“Silent Night”
Khi bài "Đêm yên lành" hay "Silent Night" được hát lên bằng hơn 100 ngôn ngữ và thổ ngữ tại mọi ngõ ngách của thế gian này trong những ngày lễ giáng sinh, có ai biết bài hát đã ra đời như thế nào?
Mùa đông năm 1818, ông linh mục Joseph Mohr ở nhà thờ St. Nicolaus, làng Oberndorf, gần thành phố Salzburg, nước Áo, đã viết ra bài thơ tiếng Đức “Stille Nacht, heilige Nacht“ (Đêm yên lành, đêm thiêng liêng). Rồi ông nhờ ông nhạc công Franz Xavier Gruber, người đánh đàn organ (đại phong cầm) trong nhà thờ, phổ nhạc.[1]
Đêm Noel 1818, lần đầu tiên bài hát này được dàn đồng ca nhà thờ St. Nicolaus Oberndorf trình diễn. Hôm đó không may là chiếc đàn organ bị hỏng, người ta chỉ đệm bằng guitar, với lời gốc là:
"Stille Nacht, heilige Nacht! Alles schläft, einsam wacht, nur das traute, hochheilige Paar. Holder Knabe in lockigem Haar. Schlaf in himmlischer Ruh ..."
Tôi tạm dịch là: Đêm yên lành, đêm thiêng liêng, mọi người đều ngủ yên, rồi cô đơn thức giấc. Chỉ vợ chồng trong trắng hạnh phúc, cùng chú bé tóc bông, ngủ yên trong yên tĩnh thiên đàng.
Nhiều nhà nghiên cứu cho là ông Mohr nêu hình ảnh chú bé tóc bông để nhớ đến những chú bé trong dàn đồng ca thiếu niên của nhà thờ. Ngày đó nhà thờ chỉ tuyển các thiếu niên vào các dàn đồng ca. Các dàn đồng ca nữ về sau này mới xuất hiện.
Nhưng năm 1992 ông Werner Keller, giáo viên về tôn giáo ở Munich có viết rằng : Với câu trước nói về cặp vợ chồng trong trắng (trinh tiết) và câu sau về cậu bé tóc bông (xoăn), ông Mohr muốn nhắc về đức mẹ đồng trinh Maria và Jesus.[2]
Sau này lời thơ được dịch sang tiếng Anh :
Silent night, holy night!All is calm, all is bright. Round yon Virgin, Mother and Child. Holy infant so tender and mild, Sleep in heavenly peace, Sleep in heavenly peace …
Bài hát lúc đầu gồm 6 đoạn, nay chỉ còn 3 đoạn và lời gốc tiếng Đức cũng được sửa nhiều lần. Sau buổi công diễn tạm bợ được ứng phó bằng đàn guitar đó, mấy ông thợ sửa đàn phong cầm từ Zillertal đến lắp cho nhà thờ St. Nicolaus một chiếc đàn mới và lễ giáng sinh năm sau, 1819, bài hát đã tạo tiếng vang, lan ra nhiều vùng của nước Áo. Giáng sinh 1832, các nhạc công và dàn đồng ca làng Oberndorf đã chinh phục dân chúng Leipzig, thành phố lớn của nước Phổ láng giềng.
Vua Phổ Friedrich Wilhelm 4, một ông vua có tinh thần khái sáng, đã ngay lập tức trở thành fan của "Đêm yên lành“. Giáng sinh 1854, ông xin bản copy bài hát để đưa cho dàn nhạc của ông ở Berlin. Từ đó bài hát nhanh chóng tỏa ra khắp thế giới.
Ngày nay ngôi làng nhỏ Oberndorf với 5500 dân bên bờ sông Salzach đã trở thành một danh lam thắng cảnh, một di tích lịch sử. Mỗi năm hàng trăm ngàn khách du lịch đổ đến đây, không những chỉ để hưởng không khí trong lành và cảnh quan thiên nhiên vừa hùng vỹ vừa thơ mộng, mà còn để thăm quan nhà thờ lịch sử St. Nicolaus và nhà bảo tàng "Đêm yên lành“ (Stille-Nacht-Museum). Ở đó người ta có thể tìm lại không khí của đêm Noel 1818, với các nhạc cụ, với các di vật và tiểu sử các nhân vật liên quan đến bài hát bất hủ này.
Vào mùa giáng sinh, khách du lịch có thể đến quảng trường "Đêm yên lành“ (Stille-Nacht-Platz) để thăm chợ Noel với các màn trình diễn văn nghệ, các trò chơi và các đám rước truyền thống của dân vùng Tyrol cũng như vùng Bavaria từ Đức kéo sang.
Nhà thờ St. Nicolaus bị nước lũ làm hỏng và năm 1900 người ta phải phá đi. Rồi dân làng phải mất rất nhiều thời gian để củng cố lại nền móng và khu đất xung quanh. Năm 1937, nhà thờ được xây lại đúng chỗ cũ. Người ta đã quyết tâm xây lại nhà thờ với sự khiêm tốn đúng như xưa, không ai có tư tưởng làm cho nó "hoành tráng“ hơn.
Hàng năm, vào lễ giáng sinh, dân làng lại tụ họp và từ trong ngôi nhà thờ nhỏ bé đó, lời ca về hòa bình, về sự thánh thiện và tình yêu lại vang lên như cách đây 199 năm.
Mong bài ca thánh thiện này đến được với những tù nhân lương tâm trong lao tù lạnh lẽo, đến với những người bất hạnh vô gia cư.
Silent Night by Andre Rieu
Nhạc và lời bài hát có thễ xem ở đây:
-------------
Bài sau đọc ở đây: https://www.facebook.com/tho.n
Tho. Nguyen:
Köln Noel 2017
---------
No comments:
Post a Comment