title

Nhang Cháy Thơm Trong Mưa 

Hai cây cầu đứng hai bên ngã ba sông. Cầu Cũ như thiếu phụ trầm tư, nhẫn nại đang nằm nghiêng âm thầm ôn lại bao kỷ niệm vui ít buồn nhiều. Cầu Mới như thiếu nữ trẻ trung, kiêu kỳ ưỡn ngực đón gió và nắng mai ào ạt thổi tới.

Cầu Mới gần ngã ba sông hơn, dưới cầu nhiều ghềnh đá, xoáy dữ, sâu thăm thẳm, ấy vậy mà nhiều người tự tử nhảy xuống lại không chết. Dưới cầu Cũ nước nông trong veo nhìn thấy đáy, chảy êm ả, thế mà ai dại dột đâm đầu xuống đều chết cả. Dân hai bên bờ đồn đại: Trước đây có 3 cô bé học Cấp 3 chết đuối ở đấy, đúng vào giờ thiêng nên hồn ma ghê gớm lắm, lại chỉ mong có bạn cho đỡ buồn nên kẻ nào dại dột lao xuống đều không bao giờ có cơ may sống sót. Vào những đêm trăng khuyết lúc gần sáng, có người kể đã nhìn thấy 3 cô bé chạy nhảy tung tăng trên mặt sông, cầm những con sóng ném nhau... Hôm tìm kiếm xác 3 cô bé, đội rà móc tìm thi thể làm việc quần quật mấy ngày không thấy. Cuối cùng, lão Thi “điên” vỗ trán:

– Ngu quá là ngu. Rà móc đáy sông có ích gì. Để tao, chỉ còn một chỗ này...

Lặn xuống chiếc cống bên sông, 3 cô bé ôm chặt nhau nằm trong đó đã trương phềnh. Moi mãi mới đưa được 3 cô bé ra ngoài, nhưng phải co kéo mạnh, có mấy ngón tay của cô bé áo trắng rơi đâu mất. Đêm về, căn lều bên sông cứ rung chuyển từng hồi, chiếc giường bị dựng đứng rồi rơi xuống, gần sáng thiếp đi, mơ thấy 3 cô bé về đứng ở đầu giường, ánh mắt tức giận, một cô vừa khóc vừa nói:

– Bác cứu hay không cứu chúng cháu thì cũng thế thôi. Đằng nào chả chết rồi, lôi kéo kiểu gì mà để cháu mất mấy ngón tay. Bác phải đi tìm lại cho cháu.

Bừng tỉnh, toát mồ hôi lạnh, thắp hương khấn vái đến sáng mãi mới được yên.

Hình như lại có xác chết trôi trên sông, có ai đó cất tiếng gọi: Ông Thi ôi! Ra vớt xác đi! Tiếng gọi lẻ loi, lạnh buồn như viên sỏi ném thia lia trên mặt sông chiều, làm xao động hoàng hôn rực hồng màu máu.

Lão Thi ngoài 60 tuổi mà cao lớn, cơ bắp cuồn cuộn, râu tóc rậm rì, hao hao hình dáng Lý Quỳ trong “Thủy Hử”, chỉ khác Lý Quỳ ở đôi mắt sâu hoắm, lúc nào cũng buồn mênh mang, cùng cái tật hay lào thào nói chuyện một mình, chậm rãi chèo thuyền ra giữa sông. Vừa chèo vừa lẩm bẩm: “Trai ngửa gái sấp, nhìn thế kia là đàn bà rồi. Giời ôi! Tội tình gì mà đâm đầu xuống đây...” Cho thuyền chầm chậm bơi quanh, lấy cây sào có móc nhọn, khẽ kéo xác lại gần, đeo găng tay cao su nhẹ bế xác lên thuyền rồi giật bắn người: “Sao lại hai mẹ con thế này? Lại còn lấy khăn màu hồng buộc chặt con gái vào ngực? Mình tự tử đã ngu rồi, lôi cả con theo thì còn ngu hơn nữa!”Chèo thuyền đưa xác vào bờ, sao thuyền tự nhiên lại nặng chĩu thế này? Không sao gỡ ra được, họ ôm ghì nhau chặt quá, phải phun rượu gừng vào co kéo mãi mới gỡ hai mẹ con rời nhau.

Dù đã bắt đầu thối rữa, nhưng với kinh nghiệm hơn 30 năm trong nghề vớt xác, lão phải gật gù công nhận: Khi sống người mẹ phải đẹp lắm, còn cô bé tầm 5 – 6 tuổi hẳn phải xinh như một đóa hồng chớm hé buổi sớm mai. Quần áo cũng sang trọng thế này, đâu có nghèo đói gì, làm sao mà phải chết? Cho mỗi người vào một bao ni lông, đặt cạnh lều, thắp một bó nhang cắm bên cạnh rồi thầm thì: “Đã tối quá rồi, hai mẹ con tạm nằm đây, sáng mai tôi sẽ báo chính quyền để tìm thân nhân cho hai người...” Còn chai rượu gừng ngồi uống nốt, sao đêm nay buồn quá vậy? Ngồi bó gối nhìn ra mặt sông mênh mông. Gần lều của lão có một gia đình làm nghề đánh cá, giờ đang inh ỏi gọi nhau về ăn cơm tối. Tiếng ông bố gắt gỏng vì đứa con gái lớn đi học giờ vẫn chưa chịu về, bà mẹ ca thán giá thịt lợn tăng cao quá trời, bọn trẻ con mè nheo, đòi cha mẹ tiền mai đi nộp học phí. Nhìn sang đăm đắm, thở dài thăm thẳm, ực một lúc 3 ly rượu đầy, mắt cũng đầy bóng tối. Giá như... phải... giá như... Có những đêm tự nhiên người bức sốt, nhảy ùm xuống sông bơi một hồi như điên dại... Có đêm đứng trên lều, nhảy cắm đầu xuống sông, lặn thật sâu, nhịn thở mà chờ đợi...rồi cũng phải trồi lên mà sống... Lão đã từng lén lút như thằng ăn trộm, mò sang nhà hàng xóm kia, nín thở nhìn qua lỗ thủng trên vách nhà thật lâu, rồi rút vội mớ quần áo cũ phơi trên sào ngoài sân, đem về giấu kỹ, thi thoảng mang ra ngắm, áp vào mặt mà hít hà, rồi chảy nước mắt...

Lại một con thuyền chở dừa xiêm nặng chĩu trôi qua, nó như buồn cho số phận lênh đênh mà cứ đâm đầu vào những con sóng lớn, mặc cho rạn vỡ một đời thuyền. Gã trên thuyền chả biết buồn cho gã hay buồn cho thuyền mà cất tiếng hò. Giọng gã khàn khàn, khê nồng nên tiếng hò không hay, nhưng sao vừa nghe đã sởn gai ốc? Hình như tiếng hò không cất lên từ thanh quản? Có một khối buồn cựa quậy trong ngực gã, rồi vỡ tung, những mảnh vỡ hóa thành tiếng hò, bay chờn vờn trên ngọn sóng trước khi rơi vào lòng người:

“Con cá xếp vi chờ khi nước chảy

Cần câu đã gẫy ơi hỡi cần câu

Anh thương em không ngớt nỗi đoạn sầu

Chân em theo chồng về quê mới

Hằn cơ cầu vào ngực anh...”

Lại nhớ mấy hôm trước Lão Thi “Điên” vừa gắp miếng đậu rán bỏ vào miệng chưa kịp nhai thì đã có tiếng gọi ơi ới ngoài bờ sông:

– Ông Thi ôi! Lại có xác chết trôi kìa.

Bỏ đũa xuống, vội vã lấy đồ nghề rồi bơi thuyền ra sông, gọi là đồ nghề cho nó oai, thực ra cũng chỉ có hai cây sào một dài, một ngắn, đầu có móc câu, đôi găng tay cao su, mấy cái khẩu trang và vài cái bao tải bằng ni lông. Buổi trưa nắng gay gắt, mặt sông mênh mông, trắng lóa như được dát bạc. Lần này là một cô gái bụng chửa vượt mặt, gương mặt còn hằn rõ sự đau khổ tột cùng, chỉ có hai hốc mắt đã bị cá rỉa mất, giờ là hai lỗ đen sâu hút. Kéo xác chết lên thuyền, mùi hôi thối lộn mửa, cho xác vào bao ni lông, báo công an và chính quyền sở tại, giải quyết xong cũng đã gần 5 giờ chiều. Rồi mới thấy đói lả, nhảy ùm xuống sông tắm rồi lên lều lục cơm nguội ăn ngấu nghiến. Đã vớt bao nhiêu xác sao hôm nay ruột gan cứ rối bời? Xác hai mẹ con ôm ghì nhau kia sao ám ảnh làm mình day dứt thế này?

******

Hàng phố ai cũng khen cô giáo Huệ xinh đẹp, dịu dàng hạnh phúc trong một gia đình giàu có.Nào có ai biết căn nhà ấy đã hóa địa ngục từ lâu, gã chồng ghen tuông đến mức bệnh hoạn thường xuyên đánh đập Huệ... Gã nghiện rượu nặng và trong cơn say lúc chiều nay đã dâm ô cả con đẻ mới 5 tuổi đầu. Giọt nước làm tràn ly. Cây cung căng quá mức thì dây phải đứt! Chiều đi làm về, thấy con gái xanh xao, co rúm trốn sau cánh cửa, hỏi rõ nguồn cơn, Huệ đã xông vào gào thét, cào cấu gã chồng thú vật. Không chỉ nhởn nhơ đáp: Trồng ra hoa thơm thì phải thưởng hoa trước thiên hạ, gã còn thượng cẳng chân, hạ cẳng tay đánh vợ đến hộc máu mồm. Đau khổ cùng cực, lẩy bẩy lấy xe máy đèo con lên cầu Cũ. Vứt xe chỏng chơ, ôm con đến bên thành cầu, khóc không thành tiếng mà nhìn xuống mặt sông. Con bé sợ hãi:

– Mẹ ơi! Con sợ. Về đi mẹ...

– Về đâu bây giờ hả con? Còn nhà đâu mà về?

Đèn cầu bật sáng lom đom, lan can sắt lạnh giá, mặt sông chuyển từ tím ngắt sang đen ngòm. “Con ơi! Còn mẹ mà con còn khốn khổ đến vậy. Mẹ đi rồi con sẽ ra sao? Hãy tha lỗi cho mẹ. Hãy đi cùng mẹ. Ở thế giới bên kia mẹ sẽ chăm sóc cho con”. Run rẩy lấy khăn buộc chặt con vào ngực mình. Con bé ngơ ngác, mắt tròn xoe nhìn mẹ rồi òa khóc, hai tay nhỏ bé cố chống cự mà không được. Quay đầu nhìn phía sau lưng, người xe nườm nượp, hình như không có ai quan tâm đến hai thân phận đang run rẩy gào khóc này. Từ trên cao nhảy xuống khoảng không đen ngòm, cú đập khủng khiếp khi mặt và ngực giáng xuống mặt sông, tưởng thân thể vỡ tan tành, như có trăm mũi dao nhọn xuyên thẳng vào mặt, rồi qua miệng xoáy vào trong ngực, sặc sụa, nghẹt thở, tất cả diễn ra nhanh như tia chớp lóe qua bầu trời. Bây giờ mới hối hận, vùng vẫy cố ngoi lên nhưng đã muộn mất rồi. Đôi mắt con bé trợn trừng kinh hoàng, hai con ngươi lồi ra như sắp nổ tung rồi vọt ra ngoài. Bắt đầu chìm xuống, đáy sông đen, nước sông đen lạnh ngắt, nhờn nhợt, chỉ có ba gương mặt trắng toát ghé vào nhìn rồi nhoẻn cười... Người ta bảo đã thành ma thì không còn oán giận đau khổ nữa. Không phải đâu, nằm ở đây, sao vẫn căm giận kẻ bạc ác đã đẩy hai mẹ con vào đường cùng. Vẫn quặn lòng thương con gái và trách mình ngu xuẩn. Nhưng giờ đây có căm thù hay hối tiếc thì có ích gì? Linh hồn bé bỏng của con gái vẫn hỏi ngây thơ:

– Mẹ ơi! Sao mình lại ở đây? Có về nhà được không mẹ?

******

Đêm ấy lão Thi thức trắng đêm, chai rượu đã cạn, lại thêm mấy ấm trà thật đặc. Người ta gọi lão là Thi “điên” vì tự nguyện vớt xác trên sông, không đòi hỏi quyền lợi gì, ai cho cái gì là tùy tâm, không cho cũng không sao. Gia đình người ta mất người thân đã đau đớn, ai nỡ đòi tiền công. Có nhà nghèo quá, còn không đủ tiền mua quan tài cho người chết... Nghề này chọn lão chứ lão đâu có chọn nghề?Vốn chỉ chài lưới đánh cá trên sông, gặp xác chết trôi thương tâm đành vớt,lâu dần nổi tiếng khắp vùng, ai thấy xác chết trôi sông đều gọi. Trước không có lều mà ở, hai mẹ con lão sống trên thuyền dù có mái lợp giấy dầu, mưa vẫn ướt như chuột lột. Hai mẹ con đêm ngủ chẳng bao giờ được duỗi thẳng chân, giấc ngủ chòng chành theo nhịp sóng và gió. Lần ấy, lão vớt một thằng bé chết đuối tầm 7 – 8 tuổi, chết rồi tay vẫn ôm ghì cặp sách. Nửa đêm bỗng thấy thuyền chao đảo rồi quay tít, thằng bé hiện về trong mơ khóc thút thít:

– Cháu cảm ơn bác. Bác tốt quá. Trôi trên sông lạnh và sợ lắm. Giờ cháu đã được về nhà. Cha mẹ cháu sẽ đền ơn bác. Nhưng Bác phải nhớ không được nhăn mặt hay nhổ nước bọt. Cháu có muốn chết đuối rồi bốc mùi hôi thối đâu. Bác làm thế hồn ma sẽ tủi thân rồi ghét bác đấy.

Sáng hôm sau, cha mẹ cậu bé đến cảm ơn và cho 5 triệu – số tiền lớn nhất được nhận tính từ khi làm nghề đến giờ. Nhờ số tiền ấy, lão dựng được túp lều này, sàn bằng gỗ bạch đàn, mái lợp giấy dầu tử tế. Sung sướng thay ngoài 60 tuổi được đi ngủ duỗi thẳng chân. Mẹ lão ở “nhà mới” được hơn tháng rồi quy tiên, trước khi tắt thở còn thều thào:

– Con gắng kiếm một người vợ cho bớt cô quạnh. Mẹ đi rồi, ai cơm nước cho con!

Nhưng lấy ai và ai lấy mình? Cách đây mấy hôm, cô Tư bán hoa quả ngoài chợ ghé vào, cười chúm chím:

– Anh Hai. Anh mua giùm em chuối chín cây này. Ngọt lắm.

– Ngọt bằng em không? Mua người chứ không mua chuối.

– Anh Hai nói kỳ cục quá trời. Người thì chỉ tặng chứ không có bán nghe...

Cô đi rồi, tiếng cười cùng hương chuối chín ở lại, thơm mãi trong lều.

Rồi cứ thế, thời gian như nước sông trôi, như gió buồn bã đi qua những rặng cây, hết ngày đến đêm, nhìn trước nhìn sau cũng chỉ thấy có một mình. Thèm một mái ấm, hơi ấm người phụ nữ và tiếng bi bô trẻ nhỏ đến cháy lòng. Ước ao ấy như than hồng của gốc bạch đàn phập phù cháy bên bao ni lông đựng tử thi kia, trông lom rom vậy thôi, mà âm ỉ không gió mưa nào dập tắt được. Có con mèo đen nhà ai nhảy vọt qua hai cái bao, xác chết trong bao vọt ngồi dậy, rồi lại từ từ đổ xuống, lão vội vã cho thêm củi khô để lửa cháy to, châm thêm bó nhang cắm trên đầu hai bao tải mà rì rầm khấn:

– Xin 2 mẹ con sống khôn thác thiêng mà hiểu cho lòng tôi. Gần hết một đời sống cô quạnh, khát khao một gia đình.Không hiểu sao hôm nay vớt 2 mẹ con cô lên, lòng tôi lại vừa đau buồn vừa vui mừng. Có cái gì thân thương lạ lắm, không lý giải nổi nữa. Giá như tôi có người vợ và đứa con như mẹ con cô thì sung sướng quá. Tôi xin phép không báo chính quyền nữa, sẽ mai táng hai mẹ con cô cạnh lều của mình để tiện bề hương khói. Nếu đồng ý xin cho ngọn lửa kia cháy sáng lên 3 lần...

Có cơn gió lạnh ào ạt thổi tới, rùng mình, như có những bàn tay lạnh hơn nước đá chạm vào mặt vào cổ mình. Rồi ngọn lửa leo lét từ gốc bạch đàn bỗng phụt lên 3 lần, cao tới nửa mét. Chắp tay vái lia lịa mà rưng rưng lệ. Thôi ước mong có một gia đình cũng đã thực hiện được một nửa. Từ nay, ngoài mẹ còn có những người thân để gần gũi.

Hì hục đào bới một huyệt mộ ngay cạnh lều, mang nước thơm tắm rửa, khâm liệm dù thân thể hai mẹ con đã thủng lỗ chỗ, ruột gan lòi hết ra ngoài, vẫn không thấy ghê sợ như mọi khi. Họ cũng đáng thương và cô độc như lão. Giờ họ như người thân của mình. Có gì mà phải kinh hãi? Búi tóc cho người mẹ, tỉ mẩn tết tóc cho con bé. Mặc cho hai mẹ con hai bộ quần áo còn tươm tất nhất của mình vậy. Cũng chẳng có tiền mà mua cho họ quần áo mới. Bỗng lão rùng mình rồi dừng tay lại: Từ đôi mắt người mẹ, có hai dòng nước mắt nóng hổi trào ra, từ từ bò xuống gò má trắng nhợt nhạt. Đôi môi xinh – giờ nham nhở – của con bé hình như khẽ nhoẻn cười.

Chôn cất xong thì trời sáng, đành san phẳng đất chứ không dám đắp mộ, lão đặt bát cơm, quả trứng rồi thắp một bó nhang to cho người đã khuất. Chắp tay cúi đầu ngồi bên hai mẹ con, lão cầu khấn điều gì thì chỉ có trời đất và người đã khuất biết, bó nhang trên mộ và chân nhang đặt trên bàn thờ bỗng cháy rừng rực. Có cơn mưa đổ xuống mà bó nhang vẫn cháy đùng đùng, mùi thơm dịu nhẹ bất chợt nồng nàn lan tỏa, khiến cho căn lều vốn lạnh lẽo bao năm qua trở nên ấm cúng lạ thường. Vóc dáng đồ sộ của lão như một pho tượng cứng cỏi thô nhám đen sẫm quỳ bên vạt đất mới đỏ au, sừng sững trong mưa không lay động. Chỉ có đôi mắt sâu hoắm vốn đong đầy nỗi buồn mênh mang, giờ đây ánh lên một niềm vui thầm lặng, nhỏ nhoi. Bên lão, sông vẫn miên man chảy, thi thoảng lại thở dài. Sông như kiếp người không ngừng nghỉ tìm ra biển khơi, trên hành trình trôi chảy ấy, gió làm sông vỡ nát thành trăm ngàn con sóng. Sóng thì ra là nỗi đau của sông? Vậy điều gì làm ra nỗi đau của kiếp người?

Mưa ngày một to hơn, nhìn lên chỉ thấy hai cây cầu chập chờn trong màn mưa trắng xóa. Cầu Mới giống như một con nhện khổng lồ bám níu hai bờ sông giữ cho đôi bờ không rời xa nhau. Cầu Cũ lại như chiếc đòn gánh oằn xuống, gánh buồn vui của bao số phận đang hối hả lại qua, kiếm tìm cái gọi là hạnh phúc theo quan niệm riêng của mỗi con người. Vậy hạnh phúc của lão là gì? Nhìn căn lều, ngôi mộ, con thuyền cũ, đặt tay lên ngực mình, rứt tung cúc áo, vò xé, ấn mạnh xuống như để ngăn một tiếng thở dài buồn hơn cả dòng sông, rồi lại khẽ cười. Bỗng giật mình, cô Tư đến từ bao giờ, đứng ngắm lão phía sau lưng rồi chép miệng thở dài:

– Anh Hai cứ ra sông đi. Còn mấy con cá để trong lu em mang bán hộ cho. Lát về em nấu cơm dùm nghe.

Mưa đã tạnh. Mặt trời xuống cùng buổi chiều sao rạng rỡ và ấm hơn mọi ngày? Lão ngân nga hát cho sóng và mặt trời nghe:

“Xề u, xế u lưu phàn

Dưới trăng

Dòng sông trôi rất dịu dàng

Ghềnh Hào ơi...”

Lão chậm rãi tháo dây buộc thuyền, khua từng mái chèo mạnh mẽ, chèo thuyền ra giữa dòng nước cuồn cuộn chảy…

NGUYỄN ĐỨC HẠNH