thắn và chăn đáp ngang ngực. Sato đứng gập người, cúi lạy dưới chân giường của hai người.

Chị Jumko đến gần, áp mặt mình vào mặt bà, rồi lại áp sang mặt ông. Cả hai đều không còn thở nữa. Chị chạm tay lên vai Sato, anh ta không có phản ứng, không phát ra tiếng động nào, hình như anh cũng đã “chết”.

Junko lặng lẽ ra khỏi nhà, khép lại rất nhẹ cánh cửa sau lưng. Hành động của chị cũng như một người máy.

--Trần Mộng Tú-