title

Chuyện khác thường về vài ‘chủ nhân’ Tòa Bạch Ốc

Tòa Bạch Ốc. (Hình: Kevin Dietsch/Getty Images)

Trong lịch sử Hoa Kỳ, khi nói về các vị tổng thống, người ta thấy có những điều sau đây được kể là đặc biệt, khác thường.

Tổng thống trẻ tuổi nhất khi nhậm chức là ông Theodore Roosevelt, tổng thống thứ 26 (chớ không phải ông J.F. Kennedy như nhiều người vẫn tưởng: Ông này nhậm chức lúc 44 tuổi ). Có hai ông Roosevelt, nhưng ông nói ở đây sinh ngày 27 Tháng Mười năm 1858, nhậm chức ngày 14 Tháng Chín 1901

Franklin D. Roosevelt nhậm chức lúc chưa được 43 tuổi. Cuốn ” Webster’s New World Pocket Book of Facts ” do Simon & Schuster. Inc. – New York xuất bản, ghi rằng “The youngest President was Theodore Roosevelt, who began serving at age 42).

Tổng thống già nhất là ông Ronald Reagan, tổng thống thứ 40. Ông 77 tuổi khi rời Tòa Bạch Ốc, sau hai nhiệm Kỳ (The oldest President was Ronald Reagan, who was 77 when he left office after serving 2 terms).

Tổng Thống Ronald Reagan, năm 1984. (Hình: Wally McNamee/CORBIS/Corbis via Getty Images)

Tổng thống duy nhất phục vụ hơn hai nhiệm kỳ, và cũng là lâu nhất trong lịch sử Hoa Kỳ là ông Franklin D. Roosevelt, tổng thống thứ 32 (The only President to serve more than 2 terms was Franklin D. Roosevelt).

Ông William H. Harrison có nhiệm kỳ tổng thống ngắn nhất, ông qua đời vì bệnh sưng phổi, chỉ có 31 ngày sau lễ nhậm chức ( William H. Harrison served the shortest term. He died of pneumonia only 31 days after his inauguration).

Nhiều vị tổng thống sinh ra tại tiểu bang Virginia và Ohio hơn là các tiểu bang khác.

Chức vụ tổng thống Hoa Kỳ là một chức vụ phải đương đầu với mức độ nguy hiểm rất cao. Vì vậy mà đã có tới 8 vị tổng thống Mỹ từ trần ngay khi đang tại chức, trong số đó, có tới 4 vị bị ám sát chết (chớ không phải chỉ bị thương, vô bệnh viện ít lâu, rồi về Toà Bạch Ốc làm tiếp).

Trở lại với “chủ nhân” Tòa Bạch Ốc lâu nhất – Tổng Thống Franklin Delano Roosevelt, vị tổng thống thứ 32, có nhiều điểm thú vị.

Ông sinh ngày 30 Tháng Giêng năm 1882 tại Hyde Park, New York. Trước khi làm tổng thống, ông làm luật sư (rất nhiều tổng thống Hoa Kỳ xuất thân từ giới này mà ra) rồi làm thống đốc. Ông thuộc Đảng Dân Chủ (Democratic Party).

Nhiệm kỳ tổng thống của ông bắt đầu ngày 4 Tháng Ba năm 1933 (hồi đó bắt đầu nhiệm kỳ vào ngày 4 Tháng Ba, không như bây giờ, bắt đầu ngày 20 Tháng Giêng). Ông rời chức vụ vào ngày 12 Tháng Tư năm 1945, hơn 12 năm, và cũng là lúc ông qua đời, trong khi nước Mỹ đang lâm chiến, chống lại sự đánh phá, xâm lăng ác liệt, tàn bạo trên khắp thế giới của trục Phát Xít Đức – Ý – Nhật.

Khi ông bước chân vào làm chủ Toà Bạch Ốc, người ta hy vọng, trông đợi nơi ông rất nhiều. Vì vậy mà trong thời gian vận động tranh cử tổng thống, Đảng Dân Chủ của ông dùng bài hát “Happy days are here again” để gây xúc động lòng người, lôi cuốn cử tri hãy bầu cho ông Roosevelt làm tổng thống để ông có cơ hội cứu vãn tình thế trong khi tình trạng “suy thoái” của toàn thể quốc gia đang ở vào mức độ tệ hại nhất trong lịch sử (the worst depression in the nation’s history).

Tổng Thống Franklin D. Roosevelt tại Washington DC, năm 1937. (Hình: Underwood Archives/Getty Images)

Mọi lĩnh vực hoạt động kinh tế lúc ấy đều suy sụp, thất bại, hãng xưởng xác sơ, ngân hàng đóng cửa, những người thất nghiệp xếp hàng thật dài để nhận sự cứu giúp từ chính phủ, cơ quan từ thiện. Sự thất vọng, chán nản tràn ngập trong tim, trong lòng những người dân từ tầng lớp trung bình cho tới những kẻ khốn cùng, nghèo khó.

Hồi đó chưa có hệ thống truyền hình, mà chỉ có đài phát thanh cho nên ông Roosevelt dùng phương tiện này để tâm tình, nói chuyện với cử tri, với dân chúng. Những lời nói tâm tình phát xuất tự con tim, tâm hồn của ông xoa dịu phần nào sự hoang mang, chán nản của dân chúng, gây xúc động rồi làm cho họ tin tưởng. Ông tuyên bố: “Đất nước vĩ đại này sẽ hồi sinh (This great nation will revive) Chúng ta chỉ sợ có một điều, đó là ‘sự sợ hãi.’”

Tiếng nói của ông vang vọng đi khắp mọi nẻo đường đất nước, làm cho người dân thật tình xúc động, nhiều người nước mắt rưng rưng. Một tinh thần tràn đầy hy vọng dần dần bùng lên và người ta đã cùng với ông Roosevelt kêu lên, gào thét lên: “Chúng ta phải đánh bại sự suy thoái này! Chúng ta sẽ chiến thắng!”

Ông là vị lãnh đạo không chỉ biết nói hay, mà còn thực sự là vị lãnh đạo quốc gia quyết tâm làm bằng được những gì mình tuyên bố. Ông tung ra một chiến dịch hành động thực tiễn và quyết liệt. Ông nói: “Chúng ta quyết tâm cứu vãn đất nước này, nhất là cứu vãn những kẻ khốn cùng, nghèo khổ!”

Một chương trình làm việc để phục vụ dân chúng được đưa ra để vực cho các cơ sở hoạt động kinh tế đứng dậy, tạo điều kiện cho các tầng lớp dân chúng có cơ hội mua sắm, tiêu dùng. Ông dùng mọi cách vận dụng những nguồn vốn để tạo công ăn việc làm cho những người thất nghiệp, đem lại đồ ăn thức uống cho kẻ đói khát, tạo ra những nơi trú ngụ cho kẻ không nhà, đang phải lang thang vất vưởng vật lộn để sinh tồn.

Và ông đã thành công: các nông trại hoạt động trở lại, các ngân hàng lại mở cửa phục vụ, góp sức vào việc phục hồi một đất nước tưởng rằng muốn nằm liệt như một con bệnh, chỉ còn chờ Thần Chết tới… hỏi thăm và đem đi đâu không biết nữa.

Người ta bảo rằng Tổng Thống Roosevelt quả thực là con người vận động quần chúng tài ba, mà cũng là một chiến binh quyết tâm thắng trận. Ông đánh tan sự suy thoái trầm trọng với tinh thần của một chiến sĩ (He tackled the Great Depression with a warrior’s spirit).

Với tinh thần khôn ngoan và dũng cảm đó, sau này ông đã lãnh đạo quốc gia của mình cùng với đồng minh bạn bè, đạt được chiến thắng vẻ vang trong cuộc Thế Chiến Thứ Hai, đánh bại hai cường quốc phát xít hung bạo trong những bàn tay “hung thần” Hitler của Đức Quốc và Tojo của Nhật Bản. Tinh thần can đảm và quyết thắng của Tổng thống Roosevelt, theo các sử gia, có lẽ đã có được từ sức chịu đựng kinh khủng của ông đối với căn bệnh phức tạp, hiểm nghèo, biến dạng lâu dài mà ông luôn phải mang trong người.

Năm 1921, ông phải chống cự với căn bệnh bại liệt bộc phát, làm cho đôi chân của ông hầu như không đi đứng như mọi người bình thường khác. Tuy nhiên, ông nhất định không chịu thua, không chịu đầu hàng căn bệnh quái ác này. Ông cố gắng tập luyện, học cách sử dụng đôi chân nặng nề sau khi đã bị giải phẫu để nối kết lại hầu có thể dùng được đôi chân với sự trợ giúp của cặp nạng, và cái xe lăn.

Ông cố gắng hết sức mình, dùng mọi cách để có thể làm được việc, dù có khi phải cần đến người phụ giúp, thay mặt trong những trường hợp cần thiết. Ông chịu đựng cùng một lúc căn bệnh gây nhiều khó khăn, khổ sở, đồng thời với tinh thần trách nhiệm đối với công việc luôn đè nặng trên vai. Ông không thối chí, tháo lui trước nghịch cảnh.

Tổng Thống Franklin D. Roosevelt chống nạng tham dự tại hội nghị Đảng Dân Chủ Tiểu Bang New York ở Syracuse, New York, vào ngày 27 Tháng Chín năm 1926. (Hình: Getty Images)

Trời không phụ kẻ có lòng và tinh thần tuyệt vời như thế. Ông đã có được người vợ hiếm có trên cõi đời này. Bà Anna Eleanor Roosevelt, thay mặt chồng, đi khắp nơi, mọi chốn, đáng lẽ ra ông Roosevelt phải có mặt để tiếp xúc, hoạt động cho cuộc đời chính trị. Nhờ đó, sự liên lạc của ông đối với công việc, với các đoàn thể, các hội đoàn không bao giờ bị gián đoạn. Ông tiếp xúc, liên kết được với những khuôn mặt sáng giá của nhiều kinh tế gia, nhà chính trị lỗi lạc là ở chỗ đó. Ông tái đắc cử nhiệm kỳ 2 vào năm 1936, nhiệm kỳ 3 vào năm 1940 và nhiệm kỳ 4 vào năm 1944.

Không có vị tổng thống nào đã và sẽ giữ chức vụ tổng thống Mỹ lâu như vậy, bởi vì theo Tu chính án Hiến Pháp thứ 22, được Quốc Hội biểu quyết chấp thuận và tổng thống phê chuẩn, ban hành năm 1951: Sẽ không có người nào được bầu vào chức vụ tổng thống quá 2 lần (The 22nd Amendment ratified in 1951 stated that” no person shall be elected to the office ot the President more than twice.”).

Tổng Thống Roosevelt tham dự cuộc họp thượng đỉnh ( Summit Meeting ) tại Yalta cùng với Thủ Tướng Anh Quốc, Winston Churchill, và Lãnh Tụ của Liên Bang Xô Viết, Joseph Stalin. Sau cuộc Hội Nghị đặc biệt này, ông Roosevelt trở về trong tình trạng suy kiệt, đuối sức rồi lâm trọng bệnh. Ông từ trần tại Warm Springs, tiểu bang Georgia, chưa đầy một tháng sau, cuộc chiến tại Âu châu chấm dứt với những trận thắng oanh liệt, vang lừng thế giới của đồng minh mà quân đội Mỹ là chủ chốt, dưới quyền chỉ huy của danh tướng 4 sao Dwight David Eisenhower, sau này trở thành vị tổng thống thứ 34 ( January 20, 1953 – January 20, 1961) của Hoa Kỳ.

Với chức vụ Tổng Thống Hoa Kỳ lâu nhất trong lịch sử, ông Roosevelt để lại trong lòng người dân không riêng gì nước Mỹ, mà cả nhiều quốc gia trên thế giới lòng kính mến, yêu thương và biết ơn vô cùng.

Phan Đức Minh