title

Trump đi rồi Trump lại trở về

Ảnh Onet.pl

Hôm 6/1, báo chí pháp viết về ông Trump khi có kết quả bầu cử Tổng thống « không phải đắc cử (gagné) mà chiến thắng » (triomphé). Muốn nói đó là nhà đại tư bản cộng hòa Donald Trump trở lại Nhà Trắng sau 4 năm khăn gói ra đi.

Trong 4 năm thất nghiệp Tổng thống đó, ông Trump bị lắm chuyện nhức mình, đau đầu, còn khi suýt vong mạng. Nay ông trở lại Nhà Trắng đầy vinh quang nhưng lại khuấy động cả thế giới. Trước nhứt là Âu châu vì ông từng tuyên bố ông sẽ « giải quyết cuộc chiến Ukraine trong 24 giờ » . Nhưng cách nào? Với chủ trương « nước Mỹ trước hết », chắc chắn ông sẽ thay đổi tương quan quyền lợi giữa nước Mỹ và Âu châu, cả Otan, và riêng về Huê kỳ, sẽ thay đổi sâu xa về mặt xã hội vì Huê kỳ sẽ được « hữu hóa » tối đa. Ông muốn dân chúng sẽ vứt bỏ cái chủ thuyết « wokisme » xuất hiện và xâm chiếm nước Mỹ, mạnh bạo dưới thời TT. Biden, đến nổi ông Biden và bà Pelosi, Chủ tịch Hạ viện, đã phải quì tế trước quan tài tội phạm George Floyd chết do viên cảnh sát Chauvin lỡ tay gây ra năm 2020 ở Minneapolis. Suốt thời gian dài, nhà cầm quyền Dân chủ đã tha thứ quá dễ dàng cho tội phạm, di dân bất hợp pháp, và để du đãng lên ngôi, …

Báo chí pháp còn ca ngợi thêm Trump thắng cử hôm 5/11 là một cuộc trở về đầy ấn tượng mạnh nhứt lịch sử thế kỷ XXI. Chỉ trước đây vài ngày, không một nhà phân tách nào, hay một nhà thăm dò dư luận nào đã có thể nói trước được kết quả đắc cử của ông.

Ông đắc cử chẳng riêng với với số phiếu của đại cử tri, mà cả với số phiếu cử tri đại chúng

Đáng chú ý giới trẻ, dân da màu và phụ nữ cũng dồn phiếu cho ông. Nghĩa là Trump đắc cử do các từng lớp dân chúng Huê kỳ thật sự chọn và, chọn vì « ông là như thê đó », chớ không đắc cử vì một chọn lựa chẳng đặng đừng. Nhưng đây là nhiệm kỳ Tổng thống cuối cùng của ông.

Về cách đắc cử, ông là người thứ nhứt từ thời Tổng thống Grover Cleveland đắc cử Tổng thống 2 nhiệm kỳ nhưng không kế tiếp. Và đặc biệt hơn hết, Trump là Tổng thống Huê kỳ duy nhứt đắc cử 2 lần nhờ hạ 2 đối thủ sừng xỏ mà đều đàn bà. Năm 2016, Trump hạ bà. Hillary Clinton và năm nay 2024, hạ bà Kamala Harris, để Huê kỳ không thể có Tổng thống đàn bà.

Vậy phải chăng Trump có số nhờ đàn bà hay sát đàn bà mà đắc cử Tổng thống?

Và Trump, từ sau G. W. Bush năm 2004, là người đầu tiên hốt được nhiều phiếu cử tri đại chúng.

Sau cùng, Trump bị đối phương và cả cựu Đổng lý Văn phòng, ông John Kelly, lên án là « Phát- xít » và dư luận, cả ở Âu châu, phê bình ông là người chưa từng nói được một lời lịch sự, tánh tình lại rất « bất thường », thế mà ông thắng cử 2 lần, với số phiếu kỳ sau cao hơn kỳ trước .

Có lạ không?

Về nước Mỹ

Để nhìn trước vài nét chánh về chánh sách của TT.Trump sẽ bắt đầu năm 2025, người ta có thể coi bản Dự án chánh trị 2025 của ông, dày 900 trang những đề nghị, do Cơ quan The Heritage Foundation soạn thảo theo đó quyền của Tổng thống sẽ được mở rộng, bỏ Bộ Giáo dục, xét lại quyền phá thai, cứng rắn kiểm soát biên giới, mở lại kỷ nghệ khai thác dầu hỏa, …

Bản dự án dài nên không biết sẽ được áp dụng hết hay không? Hơn nữa, có nhiều điều, trên thực tế, khó áp dụng, tuy ông có đa số ở Quốc hội. Như trục xuất ngay 12 triệu di dân bất hợp pháp khó tránh ảnh hưởng về nhơn đạo và lực lượng lao động cho Mỹ. Và nhứt là thanh lọc bộ máy hành chánh và tòa án để tăng cường quyền hạn Tổng thống.

Báo chí còn nghĩ tới những chuyện khá phức tạp mà Trump có thể làm là phục hận cá nhơn. Như vụ các ông tòa đã truy tố, xử phạt ông, những người chống đối ông, như Liz Cheney, cựu Tổng thống Biden … Về kinh tế, Trump sẽ hạ mức thuế, đuổi hết đám công nhơn làm lương rẻ, tăng thuế quan, … (Theo Louis Pillot, Slate, Monde, 6/11/24).

Cũng về xã hội, chánh sách « bảo sanh» của Trump, trong những ngày gần đây, đã làm dấy lên làn sóng quí bà đua nhau đi cai đẻ, mua thuốc phá thay dự trữ. Nhà cung cấp dược phẩm Aid Access cho biết, chỉ sau 24 giờ có tin Trump đắc cử, nhận được hơn 10 000 đơn đặt mua thuốc phá thai. Cùng lúc, các ông bị các bà thúc hối đi thiến. Chỉ ngày thứ tư, hẹn để thiến tăng lên 1200%, hẹn ngừa thai cho các bà tăng 760% .

Riêng các tổ chức giúp phá thai nay sẽ bị cắt tài trợ.

Về Âu châu

Cũng theo bản Dự án chánh trị 2025, chủ trương đối với Âu châu khá dài. Vài điểm chánh yếu cũng đủ làm xáo trộn trật tự Âu châu tuy Âu châu, từ sau Thế chiến, nay cũng đang trên đà trốc gốc.

Như về giao thương, Trump sẽ tăng thuế quan từ 10 tới 20%, điều này khó tránh sẽ tạo ra tình trạng lạm phát, gia tăng thất nghiệp, làm khựng lại tăng trưởng . Âu châu sẽ lâm vào cảnh khó khăn .

Về Ukraine, Trump vẫn nói sẽ đàm phán đem lại hòa bình trước khi ông chánh thức vào Nhà trắng. Tuy nhiên, thực tế cho thấy việc ngưng chiến ở Ukraine vào đầu năm tới, 2025, không có gì rõ ràng cả . Vì để T.T. Zelensky chịu đầu hàng, thì Huê kỳ phải ngưng viện trợ quân sự cho Ukraine theo quyết định của đa số Quốc hội, Âu châu cũng ngưng viện trợ quân sự và kinh tế nữa, và dân Ukraine đồng ý bỏ hẳn các vùng đất bị Nga cưỡng chiếm . Liệu tình trạng này có thể xảy ra không? Hôm qua, TT. Zelensky tuyên bố « gia nhập Otan hay làm bom nguyên tử » . Ukraine có bom nguyên tử chỉ cần vài tuần. Khi ông Zelensky gợi ý về bom, biết đâu Ukraine đã có sẳn rồi?

Về Otan (NATO), ông Trump vẫn muốn Otan tự lo lấy an ninh Âu châu nên ông làm áp lực để các quốc gia thành viên phải gia tăng chi phí quốc phòng. Ông thường nhắc tới điều 5 và nói Huê kỳ sẽ không can thiệp khi một nước thành viên bị tấn công đã làm cho mọi người đều lo sợ. Nhưng chắc chắn Otan sẽ không vì thiếu Hưê kỳ mà giải tán.

Ông Trump đắc cử thật sự có làm xáo trộn trật tự thế giới và Âu châu nhưng nay Âu châu lại thấy đó là một cơ hội tốt để tránh cho 500 triệu người âu châu không phải cứ 4 năm phụ thuộc vào kết quả bầu cử của Huê kỳ nữa. Nay sẽ là cơ hội để Âu châu thoát ra khỏi sự lệ thuộc nặng nề về an ninh ở Huê kỳ. Như ông Donald Tusk, Thủ tướng Ba-lan nói « Harris hay Trump? Nhiều người cứ nghĩ rằng tương lai Âu châu tùy thuộc bầu cử Huê kỳ, thật ra nó phải tùy thuộc ở chúng ta trước hết. Với điều kiện Âu châu tự quyết định vươn mình lên và tin tưởng ở khả năng của mình. Kết quả có ra sao chưa biết, nhưng rõ ràng cái thời sống bám vào địa chánh nay đã qua rồi».

Âu châu họp ở Budapest sau kết quả bầu cử huê kỳ

Ngày thứ năm 7/11, lối 50 nhà lãnh đạo Âu châu hẹn nhau ở Budapest để họp bàn chánh trị âu châu. Qua ngày hôm sau, 27 nước thành viên Âu châu họp «mật nghị».

Âu châu kêu gọi nhau hảy lo tự chủ về chiến lược nhưng hai lực lượng nồng cốt của Âu châu là Pháp và Đúc nay đã suy yếu, khó tránh bộ máy âu châu sẽ bị khựng lại lúc nào đó.

Sau khi giải tán Quốc Hội hồi Hè vừa qua, Macron như cua gãy càng. Còn Đức, Thủ tướng Olaf Scholz bải nhiệm Bộ trưởng Tài chánh làm mất cánh Hữu nên sẽ phải tổ chức bầu cử lại trước nhiệm kỳ.

Dĩ nhiên Pháp và Đức, trong tình hình này, sẽ phải gặp nhau gắp để cùng nhau «xác định lại sự cần thiết một Âu châu thống nhứt chặt chẽ hơn, mạnh hơn, có chủ quyền hơn» .

Nhưng thực tế cho thấy mầm móng chia rẽ vẫn luôn luôn tiềm tàng và sẳn sàng bộc phát khi có cơ hội .

Cặp Trump-Musk, đồng sàng dị mộng?

Chỉ từ tháng 7/2024, Trump và Musk mới thân nhau, trở thành cặp bài trùng. Musk thân Tàu vì làm ăn bên Tàu, xe Tesla sản xuất ở Tàu vì nhơn công có tay nghề mà rẻ, nguyên liệu làm bình điện sẳn tại chỗ. Nên Musk đồng ý Đài loan phải thuộc về Bắc kinh. Cũng thân Nga vì nhắm tài nguyên thiên nhiên của Nga nên Musk cũng có quan điểm về chiến tranh Ukraine ngả về phía Poutine. Gần đây, Musk đã rút hệ thống thông tin Starlink lại và cho Poutine sử dụng.

Một viển ảnh khá rõ là trong những ngày tới, ở ngã ba địa chánh, làm giàu và kỹ thuật, cặp Trump-Musk e khó tránh sẽ du Huê kỳ và Thế giới vào một tình trạng chưa từng có.

Trump muốn giảm trợ cắp xe điện, điều này bất lợi cho Tesla . Ưu tư về tình trạng thâm hụt thương mại với Tàu, Trump sẽ tăng thuế quan trên hàng nhập cảng từ Tàu, điều này tổn thương quyền lợi của Musk.

Vậy làm sao giữ keo sơn cho cặp Trump-Musk?

Vế cá tính, Trump vốn là người không muốn bị ai chỉ huy. Và ngôi vị lãnh đạo lại cũng không muốn đem san sẻ cho ai khác nữa.

Vậy liệu Trump và Musk sẽ đồng sàng được mấy con trăng?

Nay, cựu Thủ tướng Anh, Boris Johnson, vừa cho xuất bản tập « Hồi kỳ » (Indomptable), đồng ý trả lời phỏng vấn của Tuần báo L’Express (12/11/24) về ông Trump thắng cử, về Ukraine, …Và đặc biệt về chánh sách đối ngoại của Huê kỳ, như đối với Xi và Pou, ông hỏi vặn lại Tuần báp L’Express « Ông thiệt tình nghĩ là ông Donald Trump sẽ để cho Nga làm nhục Huê kỳ à?».

Nguyễn thị Cỏ May