title

Khủng bố IS: Trách nhiệm về ai?

Nguyễn Đình Phùng

  

Vụ khủng bố tại Paris do nhóm Islamic State chủ trương làm chết 130 người và mấy trăm người khác bị thương nặng hơn hai tuần trước đây, đã làm rúng động thế giới Tây Phương và đưa IS hay Islamic State lên hàng đầu kẻ thù cho các quốc gia Tây Âu và cho Hoa Kỳ. Nhưng câu hỏi đặt ra là sự hình thành và lớn mạnh của tổ chức khủng bố, nay đã trở thành như một quốc gia với phần đất chiếm được của phía đông Syria và phía Bắc Iraq, trách nhiệm qui về ai? Những quyết định nào của Hoa Kỳ đã giúp cho IS được thành lập và trở thành mối đe dọa lớn lao như ngày nay?

Câu trả lời rõ ràng nhất là cả hai tổng thống của Hoa Kỳ, George W Bush nhiệm kỳ trước và Barack Obama hiện tại, chịu phần lớn trách nhiệm cho tai ương khủng bố này! Trước hết cuộc chiến Iraq của George W Bush là một sai lầm vĩ đại trong lịch sử cận đại của Hoa Kỳ. Điều này không cần phải đợi cho các sử gia tương lai phán đoán, nhưng ngay hiện tại ai cũng có thể nhận thức được điều này, không thể chối cãi được!

Sau khi lật đổ Saddam Hussein, sai lầm căn bản nhất của chính quyền Bush lúc đó là đã giải tán toàn thể bộ máy quân lực của Hussein và thanh trừng đảng Baath, qui tụ những thành viên trung thành nhất của Hussein, thuộc giáo phái Sunni. Dân Sunni là thiểu số tại Iraq nhưng với Saddam Hussein độc tài, đã cai trị đa số dân Shiite và nắm hết các chức vụ cũng như quyền lợi. Khi Hoa Kỳ diệt Saddam Hussein, tất cả các tướng lãnh, sĩ quan phe Sunni của quân lực Iraq đã bị cho về vườn, không còn nguồn lợi nào để sống. Hoa Kỳ đưa lên chính quyền mới thuộc Shiite, dĩ nhiên còn trả thù cũ với dân Sunni và đàn áp lại dân Sunni tối đa!

Đáng lẽ để bình định Iraq dễ dàng hơn, Hoa Kỳ phải khôn ngoan không cho giải tán quân đội cũ của Iraq, nhưng vẫn giữ cơ cấu của quân lực, chỉ kiểm soát và thay đổi dần dần những tướng tá nào trung thành nhất của Saddam. Như thế mới không bị dân Sunni oán hận và chống đối mạnh. Nhưng khi Bush cử những kẻ vô tài và thiển cận lên làm phó vương và cai trị Iraq, những quyết định sai lầm nhất đã được thi hành, trong đó có việc cho toàn thể giai cấp sĩ quan Sunni về vườn hết, không còn phương tiện sống!

Đầu tiên, tổ chức Al Qaeda đã lợi dụng việc này để chiêu mộ các thành phần quân lực cũ Sunni để chống Hoa Kỳ. Nhưng tướng Petraeus, chỉ huy quân lực Hoa Kỳ tại Iraq lúc đó đã đưa ra chiến dịch dùng các bộ lạc Sunni, võ trang và trả tiền cho các phe Sunni này chống lại Al Qaeda, Petraeus đã diệt được thành phần lãnh đạo Al Qaeda tại Iraq là Zarqawi trong một cuộc ném bom tháng 6 năm 2006 và tương đối bình định được Iraq lúc đó. Nhưng các chính quyền Iraq do Hoa Kỳ đưa lên đều thuộc phe Shiite và dân Sunni tiếp tục bị gạt ra ngoài nên cuộc tranh chấp giữa Sunni và Shiite chỉ càng ngày càng tăng chứ không giảm.

Sau khi Obama lên làm tổng thống, việc rút quân của Hoa Kỳ bắt đầu, tướng Petraeus được đưa lên làm chỉ huy của Central Command tại Florida, sau đó làm giám đốc CIA. Nhưng tướng lãnh thay thế Petraeus tại Iraq đã không được khôn khéo như Petraeus và phạm phải sai lầm quan trọng nhất là đã không tiếp tục trong chiến dịch xử dụng các bộ lạc Sunni để chống lại khủng bố như Petraeus đã làm khi trước. Tệ hại hơn nữa, các số tiền hứa hẹn sẽ trả cho các người lãnh đạo Sunni khi trước đã bị quịt, Hoa Kỳ không chịu tiếp tục chi tiền khi thấy đã giết được Zarqawi, tay thủ lãnh Al Qaeda tại Iraq! Kết quả là lòng oán hận của phe Sunni càng tăng hơn và quay ra chống lại Hoa Kỳ, sẵn sàng theo phe khủng bố mới của Sunni thay thế nhóm Al Qaeda cũ.

Nhóm khủng bố này do một thủ lãnh tên Abu Bakr al-Baghdadi đứng ra thành lập, chiêu mộ nhóm Sunni, khởi đầu từ nhà tù gọi là Camp Bucca của quân đội Hoa Kỳ lập tại phía nam Iraq. Baghdadi bị giam tại đây 10 tháng trong năm 2004 và đã qui tụ được các dân Sunni bị bắt giam tại đây, tạo thành cái nhân cho lực lượng Islamic State sau này. Năm 2010, Baghdadi được bầu lên làm thủ lãnh của phe Al Qaeda tại Iraq, nhưng sau đó đã tuyên bố độc lập, không chịu nằm dưới sự chỉ huy của thủ lãnh của Al Qaeda là Zawahri, người lên kế vị Osama bin Laden khi tay này bị giết chết.

Năm 2011 khi cuộc nội chiến tại Syria bắt đầu giữa chính quyền của nhà độc tài Assad và các phe chống đối. Các phe này gồm nhóm Nusra thuộc Al Qaeda, nhóm quân ôn hòa hơn Free Syrian Army được Hoa Kỳ ủng hộ và nhóm Sunni của Baghdadi nay lấy tên là ISIS (Islamic State of Iraq and Syria). ISIS sau này chỉ lấy tên ngắn hơn là Islamic State hay IS, khi nhóm này thiết lập một vương quốc Hồi Giáo hay caliphate, như thời vàng son của đạo Hồi khi xưa. Nhóm IS của Baghdadi thành công hơn cả và chiếm được thành phố Raqqa của Syria và vùng Aleppo, thiết lập thủ đô của caliphate ngay tại Raqqa với Baghdadi trở thành caliph, quyền uy tối thượng!

Tháng 6 năm 2014 đưa nhóm Islamic State lên đến cực điểm khi nhóm quân của Baghdadi chiếm được thành phố Mosul, thành phố lớn thứ nhì của Iraq sau thủ đô Baghdad. Nhóm quân này chỉ có hơn 1000 quân nhưng đã làm quân của chính quyền Iraq hàng chục ngàn người, bỏ hết quân trang, vũ khí, xe tăng….. tan hàng bỏ chạy trước khi giao chiến và để mặc cho nhóm IS chiếm thành phố Mosul cả triệu dân! Giấc mộng lập caliphate của IS và xoá tan biên giới giữa Iraq và Syria nay đã thành khi IS kiểm soát gần nửa Syria và gần nửa Iraq! Hơn thế nữa, các nhóm khủng bố khác tại các quốc gia như Yemen, Lybia, Ai Cập, Nigeria... đều tuyên bố tòng phục IS, không theo Al Qaeda như trước nữa!

Lý do IS trở thành lớn mạnh và chiêu dụ được quá khích Hồi Giáo khắp nơi vì chứng tỏ là có khả năng chiếm giữ đất đai, đầu tiên tại Syria và sau này tại Iraq. Nhưng điều căn bản cho sự thành công này của IS là tình hình tại Syria càng ngày càng tồi tệ với hơn 200,000 người chết và hàng chục triệu người phải tỵ nạn khắp nơi do chính quyền của nhà độc tài Assad dội bom và giết hại thường dân không đếm xỉa đến bất kỳ luật lệ nào.

Chính quyền Obama đã có cơ hội để diệt Assad khi tay này dùng vũ khí hóa học, vượt qua lằn ranh đỏ do Obama đe dọa trước đây. Nhưng Obama đã phạm lỗi lầm nặng nề là đã chùn chân, lạnh cẳng, không dám thực hiện lời dọa của mình trước và không dám dội bom thủ đô Damascus diệt Assad. Obama không muốn dính vào bất cứ một cuộc chiến nào khác tại vùng Trung Đông, nhưng vì chuyện không hành động, quay mặt nuốt lời của mình, đã làm mất hết uy tín của Hoa Ky. Obama như vậy cũng bật đèn xanh cho Assad tiếp tục tàn sát dân và tạo lợi thế tuyên truyền cho nhóm IS là không thể trông cậy vào Hoa Kỳ, dân Syria chỉ còn cách đi theo Islamic State để chống lại Assad cũng như chống lại cả thế giới Tây Phương.

Điều đáng lẽ Obama phải làm là dội bom Damascus ngay khi Assad dùng vũ khí hóa học, một lời tổng thống xứ mạnh nhất là Hoa Kỳ đã dọa, phải theo đến cùng dù hậu quả có ra sao đi nữa! Ngoài ra Obama phải nghe lời khuyên của Thượng Nghị Sĩ Mc Cain và ngay cả Hillary Clinton lúc làm bộ trưởng ngoại giao là tạo ra vùng an toàn cho dân Syria tỵ nạn tại gần biên giới Thổ Nhĩ Kỳ với vùng no-fly zone, không cho phi cơ của Assad hẻo lánh đến, vi phạm sẽ bị bắn rớt ngay.

Nếu Obama làm điều này từ đầu, không lực của Assad bị hạn chế nặng không còn hiệu quả, có thể bị quân kháng chiến lật đổ dễ dàng hơn. Ngoài ra nếu có vùng an toàn này, dân Syria tỵ nạn sẽ không phải chạy sang các quốc gia khác và nhất là không tìm cách tỵ nạn sang Âu Châu như hiện nay làm xáo trộn, mất thăng bằng cho toàn vùng Âu Châu. Cũng như dễ làm cho quân khủng bố trà trộn vào và gây ra khủng bố trên các xứ Tây Âu như trường hợp thảm sát tại Paris vừa qua.

Hiện nay Hillary Clinton với tư cách ứng cử viên, tiếp tục đưa ra đề nghị lập vùng an toàn no-fly zone khi được hỏi là sẽ làm gì để giải quyết vấn đề Syria. Nhưng tình hình hiện nay đã khác trước nhiều vì Nga đã nhảy vào cuộc để ủng hộ Assad và cho phản lực dội bom các cứ điểm của các quân kháng chiến chống Assad. Putin cũng đã cho quân đội Nga vào trực tiếp để yểm trợ quân của Assad. Nên nếu Hoa Kỳ có thiết lập vùng no-fly zone, việc đụng chạm với quân lực của Nga hay bắn rơi chính máy bay của Nga là điều dễ dàng xảy ra. Nên nếu không có thỏa thuận trước với Nga và giải quyết cuộc nội chiến Syria bằng thương thảo, việc Hoa Kỳ đưa quân hay dùng không lực để tạo vùng an toàn sẽ khó thực hiện hơn nhiều.

Nga hiện nay cũng đang bị Islamic State tấn công khi cho nổ bom một phi cơ của Nga chở khách du lịch từ Ai Cập bay về Nga. Các cuộc khủng bố này cho thấy quân quá khích Hồi Giáo Islamic State không còn kiêng dè bất cứ một quốc gia nào và sẽ tiếp tục mở rộng thêm chiến dịch khủng bố trên toàn thế giới, đặc biệt tại Âu Châu và tại Hoa Kỳ.

Hơn nữa Al Qaeda hiện nay cũng bắt đầu trên con đường cạnh tranh khủng bố với Islamic State. Như vụ bắn giết tại khách sạn Radisson Blu của Mali tuần lễ vừa qua cho thấy, toán khủng bố của Al Qaeda tại Phi Châu đã mở chiến dịch khủng bố mới để chứng tỏ là Al Qaeda vẫn còn hoạt động, không chịu nhường ngôi vị cho Islamic State! Trong vụ khủng bố này, ngoài một số người Âu Châu như Bỉ, Nga và Hoa Kỳ, còn một số người Tàu làm việc cho công ty xây cất đường rầy xe lửa của Mali cũng đã bị giết chết. Điều này chứng tỏ quân khủng bố Hồi Giáo không kiêng dè bất cứ một quốc gia nào và phong trào khủng bố sẽ càng ngày càng lan rộng khắp nơi trên toàn cầu.

Tóm lại, những quyết định sai lầm của hai chính quyền gần đây nhất của Hoa Kỳ, đầu tiên của George W Bush và hiện nay của Barack Obama đã đưa đến những hậu quả tai hại, càng ngày càng nặng và khó giải quyết hơn. Quyết định hấp tấp, thiển cận và hung hăng của Bush đã gây họa, nhưng quyết định e dè, nhút nhát và không muốn làm gì cả của Obama cũng đem lại những hậu quả tai hại không kém! Chỉ tội nghiệp cho những người vô tội bị thảm sát vì khủng bố. Cũng như những người dân tỵ nạn khốn khổ nay còn bị khổ sở hơn vì bị ngăn chặn và nghi ngờ khắp nơi, không biết đi đâu vì không xứ nào nhận và không còn con đường nào để thoát thân.

25 tháng 11, 2015

Nguyễn Đình Phùng

www.nguyendinhphung.com